zima
zima (język polski)
edytuj- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) najchłodniejsza z 4 astronomicznych (lub 6 klimatycznych) pór roku; zob. też zima w Wikipedii
- (1.2) daw. w lm: lata – w odniesieniu do wieku jakiejś osoby lub czasu trwania czegoś
- odmiana:
- (1.1)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik zima zimy dopełniacz zimy zim celownik zimie zimom biernik zimę zimy narzędnik zimą zimami miejscownik zimie zimach wołacz zimo zimy - (1.2)
przypadek liczba mnoga mianownik zimy dopełniacz zim celownik zimom biernik zimy narzędnik zimami miejscownik zimach wołacz zimy
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) bezśnieżna / biała / ciepła / łagodna / mroźna / mokra / ostra / surowa / tęga zima • idzie / nadchodzi / nastała zima • zima ustępuje / kończy się • szykować się / przygotowywać się do zimy • zima stulecia • okres zimy • atak / nawrót / powrót zimy • zimą / w zimie[1]
- synonimy:
- antonimy:
- (1.1) lato
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. zimownik mzw/mos, zimowla ż, zimowlina ż, zimowisko n, zimówka ż, zimowit m, zimno n, zimnica ż, ozimina ż, zimowanie n, przezimowanie n, zimówka ż, zimne n
- czas. zimować ndk., przezimować dk.
- przym. zimowy, zimny, pozimowy, przedzimowy, ozimy
- przysł. zimowo, zimą, zimno
- związki frazeologiczne:
- panuje zima • zima daje się we znaki • zima skręciła kark • zima w mieście • zima za pasem • zima zaskoczyła drogowców • przysłowia: deszcze Michałowe prawią w zimie powietrze zdrowe • Fabian i Sebastian gdy mróz dadzą, srogą zimę przyprowadzą • gdy październik mocno trzyma, zwykle potem ostra zima • gdy Trzech Króli mrozem trzyma, będzie jeszcze długa zima • gdy w Gromniczną z dachu ciecze, zima jeszcze się przewlecze • gdy w Katarzynę zima, śnieg nie poleży, mróz nie potrzyma • gromnica – zimy połowica • jeżeli ciepło w dzień świętego Piotra, to zima do Wielkiejnocy potrwa • kiedy Gromniczna zimę traci, to święty Maciej ją wzbogaci • kto latem pracuje, zimą głodu nie czuje • kwiecień plecień, bo przeplata trochę zimy, trochę lata • na Gromnicę – masz zimy połowicę • na świętą Annę mrowiska, szukaj w zimie ogniska • na świętego Grzegorza idzie zima do morza • na świętego Pawła połowa zimy przepadła • nie pamięta krowa zimy, kiedy się lata doczeka • od Grzegorza zima idzie do morza • pamiętaj, że Gromnica, to już zimy połowica, ale żadna też nowina, gdy dopiero się zaczyna • uratuj węża zimą, ukąsi cię latem • Urszula jaka, cała zima taka
- etymologia:
- prasł. *zima → zima, chłodna pora roku < praindoeur. *ǵʰei-m- → zima • por. litew. žiema, łot. ziema, gr. χεῖμα (cheîma), łac. hiems[2], sanskr. हिम (hima)
- uwagi:
- zobacz też: przedwiośnie • wiosna • lato • babie lato • jesień • przedzimie • zima
- polskie przysłowia o czasie
- zob. też zima w Wikicytatach
- tłumaczenia:
- abazyński: (1.1) гъны
- abchaski: (1.1) аӡын (āʒən)
- adygejski: (1.1) кӀымаф (kʾəmāf)
- afrykanerski: (1.1) winter
- ajmara: (1.1) autipacha
- alabama: (1.1) hastola
- albański: (1.1) dimër m
- aleucki: (1.1) qanaq, qanax
- amharski: (1.1) ክረምት (kərämt)
- angielski: (1.1) winter
- arabski: (1.1) الشتاء m (aš-šitá’), شتاء m (šitá’)
- aragoński: (1.1) hibierno m
- aramejski: (1.1) ܣܬܘܐ m
- asturyjski: (1.1) iviernu m
- awarski: (1.1) кьин, хасел
- azerski: (1.1) qış
- baskijski: (1.1) negu
- baszkirski: (1.1) ҡыш
- bawarski: (1.1) Winta m
- bengalski: (1.1) শীত (śīta)
- białoruski: (1.1) зіма ż
- bośniacki: (1.1) zima ż
- bretoński: (1.1) goañv m
- bułgarski: (1.1) зима ż
- chakaski: (1.1) хысхы
- chiński standardowy: (1.1) 冬天 (dōngtiān)
- chorwacki: (1.1) zima ż
- czeczeński: (1.1) ӏа
- czeski: (1.1) zima ż
- czirokeski: (1.1) ᎧᎳ (kala)
- czukocki: (1.1) ԓьэԓеӈ
- czuwaski: (1.1) хӗл
- dolnołużycki: (1.1) zyma ż
- duński: (1.1) vinter w; (1.2) vinter w
- erzja: (1.1) теле
- esperanto: (1.1) vintro
- estoński: (1.1) talv
- fiński: (1.1) talvi
- francuski: (1.1) hiver m
- franko-prowansalski: (1.1) hivèrn m, môvésa sêson ż
- fryzyjski: (1.1) winter
- gagauski: (1.1) kış
- górnołużycki: (1.1) zyma ż
- grenlandzki: (1.1) ukioq
- gruziński: (1.1) ზამთარი (zamtari)
- guarani: (1.1) araro’y
- gudźarati: (1.1) શિયાળો m (śiyāḷō)
- hausa: (1.1) hunturu
- hawajski: (1.1) hoʻoilo, hoʻīlo, kau ʻanu
- hebrajski: (1.1) חרף / חורף m (choref)
- hindi: (1.1) सर्दी ż (sardī), शीत ऋतु ż (śīta r̥tu)
- hiszpański: (1.1) invierno m
- hupa: (1.1) xay
- inari: (1.1) tälvi
- indonezyjski: (1.1) musim dingin
- inguski: (1.1) ӏа
- interlingua: (1.1) hiberno
- inuktitut: (1.1) ᐅᑭᐅᖅ (ukiuq)
- irlandzki: (1.1) geimhreadh m
- islandzki: (1.1) vetur m
- jakucki: (1.1) кыһын
- japoński: (1.1) 冬 (fuyu)
- jawajski: (1.1) mangsa adhem
- jidysz: (1.1) ווינטער m (winter)
- joruba: (1.1) ìgbà òtútù
- kabardyjski: (1.1) щӏымахуэ
- kannada: (1.1) ಚಳಿಗಾಲ (caḷigāla)
- kantoński: (1.1) 冬天 (dung1 tin1)
- karaczajsko-bałkarski: (1.1) къыш
- karakałpacki: (1.1) qıs
- karelski: (1.1) talvi
- kaszubski: (1.1) zëma ż, zëmka ż, zëmiszcze n
- kataloński: (1.1) hivern m
- kazachski: (1.1) қыс
- keczua: (1.1) chirimit’a
- khmerski: (1.1) រដូវត្រជាក់ (rodūvtročak)
- kildin: (1.1) та̄лльв
- kirgiski: (1.1) кыш
- klallam: (1.1) čən̕sútč
- komi-permiacki: (1.1) тӧв
- koreański: (1.1) 겨울 (kyŏul)
- krymskotatarski: (1.1) qış
- kumycki: (1.1) къыш
- kurmandżi: (1.1) zivistan
- lakijski: (1.1) кӏи, кӏинт
- lakota: (1.1) waníyetu
- laotański: (1.1) ລະດູໜາວ, ຣະດູຫນາວ (ladū[h]nāw)
- lazyjski: (1.1) ყინობა (qinoba)
- lezgiński: (1.1) кьуьд
- litewski: (1.1) žiema ż
- łaciński: (1.1) hiems ż
- łatgalski: (1.1) zīma ż
- łotewski: (1.1) ziema ż
- macedoński: (1.1) зима ż
- malajalam: (1.1) ശിശിരം (śiśiram)
- malajski: (1.1) musim dingin
- malgaski: (1.1) ririnina
- maltański: (1.1) xitwa
- mandżurski: (1.1) tuweri
- maoryski: (1.1) takurua, hōtoke, makariri
- marathi: (1.1) हिवाळा (hivāḷā)
- maryjski: (1.1) теле
- maya: (1.1) ke’elil
- moksza: (1.1) тяла
- nahuatl: (1.1) cecuizpan
- nepalski: (1.1) शिशिर (śiśira), शिशिर ऋतु (śiśira r̥tu), हिउँद (hium̐da)
- newarski: (1.1) चिकुला (cikulā)
- nganasański: (1.1) сирү
- niderlandzki: (1.1) winter m
- niemiecki: (1.1) Winter m
- nieniecki: (1.1) сыв, сывы, сыра
- norweski (bokmål): (1.1) vinter m
- nowogrecki: (1.1) χειμώνας m
- ormiański: (1.1) ձմեռ (dzmerr)
- osmański: (1.1) قیش (kış)
- pendżabski: (1.1) ਸਿਆਲ (siāla)
- perski: (1.1) زمستان (zemestân)
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)
- połabski: (1.1) zaimă ż
- południowoałtajski: (1.1) кыш
- portugalski: (1.1) inverno m
- północnolapoński: (1.1) dálvi
- rosyjski: (1.1) зима ż
- rumuński: (1.1) iarnă
- sanskryt: (1.1) हिम m (hima), हिमा ż (himā), शिशिर m n (śiśira)
- serbski: (1.1) зима ż
- skolt: (1.1) tä´lvv
- slovio: (1.1) zima / зима
- słowacki: (1.1) zima ż
- słoweński: (1.1) zima ż
- somalijski: (1.1) jiilaal
- sorani: (1.1) زستان (zistan)
- staro-cerkiewno-słowiański: (1.1) зима ż
- starogrecki: (1.1) χειμών m, χεῖμα n
- suahili: (1.1) kipupwe, majira ya baridi, kipindi cha baridi
- sycylijski: (1.1) nvèrnu
- szerpa: (1.1) गुन्बु (gunbu)
- szwedzki: (1.1) vinter w
- tabasarański: (1.1) кьюрд
- tagalski: (1.1) tagginaw, taglamig
- tajski: (1.1) ฤดูหนาว (réu.doo năao)
- tamazight: (1.1) ⵜⴰⴳⵔⴻⵙⵜ (tagrest)
- tamilski: (1.1) குளிர்காலம் (kuḷirkālam)
- tatarski: (1.1) qış / кыш
- telugu: (1.1) చలికాలం (calikālaṁ)
- tigrinia: (1.1) ክረምቲ (kərämti)
- turecki: (1.1) kış
- turkmeński: (1.1) gyş
- tuwiński: (1.1) кыш
- tybetański: (1.1) དགུན་ཁ (dgun kha)
- udmurcki: (1.1) тол, толалтэ
- ujgurski: (1.1) قىش (qish)
- ukraiński: (1.1) зима ż
- uzbecki: (1.1) qish
- walijski: (1.1) Gaeaf
- wenedyk: (1.1) iwrzan n
- wepski: (1.1) touv’
- węgierski: (1.1) tél
- wietnamski: (1.1) mùa đông
- wilamowski: (1.1) wynter m
- włoski: (1.1) inverno m
- wolof: (1.1) cóoróon
- xhosa: (1.1) ubusika
- zulu: (1.1) ubusika
- żmudzki: (1.1) žėima ż
- źródła:
- ↑ Porada „latem, czyli w lecie” w: Poradnia językowa PWN.
- ↑ Hasło „zima” w: Izabela Malmor, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Szkolne PWN ParkEdukacja, Warszawa-Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2.
zima (język chorwacki)
edytuj- zapisy w ortografiach alternatywnych:
- wymowa:
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) zima
- odmiana:
- (1.1) lp zima, zime, zimi, zimu, zimom, zimi, zimo; lm zime, zima, zimama, zime, zimama, zimama, zime
- przykłady:
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- źródła:
zima (język czeski)
edytuj- wymowa:
-
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
przysłówek
- (2.1) zimno
- odmiana:
- (1.1-2)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik zima zimy dopełniacz zimy zim celownik zimě zimám biernik zimu zimy wołacz zimo zimy miejscownik zimě zimách narzędnik zimou zimami
- przykłady:
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- (1.1) přijde čas, že se zeptá zima, cos dělal v létě • v zimě v létě
- etymologia:
- uwagi:
- źródła:
zima (język słowacki)
edytuj- wymowa:
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) zima
- (1.2) rok szkolny
- (1.3) niska temperatura
- składnia:
- kolokacje:
- (1.2) chodiť do školy štyri zimy → chodzić do szkoły cztery lata
- (1.3) uši červené od zimy → uszy czerwone z zimna
- synonimy:
- antonimy:
- (1.1) leto
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- (1.1) v zime v lete → stale, bez przerwy
- etymologia:
- źródła:
zima (język słoweński)
edytuj- wymowa:
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) zima
- przykłady:
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- obljubljati rože, češnje sredi zime[1]
- etymologia:
- prasł. *zima < praindoeur. *ǵʰei-m-
- uwagi:
- (1.1) zobacz też: Indeks:Słoweński - Kalendarz i czas
- źródła:
- ↑ Katarzyna Bednarska, Rośliny w słoweńskiej, czeskiej i polskiej frazeologii, „Acta Unicersitatis Lodziensis”, „Kształcenie polonistyczne cudzoziemców” nr 17/2010, s. 211.
zima (język suahili)
edytuj- wymowa:
-
- znaczenia:
przymiotnik
- (1.1) cały
- odmiana:
- (1.1) jak przymiotniki uzgadniające się z rzeczownikiem (rodzime)
- przykłady:
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- źródła: