Wikisłownik

czerwony

Podobna pisownia Podobna pisownia: czerwòny

czerwony (język polski)

edytuj
czerwony (1.1)
 
czerwony (1.1) flaming
wymowa:
​?/i, IPA: [t͡ʃɛrˈvɔ̃nɨ], AS: [červõny], zjawiska fonetyczne: nazal.
znaczenia:

przymiotnik

(1.1) mający kolor pierwszego pasma tęczy, taki jak kolor świeżej krwi, truskawki itp.; mający kolor podstawowy; zob. też barwa czerwona w Wikipedii
(1.2) pot. pogard. polit. komunistyczny, lewicowy

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(2.1) pot. pogard. polit. komunista, socjalista[1]
odmiana:
(1.1)
 
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mos/mzwmrzżnmosnmos
mianownikczerwonyczerwonaczerwoneczerwoniczerwone
dopełniaczczerwonegoczerwonejczerwonegoczerwonych
celownikczerwonemuczerwonejczerwonemuczerwonym
biernikczerwonegoczerwonyczerwonączerwoneczerwonychczerwone
narzędnikczerwonymczerwonączerwonymczerwonymi
miejscownikczerwonymczerwonejczerwonymczerwonych
wołaczczerwonyczerwonaczerwoneczerwoniczerwone
(2.1)
 
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mianownikczerwonyczerwoni
dopełniaczczerwonegoczerwonych
celownikczerwonemuczerwonym
biernikczerwonegoczerwonych
narzędnikczerwonymczerwonymi
miejscownikczerwonymczerwonych
wołaczczerwonyczerwoni
przykłady:
(1.1) W sklepie widziałem paprykę zieloną, czerwoną i żółtą.
(1.2) Ja jeszcze raz do tego wrócę, bo to czerwona propaganda jest, więc do wątku pasuje. To nieprawda, że kapitaliści doprowadzili do takiej sytuacji, tylko CWANI SOCJALIŚCI, którzy celowo podawali się za kapitalistów[2].
(2.1) Uważam, że wszystkich czerwonych trzeba powsadzać do kryminału.
składnia:
kolokacje:
(1.1) kolor czerwony • barwa czerwona • pigmentacja czerwona • mieć / przybierać / przybrać kolor czerwony (barwę czerwoną) • zmienić / zmieniać kolor na czerwony • odznaczać się kolorem czerwonym (barwą czerwoną) • pomalować / przemalowywać / przemalować / barwić / zabarwiać / zabarwić na (kolor) czerwony (na czerwono) • czerwona farba • czerwony lakier / barwnik / pigment / odcień • czerwone światło • biało-czerwony • bladoczerwony • brunatnoczerwony • ceglastoczerwony • ciemnoczerwony • jaskrawoczerwony • jasnoczerwony • karminowoczerwony • kasztanowatoczerwony • krwistoczerwony • liliowoczerwony • malinowoczerwony • ognistoczerwony • pomarańczowoczerwony • rdzawoczerwony • różowoczerwony • rudoczerwony • szkarłatnoczerwony • żółtoczerwony • biało-czerwono-niebieski • biało-czerwono-zielono-żółty • czerwonawy • czerwono-biały • czerwonobrązowy • czerwonobrunatny • czerwono-brunatny • czerwonopomarańczowy • czerwonopurpurowy • czerwono-zielony • czerwonozłoty • czerwono-złoty • czerwonopienny • czerwonoskóry • czerwonoskrzydły • czerwone jagody • barszcz czerwony • bengalik czerwony • bniec czerwony • bodziszek czerwony • bystrzyk czerwony • cedr czerwony • dąb czerwony • dujker czerwony • grotnik czerwony • klon czerwony • koral czerwony • koralicowiec czerwony • kulbak czerwony / korwin czerwony • koźlarz czerwony • kurek czerwony • maślak czerwony • muchomor czerwony • neon czerwony • świerk czerwony • tragopan czerwony • wiąz czerwony • zasłonak czerwony • zmorsznik czerwony • żmijowiec czerwony • czerwony cedr • Czerwony Krzyż • czerwony olbrzym • czerwony sztandar • czerwony złoty • czerwony żelaziak • czerwony barwnik / kolor / odcień • czerwony od ognia • ktoś czerwony z gniewu / ze złości • czerwony blask • czerwony lakier do paznokci • borówka czerwona • buławinka czerwona • koniczyna czerwona • krwinka czerwona • krwinka czerwona jądrzasta • czerwona gwiazda • czerwona kapusta • czerwona kartka • Czerwona Księga • czerwona rasa bydła • czerwona cegła / dachówka • czerwona szminka • czerwona jarzębina / papryka / porzeczka / róża • czerwona krew • czerwona budka telefoniczna / skrzynka pocztowa • Morze Czerwone • czerwone ciałko krwi • czerwone wino • czerwone jabłko • czerwone berety • ręce czerwone od farby • czerwone korale
(2.1) partia / ugrupowanie czerwonych
synonimy:
(2.1) bolszewik, lewak
antonimy:
hiperonimy:
(1.1) kolorowy, ciepły
hiponimy:
(1.1) amarantowy, bladoczerwony, bordowy, brunatnoczerwony, buraczkowy, burgundowy, ceglany, ceglastoczerwony, ceglasty, ciemnoczerwony, ciemnowiśniowy, cynobrowy, czerwonawy, jaskrawoczerwony, jasnoczerwony, kalinowy, karmazynowy, karminowoczerwony, karminowy, kasztanowatoczerwony, koralowy, krasny, krwistoczerwony, liliowoczerwony, mahoniowy, makowy, malinowoczerwony, malinowy, ognistoczerwony, ognisty, pąsowy, poczerwieniały, pomarańczowoczerwony, pomidorowy, poziomkowy, przekrwiony, purpurowy, różowoczerwony, rdzawoczerwony, rubinowy, rudoczerwony, rudy, szkarłatny, wiśniowy, zarumieniony, żółtoczerwony
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. czerwonak mzw, zaczerwienienie n, czerw mzw, czerwień ż, czerwieniec m, czerwonka ż, czerwienienie n, czerwone n, czerwoność ż, czerwieniak m, czerwończyk m, czerwończyki nmos, Czerwienica ż, czerwienica ż, czerwiennik m
czas. czerwienić ndk., czerwienieć ndk., zaczerwienić dk., sczerwienieć dk., poczerwienieć dk.
przym. czerwonawy, czerwoniutki
przysł. czerwonawo, czerwono
tem. słow. czerwono-
związki frazeologiczne:
Armia Czerwona • Czerwony Kapturek • biało-czerwony • czerwona burżuazja • czerwony jak burak • czerwony jak ćwik • czerwony kur • czerwony pasek • czerwona zaraza • czerwony złoty • czerwona dzielnica • przysłowie: co czerwone, to piękne, a co słodkie, to dobre[3]
etymologia:
(1.1) pol. czerw + -ny[4][5]
(2.1) od koloru (1.1) wybranego przez komunistów na symbol
uwagi:
(1.1) zobacz też: pomarańczowy • żółty • zielony • niebieski • granatowy • fioletowy; zobacz też: Indeks:Polski - Kolory
tłumaczenia:
(2.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle: komunista
źródła:
  1. ↑   Hasło „czerwony” w: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. ↑ z Internetu
  3. ↑ Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 2/1951, s. 13.
  4. ↑   Porada „kolory” w: Poradnia językowa PWN.
  5. ↑   Hasło „czerw” w: Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1927.
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/w/index.php?title=czerwony&oldid=8495077”