głowa
głowa (język polski)
edytuj- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) anat. część ciała zwierząt i człowieka, znajdująca się u góry lub z przodu ciała, zawierająca mózg; zob. też głowa w Wikipedii
- (1.2) przen. osoba przewodnicząca czemuś
- (1.3) przen. umysł (w związkach frazeologicznych)
- (1.4) bot. pęd niektórych roślin, zwłaszcza kapusty
- (1.5) przen. jedna osoba lub zwierzę jako jednostka
- (1.6) ta strona łóżka, na której są poduszki
- (1.7) zob. głowa cukru
- (1.8) włók. odzież. każdy z dwóch ozdobnych zakończeń pasa kontuszowego[1]
- odmiana:
- (1.1-8)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik głowa głowy dopełniacz głowy głów celownik głowie głowom biernik głowę głowy narzędnik głową głowami miejscownik głowie głowach wołacz głowo głowy
- przykłady:
- (1.1) Pies Karola śmiesznie rusza głową.
- (1.2) Od kiedy zostałem głową tego przedsięwzięcia, sprawy zaczęły iść lepiej.
- (1.2) Ostatnią głową Państwa Kościelnego był papież Pius IX.
- (1.4) Ile kosztują dwie głowy kapusty?
- (1.5) Po przeliczeniu wychodzi po trzy pomarańcze na głowę.
- kolokacje:
- (1.1) kiwać / kiwnąć / skinąć głową • kręcić głową • opuścić / spuścić / zwiesić głowę • nosić coś na głowie • suszyć głowę
- (1.6) spać / sypiać w głowie
- synonimy:
- (1.1) łeb, łepetyna, czerep, bańka, dynia, makówka, ceber, palnik; reg. sagan; gw. (Górny Śląsk) gowa
- (1.2) przywódca
- (1.4) główka
- (1.5) osoba
- antonimy:
- (1.6) nogi
- hiperonimy:
- hiponimy:
- (1.2) lider, monarcha, przewodniczący, wódz
- holonimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. głowica ż, głownia ż, głowacz m, głowizna ż, pogłówne n, pogłowne n, pogłowie n, wezgłowie n, głowienie n, główkowanie n, ogławianie n, ogłowienie n, pogłówkowanie n
- czas. głowić się ndk., główkować ndk., ogławiać ndk., ogłowić dk., pogłówkować dk.
- przym. głowowy, głowiasty, główny, główkowy, głowicowy, główkowaty
- przysł. głównie
- związki frazeologiczne:
- adwokat niech ma głowę, a koń niech ma nogi / adwokat niech głowę, a koń niech ma nogi • barania głowa • bić głową w mur / tłuc głową o mur / walić głową w mur • bić na głowę • być oczkiem w głowie • chodzić po głowie • chodzić / jeździć po głowie • chodzić z głową w chmurach / chodzić z głową w obłokach • chodzić po głowie • chować głowę w piasek • ciosać kołki na głowie • co dwie głowy, to nie jedna • co głowa to rozum • co raz wejdzie do głowy – już z niej nie wyleci • dach nad głową • dać głowę / dawać głowę • dać sobie głowę uciąć • gadająca głowa • głowa do góry • głowa do góry • głowa jak u śledzia, nogi jak u niedźwiedzia • głowa mała • głowa państwa • głowa pęka / puchnie • głowa pusta jak kapusta • głowa wielka, a rozumu mało • głową muru nie przebijesz • gorąca głowa • im kto mniej wart, tym wyżej głowę nosi • jaka głowa, taka mowa • jeżelim trochę podpił, kara już gotowa, bo za mocno boli i ciąży mi głowa (sic!) • kapuściana głowa • kłaść łopatą do głowy / wkładać łopatą do głowy / wbić do głowy / wbijać do głowy • kłaść zdrową głowę pod Ewangelię • korona z głowy nie spadnie • koronowana głowa • krew uderza do głowy • kto nie ma w głowie, ten ma w nogach • lecą głowy • lepiej się ukłonić głowie niż ogonowi • lepiej że na głowie, niż w głowie łyso • łagodnymi słowy do twardej głowy • łagodnymi słowy wybijesz kłopot z głowy • łamać sobie głowę • łowca głów • marzenie ściętej głowy • mądrej głowie dość dwie słowie • mądrej głowy włos się nie trzyma • mieć dach nad głową • mieć głowę do czegoś • mieć głowę na karku • mieć głowę nie od parady • mieć na głowie • mieć nie po kolei w głowie • mieć olej w głowie • mieć pstro w głowie • mieć siano w głowie • mieć słabą głowę • mieć w głowie jak w Pacanowie • mieć z głowy • mieć zielono w głowie • muru głową nie przebije, a morza nikt nie wypije • na głupiej głowie i włos się nie utrzyma • nadstawić głowy / nadstawić głowę • nie każda głowa siwa mądra bywa • nie mieć głowy • nie mieścić się w głowie • nie po to głowa, by na niej czapkę nosić • nie wie głowa co język bełkocze • niech cię głowa o to nie boli • oczko w głowie • od czubka głowy do pięt / od stóp do głów • od piwa głowa się kiwa • od przybytku głowa nie boli • po winie rozum w głowie ginie • podnosić głowę • poeta tylko głowa nie ta • posypać sobie głowę popiołem • poznać po mowie, co kto ma w głowie • pójść po rozum do głowy • przelatywać przez głowę • przewróciło się w głowie / przewraca się w głowie • przyjść do głowy / przychodzić do głowy • przyprawiać o ból głowy • pukać się w głowę • pusta głowa • robić bez głowy • ruszyć głową / ruszać głową • ryba psuje się od głowy • skrobać się w głową • skrócić o głowę • spokojna głowa! • stanąć na głowie / stawać na głowie • stracić głowę / tracić głowę • strzec jak oka w głowie / pilnować jak oka w głowie • strzeliło do głowy • szumieć w głowie • śmiałby się człowiek dookoła głowy żeby nie uszy • świtać w głowie • truć głowę • upaść na głowę • urwanie głowy • wbić sobie do głowy • wejść do głowy / wchodzić do głowy • wejść na głowę / wchodzić na głowę • widać po słowie co u kogo w głowie • woda sodowa uderza do głowy • wpaść do głowy / wpadać do głowy • wybić z głowy • wylać kubeł pomyj na głowę / wylać wiadro pomyj na głowę • wylatywać z głowy • z mokrą głową • z podniesioną głową • zachodzić w głowę • zaprzątać sobie głowę • zawrócić w głowie / zawracać głowę • zmyć głowę • zwalić się na głowę • mieszać w głowie / zamieszać w głowie
- uwagi:
- (1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Części ciała
- zob. też głowa w Wikicytatach
- tłumaczenia:
- abchaski: (1.1) ахы' (āxə)
- afrykanerski: (1.1) hoof, kop
- ajnoski: (1.1) サパ (sapa), パケ (pake)
- akadyjski: (1.1) 𒊕 (rēšu)
- alabama: (1.1) isbakko
- albański: (1.1) kokë ż
- alemański: (1.1) Chopf m
- amharski: (1.1) ራስ m (ras)
- angielski: (1.1) head; (1.2) Head of; (1.5) (per) capita
- arabski: (1.1) رأس m (raʾs); (1.2) رئيس m (raʾīs)
- arumuński: (1.1) cap n
- asturyjski: (1.1) cabeza ż, tiesta ż
- awarski: (1.1) бекӏер (beḳer)
- azerski: (1.1) baş
- bambara: (1.1) kun
- baskijski: (1.1) buru, kasko
- baszkirski: (1.1) баш
- beludżi: (1.1) سر (sar), سرگ (sarag)
- bengalski: (1.1) মাথা (matha)
- białoruski: (1.1) галава ż
- birmański: (1.1) ခေါင်း (hkaung:)
- bośniacki: (1.1) glava ż
- bretoński: (1.1) penn m -où pl
- bułgarski: (1.1) глава ż
- buriacki: (1.1) толгай
- cebuano: (1.1) ulo
- chakaski: (1.1) пас
- chickasaw: (1.1) ishkobo
- chiński standardowy: (1.1) 头 (tóu), 头脑 (tóunǎo)
- chorwacki: (1.1) glava ż; (1.2) glava ż; (1.3) glava ż; (1.4) glava ż; (1.5) glava ż
- czeczeński: (1.1) корта
- czeski: (1.1) hlava ż; (1.2) hlava ż
- cziczewa: (1.1) mutu
- czirokeski: (1.1) ᎠᏍᎪᎵ (asgoli)
- czuwaski: (1.1) пуҫ
- dalmatyński: (1.1) cup m
- dari: (1.1) سر
- dolnołużycki: (1.1) głowa ż; (1.2) głowa ż; (1.3) głowa ż; (1.4) głowa ż
- dolnoniemiecki: (1.1) Kopp m
- dołgański: (1.1) бас
- duński: (1.1) hoved n; (1.2) leder w, overhoved n; (1.3) hoved n; (1.5) hoved n
- elfdalski: (1.1) skolle m, ovuð n
- erzja: (1.1) пря
- esperanto: (1.1) kapo
- estoński: (1.1) pea
- ewe: (1.1) ta
- ewenkijski: (1.1) дыл
- farerski: (1.1) høvd n
- fenicki: (1.1) 𐤓𐤀𐤔 (rʾš)
- fiński: (1.1) pää, nuppi, hamara
- francuski: (1.1) tête ż, front m
- friulski: (1.1) cjâf m
- fryzyjski: (1.1) holle w
- gagauski: (1.1) baş
- galicyjski: (1.1) cabeza ż, testa ż
- gocki: (1.1) 𐌷𐌰𐌿𐌱𐌹𐌸 n (haubiþ)
- górnołużycki: (1.1) hłowa ż
- grenlandzki: (1.1) niaqoq
- gruziński: (1.1) თავი (tavi)
- guarani: (1.1) akã
- haitański: (1.1) tèt
- hakka: (1.1) tradycyjny 頭那 / uproszczony 头那 (thèu-nà)
- hawajski: (1.1) poʻo
- hebrajski: (1.1) ראש m (rosz)
- herero: (1.1) otjiuru
- hindi: (1.1) सिर m (sir)
- hiszpański: (1.1) cabeza ż
- ido: (1.1) kapo
- ilokano: (1.1) ulo
- indonezyjski: (1.1) kepala
- interlingua: (1.1) capite
- inuktitut: (1.1) ᓂᐊᖁᖅ (niaquq)
- inupiak: (1.1) niaquq
- irlandzki: (1.1) ceann m
- islandzki: (1.1) höfuð n (człowieka), haus (innego zwierzęcia) m
- istriocki: (1.1) capo m
- jaćwieski: (1.1) kałfa
- jakucki: (1.1) бас (bas)
- japoński: (1.1) 頭 (atama)
- jawajski: (1.1) sirah
- jidysz: (1.1) קאָפּ m (kop)
- kałmucki: (1.1) толһа
- kannada: (1.1) ತಲೆ (tale)
- kantoński: (1.1) 頭 (tau4)
- karaczajsko-bałkarski: (1.1) баш
- karelski: (1.1) piä
- karpatorusiński: (1.1) голова ż
- kaszubski: (1.1) gôłwa ż, głowa ż
- kataloński: (1.1) cap m
- kazachski: (1.1) бас
- keczua: (1.1) uma
- khmerski: (1.1) ក្បាល (kbaal)
- kikuju: (1.1) kĩongo, mũtwe
- kirgiski: (1.1) баш
- koptyjski: (1.1) bohairski ⲁⲫⲉ ż (afe), saidzki ⲁⲡⲉ ż (ape)
- koreański: (1.1) 머리 (mŏri)
- koriacki: (1.1) лэвʼыт
- kornijski: (1.1) penn m
- korsykański: (1.1) capu m
- krymskotatarski: (1.1) baş
- kumycki: (1.1) баш
- kurmandżi: (1.1) ser m
- laotański: (1.1) ຫົວ (hūa)
- lazyjski: (1.1) თი (ti)
- limburski: (1.1) kop m
- lingala: (1.1) motó
- litewski: (1.1) galva ż
- liwski: (1.1) pää
- lojban: (1.1) stedu
- luo: (1.1) wich
- łaciński: (1.1) caput n
- łatgalski: (1.1) golva ż
- łotewski: (1.1) galva ż
- macedoński: (1.1) глава ż
- malajalam: (1.1) തല (tala)
- malajski: (1.1) kepala
- malgaski: (1.1) loha
- maltański: (1.1) ras ż
- mandinka: (1.1) kuŋo
- manx: (1.1) kione m
- maoryski: (1.1) upoko
- marathi: (1.1) डोके (ḍōkē)
- maya: (1.1) ho'ol
- minnan: (1.1) tradycyjny 頭 / uproszczony 头 (thâu)
- moksza: (1.1) пря
- mongolski: (1.1) толгой
- nahuatl: (1.1) cuaitl
- nanajski: (1.1) дили
- nawaho: (1.1) bitsiiʼ
- neapolitański: (1.1) capa ż
- nepalski: (1.1) टाउको (ṭāuko)
- niderlandzki: (1.1) hoofd (głowa człowieka lub konia) n, kop (głowa innego zwierzęcia) m
- niemiecki: (1.1) Kopf m; (1.2) Haupt m
- nieniecki: (1.1) ӈэва
- normandzki: (1.1) tête ż
- norweski (bokmål): (1.1) hode n
- norweski (nynorsk): (1.1) hovud n
- norweski (riksmål): (1.1) hode n
- nowogrecki: (1.1) κεφάλι n
- nowopruski: (1.1) gallū ż, galwo ż
- ormiański: (1.1) գլուխ (glukh)
- osetyjski: (1.1) сӕр
- osmański: (1.1) باش (baş)
- papiamento: (1.1) kabes
- paszto: (1.1) سر
- pendżabski: (1.1) ਸਿਰ (sira)
- perski: (1.1) سر (sar)
- pikardyjski: (1.1) tiête ż
- pitjantjatjara: (1.1) kata
- połabski: (1.1) glåvă ż
- południowoałtajski: (1.1) баш
- portugalski: (1.1) cabeça ż; (1.2) cabeça ż; (1.3) cabeça ż; (1.4) cabeça ż; (1.5) pessoa ż
- prowansalski: (1.1) cap m
- rohingya: (1.1) matá
- rosyjski: (1.1) голова ż; (1.2) глава ż, голова ż; (1.3) голова ż; (1.4) кочан m; (1.5) голова ż
- ruanda: (1.1) umutwe klasa 3/4
- rumuński: (1.1) cap n
- rundi: (1.1) umutwe klasa 3/4
- sanskryt: (1.1) शिरस् m, शिर m (śira)
- sardyński: (1.1) conca ż
- serbski: (1.1) глава ż
- shona: (1.1) musoro
- słowacki: (1.1) hlava ż
- słoweński: (1.1) glava ż
- somalijski: (1.1) madax
- sorani: (1.1) سەر (ser)
- staroangielski: (1.1) hēafod n, hafela m
- staro-cerkiewno-słowiański: (1.1) ⰳⰾⰰⰲⰰ / глава ż (glava)
- starofrancuski: (1.1) teste ż
- starogrecki: (1.1) κεφαλή ż
- staroirlandzki: (1.1) cenn n
- staronordyjski: (1.1) hǫfuð n
- staroruski: (1.1) голова ż
- suahili: (1.1) kichwa klasa 7/8
- sumeryjski: (1.1) 𒊕 (sag)
- sundajski: (1.1) mastaka
- sycylijski: (1.1) testa ż
- syngaleski: (1.1) ඔළුව (oḷuva)
- szkocki: (1.1) heid
- szkocki gaelicki: (1.1) ceann m; (1.2) ceann m
- szorski: (1.1) паш
- szwedzki: (1.1) huvud n, slang. boll n; (1.2) huvud n
- tadżycki: (1.1) сар
- tagalski: (1.1) ulo
- tai lue: (1.1) ᦷᦠ (ḣo)
- tajski: (1.1) หัว (hǔua)
- tamilski: (1.1) தலை (talai)
- taos: (1.1) p’ínemą
- tatarski: (1.1) baş
- tawallammat: (1.1) ⵗⴼ m (eɣaf)
- telugu: (1.1) తల (tala)
- tigrinia: (1.1) ርእሲ (rəʾsi)
- tok pisin: (1.1) het
- tswana: (1.1) tlhogo
- tupinambá: (1.1) akanga
- turecki: (1.1) baş
- turkmeński: (1.1) baş
- tuwiński: (1.1) баш
- tybetański: (1.1) མགོ (mgo)
- udmurcki: (1.1) йыр
- ugarycki: (1.1) 𐎗𐎛𐎌 (rỉš)
- ujgurski: (1.1) باش (bash)
- ukraiński: (1.1) голова ż; (1.2) голова ż; (1.3) голова ż; (1.4) голова ż; (1.5) голова ż
- urdu: (1.1) سر m (sir)
- uzbecki: (1.1) bosh
- volapük: (1.1) kap
- walijski: (1.1) pen m
- waloński: (1.1) tiesse ż
- wenecki: (1.1) testa ż
- wepski: (1.1) pä
- węgierski: (1.1) fej
- wietnamski: (1.1) đầu
- wilamowski: (1.1) huöt n, huø̄t n, hiöt n, hiöet n
- włoski: (1.1) testa ż; (1.2) capo m; (1.4) cespo m; (1.5) testa ż
- wolof: (1.1) bopp
- xhosa: (1.1) intloko klasa 9/10
- zhuang: (1.1) gyaeuj
- zulu: (1.1) ikhanda (ludzka) klasa 5/6, inhloko (zwierzęca) klasa 9/10
- żmudzki: (1.1) galva ż
- źródła:
- ↑ Hasło „głowa” w: Irena Turnau, Słownik ubiorów. Tkaniny, wyroby pozatkackie, skóry, broń i klejnoty oraz barwy znane w Polsce od średniowiecza do początku XIX w., Wydawnictwo Naukowe Semper, Wrocław 1999, ISBN 83–86951–53–2, s. 95.
- ↑ Agnieszka Krygier-Łączkowska, Europejczycy, Słowianie, Polacy. Na czym polega pokrewieństwo językowe? (Propozycja rozdziału podręcznika do nauczania treści historycznojęzykowych na studiach I stopnia), „Kwartalnik Językoznawczy” 2011/1 (5), s. 98.
- ↑ 3,0 3,1 Nicole Nau, Odkrywamy różnorodność językową, tłum. Radosław Wójtowicz, w: Języki w niebezpieczeństwie. Księga wiedzy, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Neofilologiczny, Poznań 2016, s. 35.
głowa (język dolnołużycki)
edytuj- wymowa:
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- przykłady:
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- (1.1) zobacz też: Indeks:Dolnołużycki - Części ciała
- źródła:
głowa (język kaszubski)
edytuj- wymowa:
- IPA: /ˈɡwɔ.vɑ̈/
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- przykłady:
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- źródła: