wyjaśniać (język polski)

edytuj
wymowa:
IPA[vɨˈjäɕɲät͡ɕ], AS[vyi ̯äśńäć], zjawiska fonetyczne: zmięk.podw. art. ?/i
znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. wyjaśnić)

(1.1) czynić coś zrozumiałym
(1.2) uzasadniać, usprawiedliwiać, podawać szczegóły
(1.3) mat. o zmiennej losowej: mieć określony udział w obserwowanym efekcie.

czasownik zwrotny niedokonany wyjaśniać się (dk. wyjaśnić się)

(2.1) stawać się zrozumiałym
(2.2) rozjaśniać się[1]
odmiana:
(1.1-2) koniugacja I
(2.1-2) koniugacja I
przykłady:
(1.1) To wyjaśnia jego zachowanie.
(1.2) Długo wyjaśniał, dlaczego musiał odejść.
(1.3) Sezonowość roczna wyjaśnia 40% obserwowanej wariancji.
(2.1) Tajemnica morderstwa powoli się wyjaśniała.
(2.2) Niebo się wyjaśnia.
składnia:
wyjaśniać + B.; nie wyjaśniać + D.
kolokacje:
(1.1) wyjaśniać sens czegoś • wyjaśniać nieporozumienie
synonimy:
(1.1-2) tłumaczyć, czynić jasnym, objaśniać, wyświetlać, interpretować, wywodzić
(1.2) uzasadniać, usprawiedliwiać, podawać szczegóły
antonimy:
(1.1) zaciemniać, ukrywać, mylić, wprowadzać w błąd, robić wodę z mózgu
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. wyjaśnienie n, wyjaśnianie n
przysł. wyjaśniająco, jasno
czas. wyjaśnić
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1.   Hasło „wyjaśnić się” w: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.