postawić (język polski) edytuj

wymowa:
IPA[pɔˈstavʲiʨ̑], AS[postavʹić], zjawiska fonetyczne: zmięk., ?/i
znaczenia:

czasownik przechodni dokonany (ndk. brak)

(1.1) stawiając, umieścić coś lub kogoś na czymś[1][2]
(1.2) podnieść do góry, przywrócić lub nadać komuś lub czemuś postawę stojącą[1][2]
(1.3) wybudować, wznieść jakąś budowlę, konstrukcję[1][2]
(1.4) zbudować coś na czyjąś cześć[1]
(1.5) sformułować coś, wystąpić z czymś[1][2]
(1.6) wyłożyć pieniądze jako stawkę w grze, loterii, zakładach itp.[1][2]
(1.7) zapłacić za kogoś, zwłaszcza w kawiarni, restauracji itp.[1]
(1.8) o zwierzętach: podnieść ku górze np. uszy, ogon[1]
(1.9) umieścić naczynie na kuchni celem podgrzania, zagotowania jego zawartości[1]
(1.10) daw. ugościć, urządzić, umieścić kogoś w jakimś pomieszczeniu[2]
(1.11) ezot. ułożyć karty w celu przepowiedzenia przyszłości[2]
(1.12) książk. ująć, nakreślić, opisać sylwetkę jakiejś postaci, bohatera literackiego[2]
(1.13) teatr. zinterpretować, odegrać rolę[2]
(1.14) mianować kogoś na jakieś stanowisko[2]
(1.15) sprawić, że ktoś znajdzie się w jakiejś sytuacji[2]
(1.16) wytoczyć komuś proces sądowy, doprowadzić kogoś pod sąd[2]
(1.17) o stopniach szkolnych: dopisać nowy stopień do ocen danego ucznia
(1.18) żegl. o żaglach: sprawić aby zaczęły pracować
(1.19) o krokach: zrobić, wykonać

czasownik zwrotny dokonany postawić się (ndk. brak)

(2.1) przeciwstawić się komuś, okazać upór, nieprzejednaną postawę[2][3]
(2.2) zachować się zuchwale względem kogoś[3]
(2.3) zrobić coś na pokaz, w sposób dostojny, okazały; popisać się[2][3]
(2.4) pot. postawić (1.3) sobie dom[3]
(2.5) daw. stanąć, ustawić się[2]
(2.6) daw. stać się kimś, znaleźć sobie miejsce w jakimś środowisku, wśród kogoś[2]
(2.7) daw. stawić się, zgłosić się[2]
odmiana:
(1.1-18) koniugacja VIa
(2.1-7) koniugacja VIa
przykłady:
(1.1) Dżentelmen czekał cierpliwie przy wejściu do trezoru, pracownica banku powoli wyciągnie z jednej ze skrzynek pudełko i postawi ostrożnie na stole. Otworzył je dopiero, gdy był już zupełnie sam.
(1.3) Postawili przekaźnik radiowy na ziemi Marka.
(1.5) Zatrzymywano go kilkakrotnie, ale nigdy nie postawiono mu konkretnych zarzutów.
(1.6) Chcę postawić na jedenastkę.
(1.7) Czy mogę postawić ci piwo?
(1.18) Marynarze postawili żagle i odpłynęli.
(1.19) Mój syn postawił swe pierwsze kroki w (wieku) roku.
składnia:
kolokacje:
(1.11) postawić pasjansa • postawić karty
(1.17) postawić jedynkę / dwóję / tróję / czwórkę / piątkę / szóstkę
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. dorastanie n, dostanie n, dostawanie n, dostawianie n, dostawienie n, nadostawanie n, nadstawianie n, nadstawienie n, nastanie n, nastawanie n, nastawianie n, nastawienie n, naustawianie n, obstanie n, obstawanie n, obstawianie n, obstawienie n, odstanie n, odstawanie n, odstawianie n, odstawienie n, ostanie n, ostawanie n, ostawianie n, ostawienie n, podostawanie n, podostawianie n, podstanie n, podstawianie n, podstawienie n, ponastawianie n, poobstawianie n, popostawianie n, popowstawanie n, popozostawianie n, poprzedstawianie n, poprzestawanie n, poprzestawianie n, poprzystawianie n, porozstawianie n, postanie n, postawianie n, poustawianie n, powstanie n, powstawanie n, powstawianie n, powydostawanie n, powystawianie n, pozastawianie n, pozestawianie n, pozostanie n, pozostawanie n, pozostawianie n, pozostawienie n, przeciwstawianie n, przeciwstawienie n, przedostanie n, przedostawanie n, przedstawianie n, przedstawienie n, przestanie n, przestawanie n, przestawianie n, przestawienie n, przystanie n, przystawanie n, przystawianie n, przystawienie n, przyzostanie n, rozstanie n, rozstawanie n, rozstawianie n, rozstawienie n, stanie n, stawanie n, stawianie n, stawienie n, ustanie n, ustawanie n, ustawianie n, ustawienie n, wstanie n, wstawanie n, wstawianie n, wstawienie n, wydostanie n, wydostawanie n, wystanie n, wystawanie n, wystawianie n, wystawienie n, zaprzestanie n, zaprzestawanie n, zastanie n, zastawanie n, zastawianie n, zastawienie n, zestawianie n, zestawienie n, zostanie n, zostawanie n, zostawianie n, zostawienie n
czas. dorastać ndk., dostać dk., dostawać ndk., dostawiać ndk., dostawić dk., nadostawać dk., nadstawiać ndk., nadstawić dk., nastać dk., nastawać ndk., nastawiać ndk., nastawić dk., naustawiać dk., obstać dk., obstawać ndk., obstawiać ndk., obstawić dk., odstać dk., odstawać ndk., odstawiać ndk., odstawić dk., ostać dk., ostawać ndk., ostawiać ndk., ostawić dk., podostawać dk., podostawiać dk., podstać dk., podstawiać ndk., podstawić dk., ponastawiać dk., poobstawiać dk., popostawiać dk., popowstawać dk., popozostawiać dk., poprzedstawiać dk., poprzestawać dk., poprzestawiać dk., poprzystawiać dk., porozstawiać dk., postać dk., postawiać dk./ndk., poustawiać dk., powstać dk., powstawać dk., powstawiać dk., powydostawać dk., powystawiać dk., pozastawiać dk., pozestawiać dk., pozostać dk., pozostawać ndk., pozostawiać dk./ndk., pozostawić dk., przeciwstawiać ndk., przeciwstawić dk., przedostać dk., przedostawać ndk., przedstawiać ndk., przedstawić dk., przestać dk./ndk., przestawać ndk., przestawiać ndk., przestawić dk., przystać dk., przystawać ndk., przystawiać ndk., przystawić dk., przyzostać dk., rozstać dk., rozstawać ndk., rozstawiać ndk., rozstawić dk., stać ndk., stawać ndk., stawiać ndk., stawić dk./ndk., ustać dk., ustawać ndk., ustawiać ndk., ustawić dk., wstać dk., wstawać ndk., wstawiać ndk., wstawić dk., wydostać dk., wydostawać ndk., wystać dk., wystawać ndk., wystawiać ndk., wystawić dk., zaprzestać dk., zaprzestawać ndk., zastać dk., zastawać ndk., zastawiać ndk., zastawić dk., zestawiać ndk., zestawić dk., zostać dk., zostawać ndk., zostawiać ndk., zostawić dk.
związki frazeologiczne:
postawić kropkę nad ipostawić wszystko na jedną kartępostawić dolary przeciw orzechomzastaw się, a postaw się
etymologia:
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8   Hasło „postawić” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16   Hasło „postawić” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3   Hasło „postawić się” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.