gruźliczanka (język polski) edytuj

 
chłopiec pijący gruźliczankę (1.1)
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) pot. żart. iron. woda sodowa sprzedawana w czasach PRL-u z saturatorów ulicznych[1][2][3][4]
odmiana:
(1.1)
przykłady:
(1.1) W każdym razie szklanki płukane nad wyraz oszczędnie, przez krótkie psiknięcie wodą ze spryskiwacza, niedomyte były jednakowo: czy to za złotówkę czy za trzydzieści groszy. Więc w przypadku wody sodowej z saturatora, w imię prawdy historycznej, przymiotnikczystawymagał użycia cudzysłowu. A jej popularna wówczas nazwagruźliczankabyła adekwatna absolutnie[5].
(1.1) Z jednej szklanki, zazwyczaj graniastej, grubościennej piły setki ludzi. Oczywiście zanim dostał kolejny klient, szklanka była przepłukiwana przez właściciela saturatora. Szkopuł polegał na tym, że kolejny, setny, tysięczny raz szklaneczkę przepłukiwano w tej samej wodzie. Nic więc dziwnego, że uliczną wodę sodową nazywano gruźliczanką. Miała jednak powodzenie i jak twierdzili wtajemniczeni wystarczył jeden upalny sezon w pobliżu basenu kąpielowego, aby właściciel wózkasaturatora przez pozostałą część roku mógł pławić się w słodkim nieróbstwie[6].
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.1) woda sodowa
antonimy:
hiperonimy:
(1.1) napój
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
(1.1) pol. gruźlica[1]
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1,0 1,1 gruźliczanka - Wielki słownik języka polskiego PAN [dostęp 2022-11-19]
  2. gruźliczanka – Słownik języka polskiego PWN [dostęp 2022-11-19]
  3. Wioletta Gnacikowska: Saturatory wracają?. W: wiadomosci.gazeta.pl [on-line]. Agora SA, 2007-06-16. [dostęp 2022-11-19].
  4. Magdalena Kasprzyk-Chevriaux, Kuchnia PRL dla niezaawansowanych [w:] Culture.pl [online], Instytut Adama Mickiewicza, 22 października 2014 [dostęp 2022-11-19].
  5. Andrzej Janczewski: Gra w szarozielone dla początkujących, e-bookowo, 2013, s. 145.
  6. Andrzej Kozioł, Smaki polskie czyli jak się dawniej jadało, 2008, Narodowy Korpus Języka Polskiego.