wiatr (język polski) edytuj

 
wiatr (1.1)
wymowa:
?/i, IPA[vʲjatr̥], AS[vʹi ̯atr̦], zjawiska fonetyczne: zmięk.wygł.i → j 
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) meteorol. ruszające się masy powietrza; zob. też wiatr w Wikipedii
(1.2) pot. zob. wiatry
odmiana:
(1.1-2)
przykłady:
(1.1) Nie dość, że jest zimno, to jeszcze wieje wiatr.
(1.1) A oto po nich wyrosło siedem kłosów pustych i zniszczonych wiatrem wschodnim[1].
(1.1) Przestań, wietrze-rzępoło, grać / Na gałęziach wiśni / Zwołuje się gwiazd grudniowa brać, / By się Bogu przyśnić[2].
składnia:
kolokacje:
(1.1) silny / słaby / ciepły / chłodny / przyjemny / porywisty / przejmujący / umiarkowany /… wiatr • wiatr wieje /dmucha / dmie / zrywa się / pot. urywa głowę • wiatr północny = wiejący z północyna wiatrna wietrze • z wiatrempod wiatrMiasto Wiatrówwiatrochron, wiatromierz, wiatrołom
synonimy:
(1.1) bryza, zefir, wichura, wicher, huragan, sztorm, szkwał, pasat, halny, tornado, monsun, cyklon, tajfun; przeciąg; cug
antonimy:
(1.1) cisza
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. wiatry lm nmos, wiatrak mrz, wiatraczek mrz, wiatrówka ż, wywietrznik mrz, wiejadło n
zdrobn. wietrzyk mrz, wiaterek mrz
zgrub. wietrzysko n
czas. wiać ndk., wietrzyć ndk.
przym. wiatrowy, wietrzny, bezwietrzny, nawietrzny, zawietrzny, dowietrzny
przysł. wietrznie, bezwietrznie, wietrzno
związki frazeologiczne:
róża wiatrówszczęśliwy wiatrchwytać wiatrmieć wiatr w głowiepuścić z wiatremrozpędzić na cztery wiatryrzucać słowa na wiatrszukać wiatru w polutrzymać się wiatrutam, gdzie wiatr zawracawiatr słonecznywiatrem podszytywiedzieć, skąd wiatr wiejewystawić do wiatruz wiatrem w zawodybiednemu zawsze wiatr w oczykiedy w lutym wiatr z zachodu bywa, płonny rok rolnikom obiecywa (sic!)kto wiatr sieje, zbiera burzęw świętą Małgorzatę skąd wiatr duje, drogę po zboże torujepomyślnych wiatrów
etymologia:
prasł. *větrъ
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. Księga Rodzaju 41,6, Biblia Tysiąclecia Online, Poznań 2003 (tłum. Czesław Jakubiec).
  2. Stanisław Ciesielczuk: Przestań, wietrze-rzępoło grać... (wyd. 1929)