prawda (język polski) edytuj

wymowa:
?/i, IPA[ˈpravda], AS[pravda]
podział przy przenoszeniu wyrazu: pra•w•da[1]
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) treść zgodna z rzeczywistością; zob. też prawda w Wikipedii
(1.2) mat. log. jedna z dwóch wartości logicznych, obok fałszu; zob. też prawda (logika) w Wikipedii

wykrzyknik

(2.1) …sygnalizujący, że mówiący zgadza się z tym, co ktoś powiedział

część spójnika…

(3.1) „co prawda…, ale / jednak / lecz…”, informującego, że treść jednego ze zdań jest niezgodna z tym, co można wywnioskować z treści drugiego
odmiana:
(1.1)
przykłady:
(1.1) Mówi, że widział go w tej restauracji, ale nie wiem, czy to prawda.
(1.1) Fałsz oraz kłamstwo to przeciwieństwa prawdy.
(1.2) Fałsz lub prawda to prawda.
(2.1) Ona to zrobiła! Prawda! Sam to widziałem!
(3.1) Można, co prawda, wątpić w prawdziwość twojej teorii, jednak dla pewnych skrajnych przypadków może być ona słuszna.
składnia:
kolokacje:
(1.1) mówić prawdę • szczera prawda • zgodny z prawdą • ustalać / odkrywać prawdę
synonimy:
(2.1) fakt
antonimy:
(1.1) kłamstwo, nieprawda, fałsz
(1.2) fałsz
hiperonimy:
hiponimy:
(1.1) dogmat, pewnik[2]
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. prawdziwość ż, prawdziwek m, sprawdzanie n, sprawdzenie n, postprawda ż
czas. sprawdzać ndk., sprawdzić dk.
przym. prawdziwy
przysł. prawdziwie
partyk. zaprawdę, naprawdę, wprawdzie
tem. słow. prawdo-
związki frazeologiczne:
Bogiem a prawdącała prawdaCyganka prawdę ci powiedroga do prawdy wiedzie przez błędygodzina prawdygorzka prawdagówno prawdakłamstwo przeminie, prawda nie zginiemijać się z prawdąmówić komuś całą prawdęmówić prawdę bez owijania w bawełnęnaga prawdanaginać prawdęnie mów prawdy w oczy, bo na cię kij skoczyoszczędnie gospodarować prawdąpo prawdzieprawda absolutnaprawda górą lata jak orzełprawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływaprawda w oczy koleprawda leży pośrodkuspojrzeć prawdzie w oczystara prawdaprawda jest córką czasuprawda w winie siedziprawda szyję złamałaprawda bolipięścią nie obalisz prawdyprawda na światło wychodzi, fałsz precz w ciemność uchodziprawda nienawiść rodziprawda jest gorzka, lecz wszem potrzebnaświęta prawdataka jest prawdaw zbytnim swarze prawda giniewalić prawdę między oczyzgodnie z prawdąziarno prawdyile wina w głowie, tyle prawdy w słowie
etymologia:
(1.1) prasł. *pravьda < prasł. *pravъ + *-ьda[3]
uwagi:
zob. też prawda (ujednoznacznienie) w Wikipedii
zob. też prawda w Wikicytatach
tłumaczenia:
źródła:
  1. Hasło „prawda” w: Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny, red. Jerzy Podracki, Horyzont, Warszawa 2001, ISBN 83-7311-161-1, s. 991.
  2.   Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  3. Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1, s. 480.