promień (język polski) edytuj

 
promień (1.1) słońca
 
promienie (1.1) światła
 
promień (1.2) koła
wymowa:
IPA[ˈprɔ̃mʲjɛ̇̃ɲ], AS[prõmʹi ̯ė̃ń], zjawiska fonetyczne: zmięk.podw. art.nazal.i → j  ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) wiązka światła wychodząca ze źródła światła; zob. też promień świetlny w Wikipedii
(1.2) geom. odcinek łączący środek koła, okręgu, sfery lub kuli z dowolnym punktem położonym na jej brzegu, długość tego odcinka; zob. też promień (geometria) w Wikipedii
(1.3) fiz. strumień cząstek emitowanych przez ciała
odmiana:
(1.1-3)
przykłady:
(1.1) Piaszczystą dróżką w promieniach słonka poszły na spacer małe stworzonka tłusty pędraczek, czarny robaczek, czerwona mrówka, żółty cytrynek, biały bielinek i boża krówka, zielona żabka i żabki babka, włochata liszka, mała biedronka, pasiasta stonka i polna myszka.[1]
składnia:
kolokacje:
(1.1) promień słońca • promienie słoneczne / nadfioletowe / niewidzialne / podczerwone / ultrafioletowepromienie rentgenowskiepromienie Xpromienie alfapromienie betapromienie gammapromienie katodowe
(1.2) promień koła / okręgu / sfery / kuli / skrętupromień wodzący
synonimy:
(1.1) snop, wiązka
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. promieniowanie n, promiennik m, promienica ż, wypromieniowanie n, wypromieniowywanie n
zdrobn. promyczek m, promyk m
czas. promienieć, promieniować ndk., wypromieniować dk., wypromieniowywać ndk.
przym. promieniowy, promienisty, promienny, popromienny
przysł. promieniowo, promieniście, promiennie
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
Forma „(tych) promieniów” w dopełniaczu liczby mnogiej jest błędna; jedyną poprawną formą jest forma „promieni”[2].
zob. też promień w Wikipedii
tłumaczenia:
źródła:
  1. M. Strzałkowska: Wiosenny spacer
  2. Hasło „promień” w: Daniela Podlawska, Magdalena Światek-Brzezińska, Słownik poprawnej polszczyzny, Wydawnictwo Szkolne PWN ParkEdukacja, Warszawa-Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-7446-842-8, s. 349.