rozum (język polski) edytuj

wymowa:
IPA[ˈrɔzũm], AS[rozũm], zjawiska fonetyczne: nazal. ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) zdolność ludzkiego umysłu do operowania pojęciami abstrakcyjnymi lub zdolność analitycznego myślenia; zob. też rozum w Wikipedii
odmiana:
(1.1)
przykłady:
(1.1) Co mnie jednak dziwi najmocniej, — prawiłato okoliczność, że na podobnych lalkach nie poznają się mężczyźni. Dla żadnej kobiety, począwszy od Wąsowskiej, kończąc na mojej pokojówce, nie jest to sekret, że w Ewelinie nie zbudził się jeszcze ani rozum, ani serce; wszystko w niej śpi[1]
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) umysł, mądrość, rozsądek, roztropność; st.pol. smysł
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. rozumność ż, rozumowanie n, rozumienie n, zrozumienie n
zdrobn. rozumek m
czas. rozumieć ndk., zrozumieć dk., rozumować ndk.
przym. rozumny, rozumowy
przysł. rozumnie, rozumowo
związki frazeologiczne:
chłopski rozumdostać małpiego rozumupójść po rozum do głowyprzechodzić ludzki rozumstracić rozumprzysłowia: co głowa, to rozumćwiczenie rozum sprawuje, przechadzka siły szanujema rozum tam, gdzie kura jajodo ludzi po rozum, do matki po sercerozum perswaduje, a oczy ciągną
etymologia:
od prasł. *orzumъ[2]
por. bośn. razum, bułg. розум, chorw. razum, czes. rozum, dłuż. razym, głuż. rozum, ros. разум, scs. разѹмъ, słc. rozum, słń. razum, serb. розум i ukr. ро́зум
uwagi:
zob. też rozum w Wikicytatach
tłumaczenia:
źródła:
  1. Bolesław Prus: Lalka
  2. Hasło „razum” w: Hrvatski jezični portal.

rozum (język czeski) edytuj

wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

(1.1) rozum
odmiana:
(1.1)
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
czas. rozumět
związki frazeologiczne:
etymologia:
od prasł. *orzumъ
zob. polskie znaczenie
uwagi:
źródła:

rozum (język słowacki) edytuj

wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) rozum, umysł[1]
(1.2) pot. zwykle w lm: pomysły[1]
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
(1.1) ľudský rozum • mať bystrý / tupý rozum
(1.2) rozdávať rozumy • chodiť po rozumy
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. rozumnosť ż
przym. rozumný, rozumový
przysł. rozumne, rozumove
czas. rozumieť
związki frazeologiczne:
etymologia:
od prasł. *orzumъ
zob. polskie znaczenie
uwagi:
źródła:
  1. 1,0 1,1 Zofia Jurczak-Trojan, Halina Mieczkowska, Elżbieta Orwińska, Maryla Papierz, Słownik słowacko-polski, t. II, P-Ž, TAiWPN Universitas, Kraków 2005, ISBN 83-242-0569-1, s. 247.