wolność
wolność (język polski)
edytuj- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) filoz. wolna wola, możliwość samodzielnego podejmowania decyzji, brak przymusu
- (1.2) polit. niezależność państwowa
- (1.3) więz. pozostawanie poza więzieniem
- (1.4) praw. prawo obywatelskie
- odmiana:
- (1.1-3)
przypadek liczba pojedyncza mianownik wolność dopełniacz wolności celownik wolności biernik wolność narzędnik wolnością miejscownik wolności wołacz wolności - (1.4)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik wolność wolności dopełniacz wolności wolności celownik wolności wolnościom biernik wolność wolności narzędnik wolnością wolnościami miejscownik wolności wolnościach wołacz wolności wolności
- przykłady:
- (1.1) Każdy człowiek ma prawo do wolności myśli, sumienia i religii[1].
- (1.2) Żołnierze walczyli o wolność Polski.
- (1.3) Rok temu morderca wyszedł na wolność.
- (1.4) Sejm zniósł wolności szlacheckie.
- (1.4) Wskazuje się, że stan wyjątkowy to przejściowa sytuacja, w której instytucje państwowe są postawione w zagrożonej pozycji, przez co czują się upoważnione do derogacji, czyli zawieszenia pewnych zasad, co wiąże się z ograniczeniem praw i wolności człowieka[2].
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) wolność wyboru • panuje wolność • wolność słowa / sumienia / wyznania / prasy / zgromadzeń • wolność osobista / polityczna
- (1.3) wyjść / wydostać się na wolność • tracić / utracić / odzyskiwać / odzyskać wolność
- (1.4) wolności obywatelskie / szlacheckie
- synonimy:
- (1.1) niezależność, swoboda
- (1.2) niepodległość, niezależność, autonomia, niezawisłość
- (1.4) swoboda, prawo, przywilej
- antonimy:
- (1.1) niewola, zniewolenie
- (1.3) uwięzienie
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- przym. wolny, wolnościowy
- tem. słow. wolno-
- rzecz. powolniak mzw/mos
- związki frazeologiczne:
- za wolność waszą i naszą[3]
- etymologia:
- uwagi:
- tłumaczenia:
- afrykanerski: (1.1) vryheid
- albański: (1.1) liri ż
- angielski: (1.1) freedom, liberty; (1.2) independence, freedom, liberty; (1.4) liberty
- arabski: (1.1) حرية ż
- aragoński: (1.1) libertà ż
- aramejski: (1.1) ܚܝܼܪܘܼܬܵܐ
- asturyjski: (1.1) llibertá ż
- azerski: (1.1) azadlıq
- baskijski: (1.1) askatasun, libertate; (1.2) independentzia, askatasun
- białoruski: (1.1) свабода ż (swaboda)
- boloński: (1.1) libartè ż
- bretoński: (1.1) frankiz ż
- bułgarski: (1.1) свобода ż
- chiński standardowy: (1.1) 自由 (zìyóu)
- chorwacki: (1.1) sloboda ż
- czeski: (1.1) svoboda ż, volnost ż
- dolnołużycki: (1.1) lichota ż
- dungański: (1.1) зыю (zɨi͡u)
- duński: (1.1) frihed w; (1.2) uafhængighed w
- dzongkha: (1.1) ཐར་གྲོལ
- esperanto: (1.1) libereco, libero; (1.2) libereco, libero; (1.3) libereco, libero; (1.4) libereco, libero
- farerski: (1.1) frælsi n
- fiński: (1.1) vapaus
- francuski: (1.1) liberté ż; (1.2) liberté ż; (1.3) liberté ż; (1.4) liberté ż
- franko-prowansalski: (1.1) libèrtât ż
- friulski: (1.1) libertât ż
- galicyjski: (1.1) liberdade ż
- górnołużycki: (1.1) swoboda ż
- grenlandzki: (1.1) kiffaanngissuseq
- gruziński: (1.1) თავისუფლება (tavisupleba)
- guarani: (1.1) tekosã’ỹ
- gudźarati: (1.1) સ્વતંત્રતા ż (svatantratā); (1.2) સ્વતંત્રતા ż (svatantratā)
- haitański: (1.1) libète
- hakka: (1.1) 自由 (chhṳ-yù)
- hebrajski: (1.1) דרור m (dror)
- hiligaynon: (1.1) kahilwayan
- hindi: (1.1) स्वतंत्रता ż (svatantratā); (1.2) स्वतंत्रता ż (svatantratā)
- hiszpański: (1.1) libertad ż
- ido: (1.1) libereso
- indonezyjski: (1.1) kebebasan
- interlingua: (1.1) libertate
- irlandzki: (1.1) saoirse ż
- islandzki: (1.1) frelsi n
- jakucki: (1.1) көҥүл (köŋül)
- japoński: (1.1) 自由 (じいう, jiyū)
- jawajski: (1.1) kamardikan
- jidysz: (1.1) פֿרײַהייט ż (frajhejt)
- kabylski: (1.1) tilelli
- kantoński: (1.1) 自由 (zi6 jau4)
- karaczajsko-bałkarski: (1.1) эркинлик (erkinlik)
- kaszubski: (1.1) wòlnota ż
- kataloński: (1.1) llibertat ż
- khmerski: (1.1) សេរីភាព (seirəyphiəp)
- kirgiski: (1.1) азаттык (azattıq)
- koreański: (1.1) 자유 (jayu)
- kornijski: (1.1) rydhses m
- korsykański: (1.1) libertà ż
- kumycki: (1.1) азатлыкъ (azatlıq)
- ladino: (1.1) alforria ż
- ladyński: (1.1) lidëza ż
- litewski: (1.1) laisvė ż
- luksemburski: (1.1) Fräiheet ż
- łaciński: (1.1) libertas ż
- łotewski: (1.1) brīvība ż
- macedoński: (1.1) слобода ż (sloboda)
- malajski: (1.1) kebebasan, merdeka
- malgaski: (1.1) fahafahana
- maltański: (1.1) ħelsien m
- manx: (1.1) seyrsnys m
- marathi: (1.1) स्वातंत्र्य ż (svātantrya); (1.2) स्वातंत्र्य ż (svātantrya)
- minnan: (1.1) 自由 (chū-iû)
- mongolski: (1.1) эрх чөлөө (erkh chölöö)
- neapolitański: (1.1) libbertà ż
- nepalski: (1.1) स्वतन्त्रता (svatantratā)
- niderlandzki: (1.1) vrijheid ż
- niemiecki: (1.1) Freiheit ż; (1.2) Freiheit ż; (1.3) Freiheit ż; (1.4) Freiheit ż
- norweski (bokmål): (1.1) frihet m/ż; (1.2) frihet m/ż; (1.3) frihet m/ż; (1.4) frihet m/ż
- norweski (nynorsk): (1.1) fridom m; (1.2) fridom m; (1.3) fridom m; (1.4) fridom m
- nowogrecki: (1.1) ελευθερία ż (elefthería)
- ormiański: (1.1) ազատութիւն, ազատություն
- papiamento: (1.1) libertat
- perski: (1.1) آزادی (âzâdi)
- piemoncki: (1.1) libertà ż
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)
- portugalski: (1.1) liberdade ż
- północnolapoński: (1.1) friddjavuohta
- prowansalski: (1.1) libertat ż
- rosyjski: (1.1) свобода ż, воля ż; (1.2) свобода ż, воля ż; (1.3) свобода ż, воля ż; (1.4) свобода ż, воля ż
- rumuński: (1.1) libertate ż
- sanskryt: (1.1) अदिति ż
- serbski: (1.1) слобода (sloboda) ż
- slovio: (1.1) svobod (свобод), volnost (волност)
- słowacki: (1.1) sloboda ż, voľnosť ż
- słoweński: (1.1) svoboda ż
- somalijski: (1.1) xorriyad ż
- staro-cerkiewno-słowiański: (1.1) свобода / ⱄⰲⱁⰱⱁⰴⰰ ż (svoboda)
- starogrecki: (1.1) ἐλευθερία ż (eleutheríā)
- staronordyjski: (1.1) frelsi n
- staroruski: (1.1) свобода ż (svoboda)
- suahili: (1.1) uhuru
- sundajski: (1.1) kabebasan
- sycylijski: (1.1) libbirtà ż
- szkocki gaelicki: (1.1) saorsa ż
- szwedzki: (1.1) frihet w; (1.2) frihet w; (1.3) frihet w; (1.4) frihet w
- tadżycki: (1.1) озодй (ozodj)
- tagalski: (1.1) kalayaan
- tajski: (1.1) อิสรภาพ (ìt-sà-rà-pâap)
- tamilski: (1.1) சுதந்திரம் (cutantiram)
- tatarski: (1.1) irek / ирек
- telugu: (1.1) స్వతంత్రము (svatantramu)
- tswana: (1.1) kgololesego
- turecki: (1.1) özgürlük
- turkmeński: (1.1) azatlyk
- tybetański: (1.1) ཐར་གྲོལ
- udmurcki: (1.1) эрик (erik)
- ujgurski: (1.1) ئەركىنلىك (erkinlik)
- ukraiński: (1.1) воля, свобода ż; (1.2) воля, свобода ż; (1.3) воля, свобода ż; (1.4) воля, свобода ż
- urdu: (1.1) آزادی ż (āzādī)
- uzbecki: (1.1) ozodlik
- wenecki: (1.1) łibartà ż
- węgierski: (1.1) szabadság
- wietnamski: (1.1) tự do
- wilamowski: (1.1) fraeihaeit ż, frajhajt ż, frȧjhȧjt ż; (1.2) fraeihaeit ż, frajhajt ż, frȧjhȧjt ż; (1.3) fraeihaeit ż, frajhajt ż, frȧjhȧjt ż; (1.4) fraeihaeit ż, frajhajt ż, frȧjhȧjt ż
- włoski: (1.1) libertà ż; (1.2) libertà ż, indipendenza ż; (1.3) libertà ż; (1.4) libertà ż
- xhosa: (1.1) inkululeko klasa 9/10
- zulu: (1.1) inkululeko klasa 9/10
- źródła:
- ↑ Powszechna Deklaracja Praw Człowieka.
- ↑ Robert Krzysztof Tabaszewski, Człowiek - jego prawa i odpowiedzialność, str. 65-66.
- ↑ Wojciech Chlebda, Stereotyp jako jedność języka, myślenia i działania w: Język a kultura, t. 12, Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne pod red. J. Anusiewicza, J. Bartmińskiego, Wrocław 1998, s. 38.