miesiąc

miesiąc (język polski)

wymowa:

​, IPA: [ˈmʲjɛ̇ɕɔ̃nt͡s], AS: [mʹi ̯ėśõnc], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.• nazal.• asynch. ą • i → j 

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) jedn. miar. jednostka czasu obejmująca 28–31 dni; każda z dwunastu części roku; zob. też miesiąc w Wikipedii

(1.2) astr. zob. miesiąc księżycowy

(1.3) przest. (współcz. poet. lub gw.) księżyc (naturalny satelita Ziemi)

odmiana:

(1.1-2)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	miesiąc	miesiące
dopełniacz	miesiąca	miesięcy
celownik	miesiącowi	miesiącom
biernik	miesiąc	miesiące
narzędnik	miesiącem	miesiącami
miejscownik	miesiącu	miesiącach
wołacz	miesiącu	miesiące

(1.3) blm,

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	miesiąc	miesiące
dopełniacz	miesiąca	miesiąców / miesięcy
celownik	miesiącowi	miesiącom
biernik	miesiąc	miesiące
narzędnik	miesiącem	miesiącami
miejscownik	miesiącu	miesiącach
wołacz	miesiącu	miesiące

przykłady:

(1.1) Co miesiąc na moje konto wpływają pieniądze od pracodawcy.

(1.1) Współczesne nazwy miesięcy w większości języków europejskich wywodzą się z łaciny.

(1.3) Spójrz, jaki piękny miesiąc na niebie.

składnia:

kolokacje:

(1.1) ubiegły miesiąc • miesiąc kalendarzowy • miesiąc wiosenny / letni / jesienny / zimowy • pierwszy / drugi / trzeci / czwarty / piąty / szósty / siódmy / ósmy / dziewiąty / dziesiąty / jedenasty / dwunasty miesiąc • przedostatni / ostatni / ubiegły miesiąc • najkrótszy miesiąc • pierwsza dekada / druga dekada / trzecia dekada miesiąca • początek / połowa / koniec miesiąca • każdego miesiąca • z miesiąca na miesiąc • kilka miesięcy

(1.2) miesiąc gwiazdowy / miesiąc syderyczny • miesiąc synodyczny • miesiąc smoczy

(1.3) okrągły / półokrągły / rogaty / łukowaty miesiąc • jasny miesiąc • białawy / biały / srebrnobiały / srebrzysty / srebrny / bladożółty / jasnożółty / żółtawy / żółty / jasnozłoty / złotawy / złoty miesiąc • tajemniczy miesiąc • miesiąc wschodzi / zachodzi • miesiąc błyszczy / lśni / świeci • miesiąc znajduje się nad horyzontem • miesiąc widnieje na niebie (nieboskłonie, firmamencie) • miesiąc chyli się ku zachodowi • miesiąc wyjrzał zza chmury • miesiąc skrył się (zniknął) za chmurą • blask / światło / poświata miesiąca • w blasku miesiąca • wyć do miesiąca • podziwiać / obserwować / wpatrywać się w miesiąc • zakryć / zasłonić miesiąc

synonimy:

(1.1) pot. zdrobn. miesiączek; posp. pot. zgrub. miech; skr. mies.

(1.3) gw. poet. przest. zdrobn. miesiączek; poet. przest. luna; księżyc (naturalny satelita Ziemi)

antonimy:

hiperonimy:

(1.1) jednostka czasu, okres

hiponimy:

(1.1) czerwiec, grudzień, kwiecień, lipiec, listopad, luty, maj, marzec, październik, sierpień, styczeń, wrzesień

holonimy:

(1.1) data, kwartał, pora roku, rok

meronimy:

(1.1) dekada, dzień, tydzień

wyrazy pokrewne:

rzecz. miesiączka ż, miesiącznica ż, miesięcznik mrz, miesiączkowanie n

zdrobn. miesiączek mrz

zgrub. miech mrz

przym. miesiącowy, miesięczny

przysł. miesięcznie, miesiącami

czas. miesiączkować ndk.

skr. mies.

związki frazeologiczne:

miodowy miesiąc • najwcześniej za miesiąc / nie wcześniej niż za miesiąc • popamiętać ruski miesiąc • ruski miesiąc • śliczny miesiąc • być w którymś miesiącu • przy miesiącu / po miesiącu • długie miesiące • ładnych parę miesięcy; zobacz też: przysłowia o czasie i miesiącach

etymologia:

prasł. *měsęcь → księżyc

uwagi:

zob. też miesiąc w Wikicytatach

(1.1) zobacz też: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień

(1.3) por. księżyc • luna

tłumaczenia:

(1.2) zobacz listę tłumaczeń w haśle: miesiąc księżycowy

(1.3) zobacz listę tłumaczeń w haśle: księżyc

• abazyński: (1.1) мзы
• afar: (1.1) alsa
• afrykanerski: (1.1) maand
• alabama: (1.1) hasi
• albański: (1.1) muaj
• aleucki: (1.1) tugidaq, tugida-x̂
• amharski: (1.1) ወር
• angielski: (1.1) month
• arabski: (1.1) شهر (šáhr) m
• azerski: (1.1) aylıq, ay
• białoruski: (1.1) месяц m
• bretoński: (1.1) miz m
• bułgarski: (1.1) месец m
• cebuano: (1.1) bulan
• chiński standardowy: (1.1) 月 (yuè)
• chorwacki: (1.1) mjesec m
• czeski: (1.1) měsíc m; (1.3) luna ż
• dolnołużycki: (1.1) mjasec; (1.3) mjasec
• duński: (1.1) måned w
• esperanto: (1.1) monato
• fiński: (1.1) kuukausi
• francuski: (1.1) mois m
• górnołużycki: (1.1) měsac; (1.3) měsac
• grenlandzki: (1.1) qaammat; (1.3) qaammat
• gudźarati: (1.1) મહિનો m (mahinō)
• hausa: (1.1) wata
• hebrajski: (1.1) חדש m (chodesz)
• hiligaynon: (1.1) bulan
• hiszpański: (1.1) mes m; (1.3) luna ż
• ilokano: (1.1) bulan
• indonezyjski: (1.1) bulan
• islandzki: (1.1) mánuður m
• japoński: (1.1) 月(つき); (1.3) 月(つき)
• jidysz: (1.1) מאָנאַט m (monat), חודש m (chojdesz)
• kabowerdeński: (1.1) més
• kakczikel: (1.1) ik’
• kaszubski: (1.1) miesąc
• kataloński: (1.1) mes m
• koreański: (1.1) 달
• lingala: (1.1) sanza; (1.3) sanza
• liwski: (1.1) kū
• łaciński: (1.1) mensis m
• mandżurski: (1.1) biya
• marathi: (1.1) महिना
• nepalski: (1.1) महिना (mahinā)
• niderlandzki: (1.1) maand ż
• niemiecki: (1.1) Monat m
• norweski (bokmål): (1.1) måned m
• norweski (nynorsk): (1.1) måned
• nowogrecki: (1.1) μήνας m; (1.3) φεγγάρι n
• orija: (1.1) ମାସ
• ormiański: (1.1) ամիս
• pali: (1.1) māsa m
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)  ,     , dwa miesiące: , trzy miesiące:
• portugalski: (1.1) mês m
• rosyjski: (1.1) месяц (mesyats)
• rumuński: (1.1) lună ż
• sanskryt: (1.1) अहर्गण, मासक, मास
• słowacki: (1.1) mesiac m; (1.3) luna ż
• słoweński: (1.1) mesec m
• szwedzki: (1.1) månad
• tajski: (1.1) เดือน
• turecki: (1.1) ay
• tybetański: (1.1) ཟླ་བ, སྤྱི་ཟླ
• ukraiński: (1.1) місяць m
• urdu: (1.1) مہینہ
• węgierski: (1.1) hónap
• wilamowski: (1.1) mȫnda m, mönda m
• włoski: (1.1) mese m
• wolof: (1.1) weer

źródła: