við
við (język islandzki)
edytuj- wymowa:
- IPA: [vɪːθ]
- znaczenia:
zaimek osobowy
- (1.1) my
przyimek
- (2.1) z (w odniesieniu do ludzi)
- (2.2) przy, na (o miejscu)
- (2.3) na, nad (o zajęciu)
- (2.4) przeciw, przeciwko, na
przysłówek
- przykłady:
- (1.1) Við höfum gert allt sem í okkar valdi stendur. → Zrobiliśmy wszystko, co w naszej mocy.
- (1.1) Við skiptum okkur í þrjá hópa. → Dzielimy się na trzy grupy.
- (2.1) Talaðu við mig! → Porozmawiaj ze mną!
- (2.2) Hún ólst upp við Vesturstræti. → Dorastała w domu przy ulicy Zachodniej.
- (2.2) Orrustan við Maraþon var sigur Grikkja yfir Persum. → Bitwa pod Maratonem była zwycięstwem Greków nad Persami.
- (2.2) Hótelið stendur við ströndina. → Hotel stoi na plaży.
- (2.3) Hann er við nám við Háskólann á Íslandi. → On studiuje na Uniwersytecie Islandzkim.
- (2.3) Þau vinna við að þýða textann yfir á ensku. → Pracują nad przetłumaczeniem tekstu na język angielski.
- (2.4) Bjarni þurfir að taka lyf við kvefi. → Bjarni musi brać tabletki na przeziębienie.
- (3.1) Að sjálfsögðu eru þeir ekki í gangi þegar heimilisfólkið er heima við. (z Internetu) → Naturalnie nie są włączone, kiedy rodzina jest w domu.
- (3.1) Við og við. → Od czasu do czasu.
- kolokacje:
- (2.1) að sitja við tölvuna → siedzieć przy komputerze; í samanburði við → w porównaniu z
- (2.4) að gefa svar við spurningu → dawać odpowiedź na pytanie
- synonimy:
- (1.1) vér
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- (1.1) st.nord. við był to zaimek osobowy dla pierwszej os. liczby podwójnej (por. goc. 𐍅𐌹𐍄 (wit), st.ang. wit, litew. vèdu). Zaimkiem dla pierwszej os. liczby mnogiej było vér, którego funkcję przejęło við.
- (2) við jest skróconą formą przyimka viðr oznaczającego „przeciw, przeciwko”, który jako taki nie istnieje we współczesnym języku islandzkim, ale przetrwał „zamrożony” w kilku rzeczownikach złożonych (np. viðureign, viðurstyggð, viðurvist); por. st.ang. wið, które także jest skróconą formą; swn. widar (niem. wider, wieder)
- uwagi:
- (1.1) forma dopełniacza okkar pełni także rolę zaimka dzierżawczego; zobacz też: zaimki w języku islandzkim; (2.1) może mieć przeróżne znaczenia w kombinacji z czasownikami - wiele czasowników łączy się z tym przyimkiem, tym samym zmieniając swoje znaczenie (np. bæta við e-ð → dodawać, gera við e-ð → naprawiać, komast við → być wzruszonym do łez)
- źródła: