kozak
kozak (język polski)
edytuj
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
- (1.1) hist. wojsk. żołnierz lekkiej pomocniczej jazdy w armii carskiej, także w szlacheckiej Polsce oraz w Turcji i Prusach[1]; zob. też Kozacy rejestrowi w Wikipedii
- (1.2) przen. chwacki, żywy, śmiały chłopak lub dziewczyna[2]
rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy
- (2.1) choreogr. rodzaj tańca ukraińskiego; muzyka skomponowana do wykonywania tego tańca; zob. też kozak (taniec) w Wikipedii
- (2.2) pot. grzyb koźlarz, Leccinum Gray; zob. też koźlarz w Wikipedii
- (2.3) obuw. zwykle w lm wysoki zimowy but damski ze skóry
- odmiana:
- (1.1-2)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik kozak kozacy dopełniacz kozaka kozaków celownik kozakowi kozakom biernik kozaka kozaków narzędnik kozakiem kozakami miejscownik kozaku kozakach wołacz kozaku kozacy - (2.1-3)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik kozak kozaki dopełniacz kozaka kozaków celownik kozakowi kozakom biernik kozaka kozaki narzędnik kozakiem kozakami miejscownik kozaku kozakach wołacz kozaku kozaki
- przykłady:
- (1.1) Przed carem dumnie maszerował szwadron kozaków.
- (1.2) Zenek wypił sam pół litra wódki, kozak z niego!
- (2.1) Z podziwem patrzyliśmy na zespół tańczący kozaka.
- (2.3) Podobają mi się moje nowe kozaki.
- składnia:
- kolokacje:
- (2.1) tańczyć / zatańczyć kozaka
- (2.2) zbierać / jeść kozaki • iść / pójść na kozaki
- (2.3) zakładać / założyć / obuwać / nosić / przymierzać / zdejmować / zzuwać kozaki • chodzić / chadzać w kozakach • para kozaków
- synonimy:
- (1.1) daw. kozuń
- (1.2) chojrak, chwat, gieroj, junak, mołojec, śmiałek, zuch
- (2.1) kazaczok
- (2.2) koźlarz, koźlarek
- (2.3) botek
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. Kozak mos, Kozaczka ż, kozaczyzna ż, kozaczysko m, kozaczyna m, kozaczynka ż, kozakiernia ż
- czas. kozaczyć ndk.
- przym. kozacki
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- (1.1) pol. Kozak, ponieważ rekrutowani byli do tych oddziałów[3]
- (1.2) od 1.1[3]
- (2.1) od 1.1, pierwotnie → taniec kozaków[3]
- (2.2) pol. koza, dosł. → kozi grzyb[3]
- (2.3) od 1.1, pierwotnie → but taki, jakie noszą kozacy[3]
- uwagi:
- (2.3) zobacz też: Indeks:Polski - Obuwie
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) Cossack; (2.1) kazatchok
- baskijski: (1.1) kosako
- białoruski: (2.3) бот m
- bułgarski: (1.1) казак m; (2.1) казачок m
- czeski: (1.1) kozák m; (2.1) kozáček; (2.2) kozák m, křemenáč m; (2.3) kozačka ż
- duński: (1.1) kosak w; (2.1) kosak w; (2.3) støvle w
- hiszpański: (1.1) cosaco m
- jidysz: (1.1) קאָזאַק m (kozak)
- niemiecki: (2.3) Stiefel m
- nowogrecki: (1.1) κοζάκος m
- rosyjski: (1.1) казак m; (2.1) казачок m; (2.3) сапог m
- ukraiński: (1.1) козак m; (2.1) козачок m; (2.3) чобіт m
- wilamowski: (1.1) kiöezok m; (2.2) kiöezok m
- włoski: (1.1) cosacco m; (2.2) leccino m
- źródła:
- ↑ Wojsko, wojna, broń. Leksykon PWN, red. Marcin Kamler, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, ISBN 83-01-13506-9, s. 147.
- ↑
Hasło „kozak” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN. - 1 2 3 4 5 Hasło „kozak” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
