człowiek
człowiek (język polski)Edytuj
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
- (1.1) antrop. Homo sapiens Linnaeus[1], istota o najwyższym stopniu świadomości zamieszkująca Ziemię; zob. też człowiek w Wikipedii
- (1.2) ktoś, jakaś osoba
- (1.3) pracownik, podwładny, członek
- odmiana:
- (1.1-3)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik człowiek ludzie dopełniacz człowieka ludzi celownik człowiekowi ludziom biernik człowieka ludzi narzędnik człowiekiem ludźmi miejscownik człowieku ludziach wołacz człowieku / poet. człowiecze ludzie
- przykłady:
- (1.1) W niczym więc człowiek nie przewyższa zwierząt, bo wszystko jest marnością[2].
- (1.2) Ten człowiek ucieka! Łapcie tego człowieka!
- (1.3) Major cieszył się szacunkiem wśród swoich ludzi.
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) człowiek rozumny • człowiek pekiński
- synonimy:
- (1.2) osoba, persona; przen. śmiertelnik, śmiertelny; pot. gość; przest. lub żart. człek, człeczyna
- (1.3) pracownik, robotnik, podwładny, swój
- hiperonimy:
- (1.1) istota
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. człek mos, człowieczeństwo n, człowieczość ż, uczłowieczenie n, ludzkość ż, uczłowieczanie n, uczłowieczenie n, odczłowieczanie n, odczłowieczenie n
- czas. uczłowieczać ndk., uczłowieczyć dk., odczłowieczać ndk., odczłowieczyć dk.
- przym. człowieczy, uczłowieczony, człowiekowaty, odczłowieczony, ludzki
- przysł. człowieczo, po ludzku
- związki frazeologiczne:
- biały człowiek • bezbarwny człowiek • człowiek czynu • człowiek interesu • swój człowiek • szary człowiek • szukam człowieka • wielki człowiek • przysłowia: bogatego i na szubienicy diabli nie wezmą, a biednemu człowiekowi lada sznurek robi amen[3] • człowiek człowiekowi wilkiem • dobrego człowiek nie wytrzyma, a złe musi[3] • ludzi moc, a o człowieka bieda[4] • kiedy bieda w dom zawita, o człowieka nikt nie pyta • nie szata zdobi człowieka, lecz człowiek szatę • od złego człowieka odrzynaj połę a uciekaj[5] • styczeń, styczeń wszystko studzi – ziemię, bydło, ludzi
- etymologia:
- (1.1) ogsłow., z prasł. *čelověkъ → człowiek; słowo występujące tylko w językach słowiańskich[6]
- (1.1) por. ros. человек, czes. člověk itd.
- uwagi:
- tłumaczenia:
- abchaski: (1.1) ауаҩы
- ajnoski: (1.1) アィヌ (aynu)
- albański: (1.1) njeri m
- angielski: (1.1) man, human; (1.2) man, person; (1.3) man
- arabski: (1.1) آدم (ādam) m, إنسان
- baskijski: (1.1) gizaki
- białoruski: (1.1) чалавек m (čalavek)
- bułgarski: (1.1) човек m (čovek); (1.2) човек m (čovek); (1.3) човек m (čovek)
- chiński standardowy: (1.1) uproszcz. i trad. 人 (rén)
- chorwacki: (1.1) čovjek m
- czeski: (1.1) člověk m; (1.2) člověk m
- dolnołużycki: (1.1) cłowjek m, luź m
- duński: (1.1) menneske n
- esperanto: (1.1) homo; (1.2) homo, persono, individuo
- estoński: (1.1) inimene
- fenicki: (1.1) 𐤀𐤃𐤌
- fiński: (1.1) ihminen
- francuski: (1.1) homme m; (1.2) homme m, personne ż; (1.3) monde m
- galicyjski: (1.1) home m; (1.2) home m; (1.3) home m
- górnołużycki: (1.1) čłowjek m
- grenlandzki: (1.1) angut
- gruziński: (1.1) კაცი (k'aci)
- guarani: (1.1) ava
- hawajski: (1.1) kanaka; (1.2) kanaka; (1.3) kanaka
- hebrajski: (1.1) אדם m (adam); (1.2) בן אדם m (ben adam)
- hindi: (1.1) आदमी m
- hiszpański: (1.1) hombre m; (1.2) hombre m; (1.3) hombre m
- holenderski: (1.1) mens m; (1.2) man
- interlingua: (1.1) homine
- islandzki: (1.1) maður m; (1.2) maður m
- japoński: (1.1) 人間 (にんげん, ningen); (1.2) 人 (ひと, hito)
- jidysz: (1.1) מענטש m (mencz); (1.2) ייִד m (jid)
- kałmucki: (1.1) күн (kün)
- kaszubski: (1.1) człowiek m
- kataloński: (1.1) home m; (1.2) home m
- koreański: (1.1) 사람 (saram); (1.2) 사람 (saram)
- litewski: (1.1) žmogus m; (1.2) žmogus m
- łaciński: (1.1) homo m
- łotewski: (1.1) cilvēks m
- niemiecki: (1.1) Mensch m; (1.2) Mann m
- norweski (bokmål): (1.1) menneske n
- norweski (nynorsk): (1.1) menneske n
- nowogrecki: (1.1) άνθρωπος m; (1.2) άνθρωπος m
- ormiański: (1.1) մարդ (mard)
- pali: (1.1) nara m, macca m
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)(1.1)
, klasyfikator: 
, 
, 
, ludzie: 
, 
, 
- portugalski: (1.1) homem m, humano m; (1.2) homem m
- rosyjski: (1.1) человек m (čelovek); (1.2) человек m (čelovek); (1.3) человек m (čelovek)
- rumuński: (1.1) om m; (1.2) om m, persoană ż
- sanskryt: (1.1) नृ, जन
- slovio: (1.1) cxlovek (чловек)
- słowacki: (1.1) človek m; (1.2) človek m
- starogrecki: (1.1) ἄνθρωπος m (ánthrōpos)
- staroormiański: (1.1) մարդ (mard)
- suahili: (1.1) mtu; (1.2) mtu
- szwedzki: (1.1) människa w, mänska w, karl w; (1.2) karl w
- tetum: (1.1) ema
- turecki: (1.1) adam, insan
- tybetański: (1.1) མི
- ukraiński: (1.1) людина ż (lûdina); (1.2) людина ż (lûdina); (1.3) людина ż (lûdina)
- umbundu: (1.1) ulume
- wepski: (1.1) ristit
- węgierski: (1.1) ember
- wilamowski: (1.1) menś m, menč m, menš m, menć m, meńć m; (1.2) menś m, menč m, menš m, menć m, meńć m
- włoski: (1.1) uomo m; (1.2) uomo m; (1.3) uomo m
- źródła:
- ↑
Hasło Homo sapiens w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
- ↑ Księga Koheleta 3,19, Biblia Tysiąclecia Online, Poznań 2003 (tłum. Konrad Marklowski).
- ↑ 3,0 3,1 Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 4/1951, s. 6.
- ↑ Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 2/1951, s. 13.
- ↑ Jan Tokarski, A ileż to kłopotu… ze spójnikiem „a”, „Poradnik Językowy” nr 2/1951, s. 14.
- ↑ Hasło człowiek w: Izabela Malmor, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Szkolne PWN ParkEdukacja, Warszawa-Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2, s. 99.
człowiek (język kaszubski)Edytuj
- wymowa:
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męski
- (1.1) człowiek
- przykłady:
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- źródła: