Wikisłownik

zima

Podobna pisownia Podobna pisownia: zimą • zīma

zima (język polski) edytuj

 
zima (1.1)
wymowa:
​?/i, IPA: [ˈʑĩ.ma], AS: [źĩ.ma], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) najchłodniejsza z 4 astronomicznych (lub 6 klimatycznych) pór roku; zob. też zima w Wikipedii
(1.2) daw. w lm: lata – w odniesieniu do wieku jakiejś osoby lub czasu trwania czegoś
odmiana:
(1.1)
 
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mianownikzimazimy
dopełniaczzimyzim
celownikzimiezimom
biernikzimęzimy
narzędnikzimązimami
miejscownikzimiezimach
wołaczzimozimy
(1.2)
 
przypadekliczba mnoga
mianownikzimy
dopełniaczzim
celownikzimom
biernikzimy
narzędnikzimami
miejscownikzimach
wołaczzimy
przykłady:
(1.1) Po jesieni przyszła zima.
(1.2) Staruszek liczył już sobie 84 zimy.
składnia:
kolokacje:
(1.1) bezśnieżna / biała / ciepła / łagodna / mroźna / mokra / ostra / surowa / tęga zima • idzie / nadchodzi / nastała zima • zima ustępuje / kończy się • szykować się / przygotowywać się do zimy • zima stulecia • okres zimy • atak / nawrót / powrót zimy • zimą / w zimie[1]
synonimy:
antonimy:
(1.1) lato
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. zimownik mzw/mos, zimowla ż, zimowlina ż, zimowisko n, zimówka ż, zimowit m, zimno n, zimnica ż, ozimina ż, zimowanie n, przezimowanie n, zimówka ż, zimne n
czas. zimować ndk., przezimować dk.
przym. zimowy, zimny, pozimowy, przedzimowy, ozimy
przysł. zimowo, zimą, zimno
związki frazeologiczne:
panuje zima • zima daje się we znaki • zima skręciła kark • zima w mieście • zima za pasem • zima zaskoczyła drogowców • przysłowia: deszcze Michałowe prawią w zimie powietrze zdrowe • Fabian i Sebastian gdy mróz dadzą, srogą zimę przyprowadzą • gdy październik mocno trzyma, zwykle potem ostra zima • gdy Trzech Króli mrozem trzyma, będzie jeszcze długa zima • gdy w Gromniczną z dachu ciecze, zima jeszcze się przewlecze • gdy w Katarzynę zima, śnieg nie poleży, mróz nie potrzyma • gromnica – zimy połowica • jeżeli ciepło w dzień świętego Piotra, to zima do Wielkiejnocy potrwa • kiedy Gromniczna zimę traci, to święty Maciej ją wzbogaci • kto latem pracuje, zimą głodu nie czuje • kwiecień plecień, bo przeplata trochę zimy, trochę lata • na Gromnicę – masz zimy połowicę • na świętą Annę mrowiska, szukaj w zimie ogniska • na świętego Grzegorza idzie zima do morza • na świętego Pawła połowa zimy przepadła • nie pamięta krowa zimy, kiedy się lata doczeka • od Grzegorza zima idzie do morza • pamiętaj, że Gromnica, to już zimy połowica, ale żadna też nowina, gdy dopiero się zaczyna • uratuj węża zimą, ukąsi cię latem • Urszula jaka, cała zima taka
etymologia:
prasł. *zima → zima, chłodna pora roku < praindoeur. *ǵʰei-m- → zima • por. litew. žiema, łot. ziema, gr. χεῖμα (cheîma), łac. hiems[2], sanskr. हिम (hima)
uwagi:
zobacz też: przedwiośnie • wiosna • lato • babie lato • jesień • przedzimie • zima
polskie przysłowia o czasie
zob. też zima w Wikicytatach
tłumaczenia:
źródła:
  1. ↑   Porada „latem, czyli w lecie” w: Poradnia językowa PWN.
  2. ↑ Hasło „zima” w: Izabela Malmor, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Szkolne PWN ParkEdukacja, Warszawa-Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2.

zima (język chorwacki) edytuj

 
zima (1.1)
zapisy w ortografiach alternatywnych:
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) zima
odmiana:
(1.1) lp zima, zime, zimi, zimu, zimom, zimi, zimo; lm zime, zima, zimama, zime, zimama, zimama, zime
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:

zima (język czeski) edytuj

 
zima (1.1)
wymowa:
​?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) zima
(1.2) zimno, chłód, ziąb

przysłówek

(2.1) zimno
odmiana:
(1.1-2)
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mianownikzimazimy
dopełniaczzimyzim
celownikzimězimám
biernikzimuzimy
wołaczzimozimy
miejscownikzimězimách
narzędnikzimouzimami
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
przym. zimní
związki frazeologiczne:
(1.1) přijde čas, že se zeptá zima, cos dělal v létě • v zimě v létě
etymologia:
uwagi:
źródła:

zima (język słowacki) edytuj

 
zima (1.1)
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) zima
(1.2) rok szkolny
(1.3) niska temperatura
odmiana:
wg typu IV (żeński twardotematowy), wzór 1. lm zimy D. lm zím
przykłady:
(1.1) Nastala krásna zima. → Nadeszła ładna zima.
składnia:
kolokacje:
(1.2) chodiť do školy štyri zimy → chodzić do szkoły cztery lata
(1.3) uši červené od zimy → uszy czerwone z zimna
synonimy:
antonimy:
(1.1) leto
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
przym. zimný
związki frazeologiczne:
(1.1) v zime v lete → stale, bez przerwy
etymologia:
uwagi:
(1.1) zobacz też: jar • leto • jeseň • zima
źródła:

zima (język słoweński) edytuj

 
zima (1.1)
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) zima
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
przysł. pozimi
związki frazeologiczne:
obljubljati rože, češnje sredi zime[1]
etymologia:
prasł. *zima < praindoeur. *ǵʰei-m-
uwagi:
(1.1) zobacz też: Indeks:Słoweński - Kalendarz i czas
źródła:
  1. ↑ Katarzyna Bednarska, Rośliny w słoweńskiej, czeskiej i polskiej frazeologii, „Acta Unicersitatis Lodziensis”, „Kształcenie polonistyczne cudzoziemców” nr 17/2010, s. 211.

zima (język suahili) edytuj

wymowa:
​?/i
znaczenia:

przymiotnik

(1.1) cały
odmiana:
(1.1) jak przymiotniki uzgadniające się z rzeczownikiem (rodzime)
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
źródła:
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/w/index.php?title=zima&oldid=8286454”