wymowa:
IPA[bɛzʲ‿ˈjäj], AS[bezʹ‿i ̯äi ̯], zjawiska fonetyczne: podw. art.zmięk. międzywyr.zestr. akc. ?/i
znaczenia:

fraza przymiotnikowa

(1.1) taki, w którego wykonaniu lub produkcji nie użyto jajek
(1.2) pot. przen. niemęski, tchórzliwy, o słabym charakterze, bez charyzmy lub honoru

fraza wykrzyknikowa

(2.1) przen. …wyrażająca niedowierzanie i znacząca tyle co:nie wierzę”, „serio?!
(2.2) przen. …znacząca tyle co:nie żartuj!”, „bez żartów” / „mów prawdę”, „nie kłam[1]

fraza przysłówkowa sposobu

(3.1) przen. niemęsko, bez energii, słabo
odmiana:
(2.1-2) (3.1) nieodm.
przykłady:
(1.1) Stare babcie rozczyniały w niecce położonej na słomie, która w wigilię zaścielała podłogę specjalne ciasto bez jaj, z którego pieczono figurki zwierząt domowych którymi częstowano bydło, by się dobrze chowało[2].
(1.1) Właśnie upiekłam pyszne ciasto marchwiowe; jest bez jaj, bez mleka i bezglutenowe.
(1.2) Miedwiediew traktował Łużkowa jak pieniacza i prywatnie wypowiadał się o nim, używając wulgarnego określenia, które w dosłownym tłumaczeniu oznaczafaceta bez jaj”. Okazało się jednak, że nic nie może zrobić bez zgody Putina[3].
(2.1) Kawalerowie Mieczowi Dwudziestego Pierwszego Wieku wytłumaczył Marek. Powstali do walki z dziećmi szatana, które odbierają dusze owieczkom pańskim. Bez jaj! Leon wykrzywił się, a irytacja mieszała się w nim z rozbawieniem[4].
(2.2) Bez jaj, Katrine, bez jaj, mam tak stać i z grzeczności nic nie mówić, kiedy widzę to, co widzę?[5]
(3.1) Piłkarska reprezentacja Polski gra bez jaj, ale jej trener po bezbramkowym remisie z Grecją jest oczywiście zadowolony[6].
składnia:
kolokacje:
(1.1) ciasto bez jaj
(1.2) facet bez jaj
(3.1) grać / walczyć bez jaj
synonimy:
(2.1) bez kitu
antonimy:
(1.1) z jajami
(1.2) z jajami
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. Maciej Czeszewski, Słownik polszczyzny potocznej, s. 31
  2. Jan Uryga, Rok Polski w życiu, w tradycji i obyczajach ludu, s. 61
  3. Steven Lee Myers, Nowy car
  4. Magdalena Rewers, W mroku miasta. Tajemnice, s. 176
  5. Tore Renberg, Człowiek, który pokochał Yngvego, s. 87
  6. sundance.nowyekran.pl