Wikisłownik:Zasady tworzenia haseł/Znak chiński

Nagłówek hasła

Wygląd znaku chińskiego o danym kodzie zależy od ustawień przeglądarki (w większości przeglądarek można wybrać preferowany język, w którym wyświetlana jest strona). Ten sam zestaw znaków chińskich, a dokładniej kodów znaków, używany jest do zapisu tekstów w standardowym współczesnym języku chińskim (pismo tradycyjne w zapisie Chin kontynentalnych, pismo tradycyjne w zapisie używanym na Tajwanie, w Hongkongu i Makau, pismo uproszczone), chińskim klasycznym, w innych językach chińskich (kantoński, wu, minnan itd.), japońskim, koreańskim, wietnamskim sprzed francuskiej reformy i innych. Jednak w każdym z tych języków mogą wystąpić drobne różnice w pisowni - można się o tym przekonać patrząc np. na różne formy znaku 兩. By nagłówek hasła był względnie niezależny od stanu przeglądarki, tzn. wyświetlał znak z pisma chińskiego (nie japońskiego, koreańskiego czy wietnamskiego), od którego na ogół wywodzą się pozostałe jego formy, używamy szablonu {{zh}} podając znak jako parametr:

== {{zh|兩}} ({{znak chiński}}) ==

Kwalifikatory

Do oznaczania pisma używamy następujących kwalifikatorów:

pismo	szablon	wygląd kwalifikatora
chińskie uproszczone, hanzi	{{pupr}}	uproszcz.
chińskie tradycyjne, hanzi	{{ptrad}}	trad.
sinojapońskie, kanji	{{kanji}}	sinojap.
sinokoreańskie, hanja	{{sinokor}}	sinokor.

Struktura hasła - pola i szablony

Hasło dotyczące znaku chińskiego ma inną strukturę niż typowe hasło języka indoeuropejskiego, a więc inny układ pól, inne reguły ich wypełniania oraz inne szablony pomocnicze. Kolejne pola to: klucz, liczba kresek, znaki w powiększeniu, kolejność kresek, kaligrafia, znaczenia, etymologia, wprowadzanie znaków, kodowanie, uwagi, przy czym kursywą oznaczono pola, które nie mają swoich nagłówków. Ich początek oznaczamy za pomoca następujących szablonów:

pole	szablon
klucz	{{zch-klucz}}
liczba kresek	{{zch-liczba kresek}}
znaki w powiększeniu	{{zch-warianty}} oraz {{zch-w}}
kolejność kresek	{{zch-kolejność kresek}}
kaligrafia	{{zch-komiks}}, {{zch-animacja}}
znaczenia	{{zch-znaczenia}}
etymologia	{{zch-etymologia}}
wprowadzanie kodowanie	{{zch-kody}}
uwagi	{{zch-uwagi}}
źródła	{{źródła}}

Klucz

W tym polu podajemy numer klucza, sam znak klucza, a potem, po plusie, liczbę dodatkowych kresek, np. dla 兩 będzie to

{{zch-klucz}} 11 入 + 6

Gdy występują różnice między znakami chińskim, sinojapońskim, sinokoreańskim, dla każdego przypadku podajemy opis znaku według powyższego formatu umieszczając po każdym odpowiedni kwalifikator w nawiasach, np. dla 漢 wpiszemy:

{{zch-klucz}} 85 水 + 11 ({{ptrad}}, {{sinokor}}); 85 水 + 10 ({{kanji}})

co da

klucz: 85 水 + 11 (trad., sinokor.); 85 水 + 10 (sinojap.)

Liczba kresek

Podobnie jak w przypadku klucza, gdy występują różnice w zliczaniu kresek między znakami chińskim, sinojapońskim, sinokoreańskim, dla każdego przypadku podajemy sumaryczną liczbę kresek znaku umieszczając po każdej liczbie odpowiedni kwalifikator w nawiasach, np. dla 漢 wpiszemy:

{{zch-kreski}} 14 ({{ptrad}}, {{sinokor}}); 13 ({{kanji}})

co da

liczba kresek: 14 (trad., sinokor.); 13 (sinojap.)

Znaki w powiększeniu

By ułatwić zapoznanie się ze znakiem, jego identyfikację oraz poznanie różnic między systemami pism, po polach klucz i liczba kresek umieszczamy powiększenia znaków. Używamy do tego celu szablonu {{zch-warianty}}, który ma tylko jeden parametr - ciąg znaków, który mamy powiększyć. Został on tak skonstruowany, by służyć zarówno prezentacji powiększeń znaków, jak i symbolicznemu zapisowni etymologii, a konkretnie, każdy znak z ciągu zamknięty jest w szablonie {{zch-w}}. Jeśli znakiem ma być znak chiński, sinojapoński, sinokoreański, to wpisujemy odpowiednio {{zch-w|c}} {{zch-w|j}}, {{zch-w|k}}. Gdy zapis tradycyjny znaku chińskiego różni się od uproszczonego, stosujemy {{zch-w|u}} dla uproszczonego, {{zch-w|ct}} dla tradycyjnego w ogólności oraz {{zch-w|ctk}} dla tradycyjnego w Chinach kontyntalnych i {{zch-w|ctt}} dla tradycyjnego na Tajwanie, w Hongkongu i Makau.

W przypadku wystąpienia różnic można (lub jak dla pisma tradycyjnego i uproszczonego - nalezy) podać drugi parametr, którym jest konkretny znak. Robimy to w następujący sposób, np. dla hasła o znaku z pisma tradycyjnego 兩 wstawiamy {{zch-w|cu|两}}. Gdy nie ma różnic między uproszczonym i tradycyjnym, wystarczy podać {{zch-w|c}}. Wtedy znak zostanie opisany jako występujący zarówno w piśmie tradycyjnym, jak i uproszczonym (trad.,uproszcz.). By symbolicznie oznaczyć pochodzenie, w podobny sposób używamy znaki < oraz >, tj. wpisujemy {{zch-w||<}} oraz {{zch-w||>}}

{{zch-warianty| {{zch-w|j}} {{zch-w|k}} {{zch-w||<}} {{zch-w|ctt}} {{zch-w||>}} {{zch-w|ctk}} }}

dla 兩, wpiszemy:

{{zch-warianty| {{zch-w|j}} {{zch-w|k}} {{zch-w||<}} {{zch-w|ctt}} {{zch-w||>}} {{zch-w|ctk}} {{zch-w|cu|两}} }}

Kolejność kresek

Kolejność stawiania kresek ilustrujemy za pomocą rysunków dostępnych na Commons (lista ilustracji, prawdopodobnie niepełna, znajduje się na tej stronie: Category:CJK stroke order). By uniknąć nadmiaru i powtórzeń informacji, zalecane jest ilustrowanie jednym tylko rysunkiem. Preferowany jest "komiks", czyli stawianie kresek rozpisane na kolejne etapy, każdy ilustrowany jednym rysunkiem, np. dla 四 jest to {{zch-komiks}}:

chiński:

Jeśli jeszcze nie istnieje "komiks", możemy sprawdzić, czy jest dostępny rysunek "cieniowany" ({{zch-cienie}}), czyli kolejność stawiana kresek ilustrowana za pomocą odcieni czerwieni:

chiński:

Dopiero na końcu posługujemy się animacją ({{zch-animacja}}):

chiński:

Odradzamy stosowanie animacji, gdyż nie można ich wydrukować, więc hasło wydrukowane będzie pozbawione dość cennej informacji o kolejności stawiania kresek. Ponadto preferujemy "komiks" zamiast "cieniowania", gdyż jednak jest to przejrzystszy sposób - osobom z gorszym wzrokiem, łatwiej rozpoznać kolejność.

Jak sprawnie zilustrować hasło? Wpisujemy {{zch-komiks}}, {{zch-cienie}}, {{zch-animacja}} i robimy podgląd - jeśli grafika jest już na Commons, pojawi się na podglądzie. Wtedy wybieramy pierwszą, która istnieje, według powyżej zalecanej klejności, a resztę usuwamy. Gdy nie ma dostępnej żadnej, wstrzymujemy się z ilustracją. Oczywiście, jeśli mamy zacięcie graficzne i jesteśmy obeznani ze stroną techniczną tworzenia grafik, możemy pomóc w tworzeniu nowych ilustracji angażując się we wspomniany wyżej projekt na Commons.

Znaczenia

Podajemy tylko podstawowe znaczenia, wspólne dla wszystkich języków, które używają znaków chińskich. Wpisujemy je w jednej linii, bez numeracji, separując średnikami. Z numeracji rezygnujemy, gdyż nie będzie ona w haśle dotyczącym znaków chińskich nigdzie potrzebna.

Etymologia

W polu tym jest miejsce na wyjaśnienie pochodzenia znaku, ewolucję jego kształtu graficznego i znaczenia, a także prezentację znaku w innych stylach (wielkopieczęciowym, małopieczęciowym, trawiastym, kancelaryjnym itp.). Odpowiednich grafik można szukać na Commons. Na razie nie ma wypracowanych bardziej szczegółowych zaleceń.

Wprowadzanie znaków

W tym polu podajemy sposoby wprowadzania znaków chińskich za pomocą klawiatury. Do tego celu użyto szablon {{zch-kody}} - szczegóły niżej, przy omówieniu pola kodowanie. A więc, podajemy wprowadzanie metodą Cangjie, za pomocą znaków chińskich (parametr cjz), a także odpowiedników z alfabetu łacińskiego (parametr cjz), oraz metodą czterech rogów (parametr cr).

Kodowanie

By nie dublować informacji dostępnej na wielu innych strona poświęconych kodowaniu znaków chińskich, podajemy tylko czterocyfrowy Unikod w zapisie szesnastkowym (parametr u), a odpowiedni szablon (wspomniany {{zch-kody}}) wygeneruje link do bazy znaków Unicode zawierających tabelę z wieloma powszechnie stosowanymi kodowaniami (np. GB, Big5, JIS, KS itd.), odnośniki do klasycznych słowników oraz wiele innych danych "technicznych".

Jak używać szablon {{zch-kody}}? Na przykład dla 四 należy wpisać {{zch-kody |cjz=田金 |cjl=WC |cr=6021<sub>0</sub> |u=56db}} Na podglądzie pojawi się tak sformatowany tekst:

wprowadzanie znaku: Cangjie: 田金 (WC), cztery rogi: 6021₀

kodowanie: zob. wpis w bazie Unihan: U+56DB

Uwagi

Tu jest miejsce na umieszczenie wszelkich informacji, których nie da się przypisać do wyżej wymienionych pól.

Źródła

Pole to umieszczamy tylko, gdy w haśle użyliśmy przypisów (zob. Sekcja 'źródła' w Zasadach Tworzenia Haseł). Wtedy, oprócz linijki zawierającej szablon {{źródła}}, wpisujemy, w linijce niżej, <references />, czyli tak:

{{źródła}}

<references />

Przypisy prawdopodobnie będą wykorzystywane głównie przy objaśnieniach etymologicznych.