ekspozycja
ekspozycja (język polski)
edytuj- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) książk. prezentacja, wystawienie czegoś na pokaz; pokaz, wystawa[1]
- (1.2) zbiór przedmiotów umieszczonych na wystawie (w muzeum, galerii itp.)[1]
- (1.3) geogr. położenie, usytuowanie czegoś (np. budynku, terenu) względem stron świata[1]
- (1.4) w taternictwie i alpinistyce: położenie, usytuowanie jakiegoś miejsca nad stromym spadkiem terenu[1]
- (1.5) fot. naświetlanie błony fotograficznej, kliszy lub filmu[1]
- (1.6) fiz. fot. całkowita ilość światła działająca na materiał światłoczuły (wynikająca z wielkości otworu przesłony i czasu otwarcia migawki)[2]
- (1.7) liter. wprowadzenie w akcję utworu literackiego (przy użyciu np. prologu, sceny), zapoznający czytelnika z sytuacją wyjściową: najważniejszymi postaciami i problemami tegoż utworu[1]
- (1.8) muz. w fudze: pierwsze przeprowadzenie tematu we wszystkich głosach (zaczynając od jednego i powtarzając kolejno w pozostałych)[1]
- (1.9) muz. w formie sonatowej: pierwsza część utworu, w której następuje prezentacja dwóch kontrastujących tematów, w dalszych częściach poddawanych przetworzeniom[1]
- (1.10) chem. / fiz. odnośnie promieniowania rentgenowskiego lub gamma: miara zdolności jonizacji promieniowania przenikliwego w powietrzu; stosunek sumy ładunków elektrycznych jonów jednego znaku do wartości masy objętości powietrza, w której zostały wytworzone; dawka ekspozycyjna[3][4]
- (1.11) meteorol. położenie stoku w stosunku do promieni słonecznych lub wiatru; wystawa[3]
- (1.12) daw. wyjaśnienie, przedstawienie rzeczy[5]
- odmiana:
- (1.1-12)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik ekspozycja ekspozycje dopełniacz ekspozycji ekspozycji / przest. ekspozycyj[6] celownik ekspozycji ekspozycjom biernik ekspozycję ekspozycje narzędnik ekspozycją ekspozycjami miejscownik ekspozycji ekspozycjach wołacz ekspozycjo ekspozycje
- przykłady:
- (1.1) W tej części muzeum umieszczona jest ekspozycja wilczych czaszek.
- (1.2) Ekspozycja zawiera broń i ozdoby z epoki brązu.
- (1.3) Oprócz doskonałego położenia budynku w bliskości centrum miasta na terenach zielonych, ważną zaletą obiektu jest jego południowa ekspozycja, która zapewnia jego lokatorom wysokie nasłonecznienie ich mieszkań.
- (1.5) Czas ekspozycji w astrofotografii liczy się w dziesiątkach minut, a nawet w godzinach.
- (1.7) W „Świętoszku” Molier stworzył świetną ekspozycję, w zręczny sposób charakteryzując obie strony konfliktu: świętoszków, z Tartuffe'em na czele i sprzeciwiającej im się grupie, świadomej fałszywości Tartuffe'a.
- (1.8) Po ekspozycji tematu w fudze, jest on przeprowadzany w innych tonacjach od wyjściowej, które to przeprowadzenia przedzielone są łącznikami.
- (1.9) Rolą repryzy, ostatniej części formy sonatowej, jest powtórzenie materiału ekspozycji, jednak oba tematy ekspozycji występują w tej samej tonacji w sonatach durowych lub w tonacjach jednoimiennych w sonatach molowych.
- (1.10) Jednostką ekspozycji jest rentgen, czyli kulomb na kilogram (C/kg).
- (1.11) Ekspozycja stoku ma spory wpływ na sumę opadów atmosferycznych i dopływ promieni słonecznych na obszarach o zróżnicowanej rzeźbie terenu. Na półkuli północnej stoki o ekspozycji południowej są bardziej nasłonecznione. Natomiast stoki dowietrzne charakteryzują się częstszym występowaniem opadów aniżeli zawietrzne.
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1-2) ekspozycja muzealna
- (1.1) stała ekspozycja
- (1.3) północna / południowa / wschodnia / zachodnia ekspozycja
- (1.5) podwójna / wielokrotna ekspozycja
- synonimy:
- (1.1) wystawa, pokaz, prezentacja
- (1.2) wystawa
- (1.5) naświetlanie
- (1.11) wystawa
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. eksponat m, eksponent m, eksponowanie n, przeeksponowanie n, ekspozytura ż
- czas. eksponować, wyeksponować
- przym. ekspozycyjny, eksponencjalny, eksponowany
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- (1.1-12) franc. exposition < łac. expositio → przedstawienie, wyłożenie[1] < łac. expono → wystawiać, wykładać < łac. ex- + pono → wy- + kłaść
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) display, exhibition, exposition, amer. exhibit; (1.3) exposure; (1.4) exposure; (1.5) exposure; (1.7) exposition; (1.8) exposition; (1.9) exposition
- arabski: (1.1) عرض, تعرض m; (1.2) معرض m; (1.12) تفسير, شرح
- białoruski: (1.1) экспазіцыя ż; (1.2) экспазіцыя ż
- bułgarski: (1.1) експозиция ż; (1.5) експозиция ż; (1.7) експозиция ż
- esperanto: (1.1) ekspozicio
- francuski: (1.1) exposition ż; (1.5) exposition ż
- galicyjski: (1.1) exposición ż
- hiszpański: (1.1) exhibición ż, exposición ż; (1.3) exposición ż; (1.5) exposición ż
- interlingua: (1.1) exposition
- islandzki: (1.1) sýning ż
- kataloński: (1.1) exposició ż
- niemiecki: (1.1) Ausstellung ż, Exposition ż; (1.3) Lage ż; (1.5) Belichtung ż, Exposition ż; (1.8) Exposition ż; (1.9) Exposition ż; (1.11) Lage ż
- nowogrecki: (1.1) έκθεση ż
- portugalski: (1.1) exposição ż; (1.5) exposição ż
- rosyjski: (1.1) экспозиция ż, выставка ż; (1.5) экспозиция ż
- rumuński: (1.1) expoziție ż
- ukraiński: (1.1) експозиція ż, виставка ż; (1.5) експозиція ż
- włoski: (1.1) mostra ż, esposizione ż
- źródła:
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Hasło „ekspozycja” w: Wielki słownik wyrazów obcych, praca zbiorowa, pod red. Mirosława Bańki, PWN, Warszawa 2008, ISBN 978-83-01-14455-5, s. 325.
- ↑ Hasło ekspozycja na encyklopedia.pwn.pl
- ↑ 3,0 3,1 Hasło ekspozycja na portalwiedzy.onet.pl
- ↑ Hasło dawka ekspozycyjna na encyklopedia.pwn.pl
- ↑ Hasło „ekspozycja” w: Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. I: A-G, Warszawa 1900–1927, s. 682.
- ↑ Hasło „ekspozycja” w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online.