Ta strona jest rozwinięciem strony Zasady tworzenia haseł i zawiera informacje, jak powinien wyglądać opis odmiany hasła.
Zasady ogólne
Sposób zapisu odmiany zależy zarówno od języka, jak i od części mowy.
Uwaga: poniższe przykłady ilustrują ogólne zasady formatowania odmiany, lecz nie odpowiadają obecnym standardom dla haseł w języku polskim; zob. WS:Zasady tworzenia haseł/Odmiana/Polski.
rzeczowniki
Przy rzeczownikach wypisujemy najpierw formy liczby pojedynczej, a następnie mnogiej. W ramach liczby pojedynczej wypisujemy po kolei formy wszystkich przypadków (nazw przypadków nie zapisujemy), oddzielając je przecinkami. Następnie, po średniku wypisujemy po kolei formy liczby mnogiej. Nie wypisujemy rodzajników (wyjątek: rzeczowniki niemieckie), przedimków itp.
Przykład:
- lp odmiana, odmiany, odmianie, odmianę, odmianą, odmianie, odmiano; lm odmiany, odmian, odmianom, odmiany, odmianami, odmianach, odmiany
{{lp}} odmiana, odmiany, odmianie, odmianę, odmianą, odmianie, odmiano; {{lm}} odmiany, odmian, odmianom, odmiany, odmianami, odmianach, odmiany
Zwróć uwagę, że nie dodajemy wykrzyknika przy wołaczu.
Przykład odpowiada tabelce:
| przypadek | liczba pojedyncza | liczba mnoga |
|---|---|---|
| mianownik | odmiana | odmiany |
| dopełniacz | odmiany | odmian |
| celownik | odmianie | odmianom |
| biernik | odmianę | odmiany |
| narzędnik | odmianą | odmianami |
| miejscownik | odmianie | odmianach |
| wołacz | odmiano | odmiany |
rzeczowniki bez liczby pojedynczej i mnogiej
Istnieją rzeczowniki, które posiadają tylko liczbę pojedynczą (singulare tantum) albo tylko liczbę mnogą (plurale tantum). Zaznaczamy to w następujący sposób (tu przykład dla języka polskiego, ale oba typy rzeczowników są wspólne dla wielu języków):
''rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy''
...
{{odmiana}}
: (1.1) {{blp}}; {{lm}} widł|y, ...
''rzeczownik, rodzaj żeński''
...
{{odmiana}}
: (1.1) {{lp}} odzież, ...; {{blm}}
Uwaga: nie każdy rzeczownik, który dotyczy czegoś, co nie może mieć dwóch egzemplarzy, nie ma przez to liczby mnogiej. Na przykład Europa, Azja, Afryka i wiele innych słów tego typu ma liczbę mnogą, choć taka nie jest często używana, ale wciąż można ją znaleźć w felietonach i książkach. Dlatego "brak liczby mnogiej" można wpisywać tylko wtedy, gdy w wiarygodnym słowniku jest wprost napisane, że słowo nie ma liczby mnogiej. Jeśli w słowniku nie jest podana liczba mnoga, nie musi to oznaczać automatycznie, że słowo liczby mnogiej nie ma, bo wiele słowników pomija "zbyt proste" (regularne) odmiany słów.
przymiotniki
Odmianę przymiotników zapisujemy przez podanie po kolei form wszystkich istniejących w danym języku rodzajów (o ile odmiana przymiotnika przez rodzaje wymaga zmiany jego formy) oraz – po średniku – formę stopnia wyższego i najwyższego rodzaju męskiego używając szablonu {{stopn}}. Jeżeli przymiotnik odmienia się nieregularnie, podajemy również formy innych rodzajów. W razie potrzeby nie boimy się stosować słówek "bardziej", "najbardziej" i ich obcojęzycznych odpowiedników. Gdy przymiotnik nie stopniuje się, wpisujemy po prostu nie stopniuje się (najlepiej używając szablonu {{niestopn}}).
Przykłady:
- (j. polski) prawdziwy m, prawdziwa f, prawdziwe n, prawdziwi m.-os., prawdziwe nm.-os.; st. wyższy prawdziwszy; st. najwyższy najprawdziwszy
- (j. polski) czerwony m, czerwona f, czerwone n, czerwoni m.-os., czerwone nm.-os.; st. wyższy czerwieńszy; st. najwyższy najczerwieńszy
- (j. polski) kwadratowy m, kwadratowa f, kwadratowe n, kwadratowi m.-os., kwadratowe nm.-os.; nie stopniuje się
- (j. polski) ubogi m, uboga f, ubogie n, ubodzy m.-os., ubogie nm.-os.; st. wyższy uboższy; st. najwyższy najuboższy
- (j. angielski) good; st. wyższy better; st. najwyższy best
- (j. angielski) cautious; st. wyższy more cautious; st. najwyższy most cautious
Zobacz: prawdziwy, czerwony, kwadratowy, ubogi, angielskie: good, cautious zobacz też: informacje na temat przymiotników w języku polskim
przysłówki
W przypadku gdy przysłówek stopniuje się, jak np. dobrze, korzystnie, kozacko itd., wpisujemy, odpowiednio:
- st. wyższy lepiej; st. najwyższy najlepiej
- st. wyższy korzystniej; st. najwyższy najkorzystniej
- st. wyższy bardziej kozacko; st. najwyższy najbardziej kozacko
gdy nie stopniuje się, jak np. niedawno, wpisujemy
czasowniki
Zobacz zasady wynikające z konwencji nazewnictwa haseł przyjętych dla czasowników dokonanych, niedokonanych i przechodnich → Wikisłownik:Nazewnictwo#czasowniki
związki wyrazowe
Odmianę związków wyrazowych podajemy w pełnej formie podając odmienione formy każdego z członów tego związku przez przypadki i liczby. Na końcu odmiany podajemy w nawiasie relację pomiędzy członami związku. Dla przykładu hasło góra lodowa:
- lp góra lodowa, góry lodowej, górze lodowej, górę lodową, górą lodową, górze lodowej, góro lodowa; lm góry lodowe, gór lodowych, górom lodowym, góry lodowe, górami lodowymi, górach lodowych, góry lodowe (związek zgody)