Wikisłownik:Zasady tworzenia haseł/Niemiecki
|
Odmiana
edytujRzeczowniki
edytujW języku niemieckim koniecznie trzeba podać rodzaj rzeczownika oraz upewnić się, że w nagłówku rzeczownik jest wpisany wielką literą.
W polu "odmiana" podajemy tabelkę odmiany jak dla języka polskiego z tym, że zamiast siedmiu przypadków wypisujemy cztery, tj. mianownik (≈Nominativ), dopełniacz (≈Genitiv), celownik (≈Dativ) i biernik (≈Akkusativ).
Sposób wprowadzania tabelki odmiany rzeczownika w języku niemieckim wygląda następująco:
: (1.1) {{odmiana-rzeczownik-niemiecki|rodzaj=m |Mianownik lp = Busch |Dopełniacz lp = Buschs<br>des Busches |Celownik lp = Busch<br>{{przest}} dem Busche |Biernik lp = Busch |Mianownik lm = Büsche |Dopełniacz lm = Büsche |Celownik lm = Büschen |Biernik lm = Büsche }}
W rezultacie otrzymujemy:
- (1.1)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik der Busch die Büsche dopełniacz des Buschs
des Buschesder Büsche celownik dem Busch
przest. dem Buscheden Büschen biernik den Busch die Büsche
Gdy forma w danym przypadku jest taka sama jak podstawowa (Nominativ Sg.), wcześniej stosowaliśmy tyldę. Obecnie nie stosujemy tyldy, lecz powtarzamy pełną pisownię wyrazu.
Jeśli zachodzi potrzeba użycia gdzieś w treści hasła symbolu przypadku (np. w polu "składnia" albo "uwagi"), należy stosować szablony {{Nom}}, {{Gen}}, {{Dat}}, {{Akk}}. Nie należy używać szablonów przypadków, stosowanych w innych językach, zwłaszcza {{D}}, który w pozostałych językach na Wikisłowniku oznacza dopełniacz, a tymczasem wśród Polaków uczących się niemieckiego jest powszechnie używanym skrótem celownika.
Forma oboczna celownika liczby pojedynczej z końcówką -e jest obecnie przestarzała i używana na dzień dzisiejszy jedynie w mowie stylizowanej oraz skostniałych zwrotach typu: nach Hause, auf dem Lande, im Falle itd. (chociaż i w tych przypadkach obserwuje się tendencję do stosowania formy bez -e).
Czasowniki
edytujOdmiana czasowników niemieckich powinna zawierać kolejno: formę bezokolicznika, formę Imperfekt (inaczej Präteritum), formę Partizip Perfekt (inaczej Partizip II), z zaznaczeniem słówka pomocniczego (haben/sein). Dla wszystkich czasowników oznaczamy temat pionową kreseczką |, aby pokazać miejsce dodawania końcówek podczas odmiany przez osoby.
W przypadku niektórych czasowników może zajść potrzeba podania formy drugiej i trzeciej osoby liczby pojedynczej, czynimy to w nawiasie po formie czasu teraźniejszego, podając tylko trzecią osobę np.:
- geh|en, ging, gegangen (sein)
- mach|en, machte, gemacht (haben)
- schlaf|en (schläft), schlief, geschlafen (haben)
- aufsteh|en (steht auf), stand auf, aufgestanden (sein)
Zaimki
edytujDla zaimków osobowych niemieckich wypisujemy tylko odmianę przez przypadki, np.:
- du, deiner, dir, dich
W polu "odmiana" zaimków dzierżawczych nie wpisujemy nic (odmieniają się jak przymiotniki).
Przymiotniki
edytujDla przymiotników używamy szablonu {{odmiana-przymiotnik-niemiecki}} z wbudowanym stopniowaniem, na przykład:
{{odmiana-przymiotnik-niemiecki|stopn=reg}}
(w haśle schnell){{odmiana-przymiotnik-niemiecki|temat=teur|stopn=reg}}
(w haśle teuer){{odmiana-przymiotnik-niemiecki|besser|best}}
(w haśle gut)
co daje efekt:
(zob. deklinacja przymiotnikowa) liczba pojedyncza liczba mnoga przypadek deklinacja m ż n m ż n Nom. słaba
mieszana
mocnader schnelle
ein schneller
schnellerdie schnelle
eine schnelle
schnelledas schnelle
ein schnelles
schnellesdie schnellen
schnellen
schnelleGen. słaba
mieszana
mocnades schnellen
eines schnellen
schnellender schnellen
einer schnellen
schnellerdes schnellen
eines schnellen
schnellender schnellen
schnellen
schnellerDat. słaba
mieszana
mocnadem schnellen
einem schnellen
schnellemder schnellen
einer schnellen
schnellerdem schnellen
einem schnellen
schnellemden schnellen
schnellen
schnellenAkk. słaba
mieszana
mocnaden schnellen
einen schnellen
schnellendie schnelle
eine schnelle
schnelledas schnelle
ein schnelles
schnellesdie schnellen
schnellen
schnellestopień wyższy (Komparativ) schneller- przypadek deklinacja liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n m ż n Nom. słaba
mieszana
mocnader schnellere
ein schnellerer
schnellererdie schnellere
eine schnellere
schnelleredas schnellere
ein schnelleres
schnelleresdie schnelleren
schnelleren
schnellereGen. słaba
mieszana
mocnades schnelleren
eines schnelleren
schnellerender schnelleren
einer schnelleren
schnellererdes schnelleren
eines schnelleren
schnellerender schnelleren
schnelleren
schnellererDat. słaba
mieszana
mocnadem schnelleren
einem schnelleren
schnelleremder schnelleren
einer schnelleren
schnellererdem schnelleren
einem schnelleren
schnelleremden schnelleren
schnelleren
schnellerenAkk. słaba
mieszana
mocnaden schnelleren
einen schnelleren
schnellerendie schnellere
eine schnellere
schnelleredas schnellere
ein schnelleres
schnelleresdie schnelleren
schnelleren
schnellerestopień najwyższy (Superlativ) schnellst- przypadek deklinacja liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n m ż n Nom. słaba
mieszana
mocnader schnellste
ein schnellster
schnellsterdie schnellste
eine schnellste
schnellstedas schnellste
ein schnellstes
schnellstesdie schnellsten
schnellsten
schnellsteGen. słaba
mieszana
mocnades schnellsten
eines schnellsten
schnellstender schnellsten
einer schnellsten
schnellsterdes schnellsten
eines schnellsten
schnellstender schnellsten
schnellsten
schnellsterDat. słaba
mieszana
mocnadem schnellsten
einem schnellsten
schnellstemder schnellsten
einer schnellsten
schnellsterdem schnellsten
einem schnellsten
schnellstemden schnellsten
schnellsten
schnellstenAkk. słaba
mieszana
mocnaden schnellsten
einen schnellsten
schnellstendie schnellste
eine schnellste
schnellstedas schnellste
ein schnellstes
schnellstesdie schnellsten
schnellsten
schnellste(zob. deklinacja przymiotnikowa) liczba pojedyncza liczba mnoga przypadek deklinacja m ż n m ż n Nom. słaba
mieszana
mocnader teure
ein teurer
teurerdie teure
eine teure
teuredas teure
ein teures
teuresdie teuren
teuren
teureGen. słaba
mieszana
mocnades teuren
eines teuren
teurender teuren
einer teuren
teurerdes teuren
eines teuren
teurender teuren
teuren
teurerDat. słaba
mieszana
mocnadem teuren
einem teuren
teuremder teuren
einer teuren
teurerdem teuren
einem teuren
teuremden teuren
teuren
teurenAkk. słaba
mieszana
mocnaden teuren
einen teuren
teurendie teure
eine teure
teuredas teure
ein teures
teuresdie teuren
teuren
teurestopień wyższy (Komparativ) teurer- przypadek deklinacja liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n m ż n Nom. słaba
mieszana
mocnader teurere
ein teurerer
teurererdie teurere
eine teurere
teureredas teurere
ein teureres
teureresdie teureren
teureren
teurereGen. słaba
mieszana
mocnades teureren
eines teureren
teurerender teureren
einer teureren
teurererdes teureren
eines teureren
teurerender teureren
teureren
teurererDat. słaba
mieszana
mocnadem teureren
einem teureren
teureremder teureren
einer teureren
teurererdem teureren
einem teureren
teureremden teureren
teureren
teurerenAkk. słaba
mieszana
mocnaden teureren
einen teureren
teurerendie teurere
eine teurere
teureredas teurere
ein teureres
teureresdie teureren
teureren
teurerestopień najwyższy (Superlativ) teuerst- przypadek deklinacja liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n m ż n Nom. słaba
mieszana
mocnader teuerste
ein teuerster
teuersterdie teuerste
eine teuerste
teuerstedas teuerste
ein teuerstes
teuerstesdie teuersten
teuersten
teuersteGen. słaba
mieszana
mocnades teuersten
eines teuersten
teuerstender teuersten
einer teuersten
teuersterdes teuersten
eines teuersten
teuerstender teuersten
teuersten
teuersterDat. słaba
mieszana
mocnadem teuersten
einem teuersten
teuerstemder teuersten
einer teuersten
teuersterdem teuersten
einem teuersten
teuerstemden teuersten
teuersten
teuerstenAkk. słaba
mieszana
mocnaden teuersten
einen teuersten
teuerstendie teuerste
eine teuerste
teuerstedas teuerste
ein teuerstes
teuerstesdie teuersten
teuersten
teuerste(zob. deklinacja przymiotnikowa) liczba pojedyncza liczba mnoga przypadek deklinacja m ż n m ż n Nom. słaba
mieszana
mocnader gute
ein guter
guterdie gute
eine gute
gutedas gute
ein gutes
gutesdie guten
guten
guteGen. słaba
mieszana
mocnades guten
eines guten
gutender guten
einer guten
guterdes guten
eines guten
gutender guten
guten
guterDat. słaba
mieszana
mocnadem guten
einem guten
gutemder guten
einer guten
guterdem guten
einem guten
gutemden guten
guten
gutenAkk. słaba
mieszana
mocnaden guten
einen guten
gutendie gute
eine gute
gutedas gute
ein gutes
gutesdie guten
guten
gutestopień wyższy (Komparativ) besser- przypadek deklinacja liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n m ż n Nom. słaba
mieszana
mocnader bessere
ein besserer
bessererdie bessere
eine bessere
besseredas bessere
ein besseres
besseresdie besseren
besseren
bessereGen. słaba
mieszana
mocnades besseren
eines besseren
besserender besseren
einer besseren
bessererdes besseren
eines besseren
besserender besseren
besseren
bessererDat. słaba
mieszana
mocnadem besseren
einem besseren
besseremder besseren
einer besseren
bessererdem besseren
einem besseren
besseremden besseren
besseren
besserenAkk. słaba
mieszana
mocnaden besseren
einen besseren
besserendie bessere
eine bessere
besseredas bessere
ein besseres
besseresdie besseren
besseren
besserestopień najwyższy (Superlativ) best- przypadek deklinacja liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n m ż n Nom. słaba
mieszana
mocnader beste
ein bester
besterdie beste
eine beste
bestedas beste
ein bestes
bestesdie besten
besten
besteGen. słaba
mieszana
mocnades besten
eines besten
bestender besten
einer besten
besterdes besten
eines besten
bestender besten
besten
besterDat. słaba
mieszana
mocnadem besten
einem besten
bestemder besten
einer besten
besterdem besten
einem besten
bestemden besten
besten
bestenAkk. słaba
mieszana
mocnaden besten
einen besten
bestendie beste
eine beste
bestedas beste
ein bestes
bestesdie besten
besten
beste
Jeżeli przymiotnik się nie stopniuje, wpisujemy parametr stopn=nie
. Pozostałe parametry opcjonalne opisano na stronie dokumentacji szablonu.
Wymowa
edytujNagrania wymowy, gdzie w nazwie pliku znajduje się -at-
to pliki nagrane przez mieszkańców Austrii i należy o tym wspomnieć: {{audio|De-at-Oper.ogg|wymowa austriacka}}
.
Czasowniki mocne i nieregularne
edytujWarto w uwagach dodać link do listy czasowników mocnych i nieregularnych. Przykład w wissen.
Rzeczowniki złożone
edytujRzeczowniki złożone umieszczamy w sekcji "kolokacje" lub "związki frazeologiczne" (a nie: "pokrewne") wrazów, z których są złożone. Zobacz Zasady tworzenia haseł - sekcje 'kolokacje' i 'związki frazeologiczne', Platz – Spielplatz.
Reforma pisowni
edytujDla słów, które zmieniły pisownię w następstwie reformy pisowni z 1996 roku, tworzymy krótkie hasła dla starej pisowni (przykład daß) oraz w uwagach w nowej pisowni dajemy wzmiankę o starej pisowni (przykład dass).