Podobna pisownia Podobna pisownia: Czarny

czarny (język polski) edytuj

czarny (1.1)
 
czarny (1.1) ptak
 
czarne (2.1)
wymowa:
IPA[ˈʧ̑arnɨ], ASarny] ?/i
?/i
znaczenia:

przymiotnik jakościowy

(1.1) mający najciemniejszy możliwy kolor
(1.2) fiz. pochłaniający padające całe promieniowanie
(1.3) szach. należący do czarnych (2.1)
(1.4) nielegalny

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(2.1) bierka w czarnym (1.1) kolorze w grze w szachy, warcaby itp.; czarne (1.1) pole w ruletce; także gracz lub stawka ich dotycząca

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(3.1) pogard. Murzyn
(3.2) pogard. ksiądz
odmiana:
(1.1)
(2.1)
(3.1-2)
przykłady:
(1.1) Asia ma czarne włosy.
(1.3) Czarny król uciekł z zagrożonego pola.
(1.4) W rzeczywistości realnego socjalizmu posiadanie i sprzedaż dolarów lub marek było traktowane jako proceder czarnego rynku.
(2.1) Zazwyczaj grając czarnymi przegrywam partię.
składnia:
kolokacje:
(1.1) bocian czarnyczarna rybaczarny chlebczarny ludCzarnogóra
(1.1) biało-czarnybrązowo-czarnybrunatno-czarnybrunatnoczarnygranatowo-czarnygranatowoczarnypopielatoczarnyszaro-czarnyzielono-czarny
(1.1) czarno-białyczarnobrązowyczarno-zielonyczarno-żółty
(1.2) ciało doskonale czarne, czarna dziura
(1.4) czarny interes, czarny rynek
(2.1) grać czarnymi
synonimy:
(1.4) bezprawny, nieoficjalny, szemrany, zabroniony, zakazany
(3.1) klecha, ksiądz
(3.1) pogard. czarnuch, asfalt
antonimy:
(1.1-3) biały
(2.1) białe
(3.1) białas
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. czarnuchowate nmos, czarnucha ż, czerń ż, czernidło n, Czarny m, Czarna ż, czarnuch m, czarnulka ż, czarnuszek m, czernina ż, czernienie n, poczernienie n, oczernienie n, oczernianie n, czarniak mzw, czarnuszka ż, czerniak mrz, czarność ż, czarnek m, czernina ż
czas. czernić, czernieć ndk., poczernieć dk., oczerniać ndk., oczernić dk.
przym. czarnawy, czarniawy
zdrobn. czarniutki
przysł. czarno, czarniutko, czarnawo
związki frazeologiczne:
czarna stopaczarny charakterczarny jak hebanczarny jak smołaczarna godzinaczarna niewdzięcznośćczarna polewkaczarna skrzynkaczarna owcaczarna magiaczarny rynekczarno na białymczarna robotapracować na czarnoCzarny Lądgniewa kruka czarna wrona, a sam czarny jak i onaczarny scenariuszczarne chmury
etymologia:
(1.1) prasł. *čŕ̥nъ[1]; por. scs. чрънъ (črŭnŭ), czes. černý, chorw. crn
(1.3, 2.1, 3.2) od (1.1)
(3.2) ponieważ księża noszą czarne (1.1) sutanny
uwagi:
(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Kolory
(2.1) zwykle w liczbie mnogiej
tłumaczenia:
źródła:
  1.   Hasło „czarny” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.