ziemski (język polski) edytuj

wymowa:
IPA[ˈʑɛ̃msʲci], ASmsʹḱi], zjawiska fonetyczne: zmięk.nazal. ?/i
znaczenia:

przymiotnik

(1.1) dotyczący planety Ziemi
(1.2) dotyczący ziemi ornej, majątku ziemskiego
(1.3) książk. zwykły, codzienny
(1.4) książk. doczesny (zwłaszcza w opozycji do życia pozagrobowego)
(1.5) daw. dotyczący ziemi, jako jednostki administracyjnej początkowo obejmującej kilka powiatów sądowych.
odmiana:
(1.1-5)
przykłady:
(1.1) Linie ziemskiego pola magnetycznego deformowane przez wiatr słoneczny.
(1.2) W niektórych wsiach było kilku właścicieli ziemskich, którzy dzielili się chłopem pańszczyźnianym po połowie. (źródło: Nowe Skalmierzyce, rys historyczny)
(1.2) Jestem Walentyobywatel ziemski (źródło: Bolesław Prus, Konkurs żniwiarek)
(1.3) Ziemskie troski, codzienne znoje, interesy i małostki ustąpiły na chwilę. (źródło: Stefan Żeromski: Syzyfowe prace, rozdział VI)
(1.4) Zaledwiem bowiem żywot ziemski przeżył // Diabeł pochwycił mnie w szpony. (źródło: Adam Asnyk, Opowieść ducha)
(1.5) W podobny sposób wybierano podkomorzych i sąd ziemski, złożony z trzech urzędników: sędziego, podsędka i pisarza. (źródło: Encyklopedia staropolska)
składnia:
kolokacje:
(1.1) ziemski globmagnetyzm ziemski • elipsoida / kula / skorupa / atmosfera / ziemska • przyśpieszenie ziemskie
(1.2) majątek / właściciel / posiadacz ziemski • akta ziemskie
(1.3) ziemskie troski
(1.4) ziemski raj • ziemskie namiętności
(1.5) urząd / urzędnik / sędzia / pisarz / podkomorzy ziemski • sąd ziemskisejmik ziemskipowiat ziemski
synonimy:
(1.2) gruntowy, ziemiański
(1.3) przyziemny, zwykły, codzienny, trywialny, prozaiczny
(1.4) doczesny
antonimy:
(1.1) kosmiczny, pozaziemski
(1.4) pozagrobowy, nieziemski, niebiański
(1.5) grodzki
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. ziemia ż, Ziemia ż, ziemstwo n, ziemianin m, ziemianka ż, ziemiaństwo n, ziemskość ż, Ziemianin m, Ziemianka ż, ziemiańskość ż
przym. ziemny, ziemiański, ziemisty, przyziemny
przysł. ziemsko, ziemiańsko
związki frazeologiczne:
ziemska wędrówkaziemski padółziemska powłoka
etymologia:
uwagi:
(1.5) współcześnie to znaczenie przetrwało tylko w podziale powiatów na ziemskie i grodzkie.
tłumaczenia:
źródła: