Wikisłownik

jeść

Podobna pisownia Podobna pisownia: jesc • jěsć

jeść (język polski)

edytuj
 
chłopiec je (1.1) obiad
wymowa:
jeść?/i, jem?/i, IPA: [jɛ̇ɕt͡ɕ], AS: [i ̯ėść], zjawiska fonetyczne: podw. art.
​?/i
znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. zjeść)

(1.1) przyjmować pokarmy
odmiana:
(1.1)
 
formaliczba pojedynczaliczba mnoga
1. os.2. os.3. os.1. os.2. os.3. os.
bezokolicznikjeść
czas teraźniejszyjem jesz je jemy jecie jedzą
czas przeszłymjadłem jadłeś jadł jedliśmy jedliście jedli
żjadłam jadłaś jadła jadłyśmy jadłyście jadły
njadłom jadłoś jadło
tryb rozkazującyniech jemjedz niech jejedzmy jedzcie niech jedzą
przykłady:
(1.1) Kiedy jem obiad, nie odbieram telefonów.
(1.1) Co będziesz jeść?
składnia:
kolokacje:
(1.1) jeść śniadanie
synonimy:
(1.1) neutr. konsumować, posilać się, pożywiać się, spożywać, sycić się, zjadać; pot. chapać, papusiać, szamać, wpieprzać, wpierniczać, wrzucać na ruszt, żreć, zżerać; wulg. wpierdalać[1]; st.pol. głość[2]
antonimy:
(1.1) pić[1]
hiperonimy:
hiponimy:
(1.1) dziobać (dzióbać), gryźć, jadać, łykać, śniadać, obiadować, objadać, objadać się, odżywiać się, paść się, pochłaniać, pogryzać, próbować, przegryzać, przekąszać, przełykać, skubać, smakować, ucztować, wieczerzać, wiosłować, wyjadać, zajadać[1]
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. jadalny mrz, jadalnia ż, jedzenie n, zjedzenie n, zjadanie n, podjadek m, jadło n, jadalność ż, jadaczka ż, zajadanie n, zajedzenie n, zajad m, wyjadanie n, wyjedzenie n, podjadanie n, podjedzenie n, ujadanie n, ujedzenie n, dojadanie n, dojedzenie n
czas. zjeść dk., jadać ndk., zjadać ndk., zajadać ndk., zajeść dk., wyjadać ndk., wyjeść dk., podjadać ndk., podjeść dk., ujadać ndk., ujeść dk., dojadać ndk., dojeść dk.
przym. jadalny, jedzeniowy
związki frazeologiczne:
jeść jak świnia • jeść jak wróbelek • jeść po królewsku[3] • jeść z ręki • móc jeść łyżkami • z czym to się je • przysłowia: będziesz ty w raju, gdzie diabli jeść dają[4] • gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść • głodny woli jeść, niż muzyki słuchać[4] • jedzcie, pijcie, radam wam, co nie zjecie, to schowam[5] • jedzcie, pijcie, używajcie, po kieszeniach nie chowajcie[5] • kto się jeść wstydzi, ten brzuch tylko szydzi[3] • największy mędrzec zgłupieje, gdy ze trzy dni nic nie je[4] • nie jeść było słodkich gruszek, nie byłby cię bolał brzuszek[3] • pracować potrzeba, darmo nie jeść chleba[6] • robić każą, jeść nie dają i z folwarku wyganiaj[5] • tam chleb w niedzielę tylko jeść można[6]
etymologia:
prasł. *(j)ěsti < praindoeur. *h₁édti
uwagi:
(1.1) zobacz też: czasowniki nieregularne w języku polskim; por. jadać – czasownik wielokrotny, wyrażający regularność
tłumaczenia:
źródła:
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2   Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. ↑ Katarzyna Bednarska, Rośliny w słoweńskiej, czeskiej i polskiej frazeologii, „Acta Unicersitatis Lodziensis”, „Kształcenie polonistyczne cudzoziemców” nr 17/2010, s. 210.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Elżbieta Skorupska-Raczyńska, Nie trwam o jedzę, kiedy dobrze siedzę. O jedzeniu i żarciu w paremiologii polskiej dawnej i współczesnej, „Poznańskie Studia Polonistyczne”, „Seria Językoznawcza”, vol. 23 (43), nr 1/2016, s. 98.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Elżbieta Skorupska-Raczyńska, Nie trwam o jedzę, kiedy dobrze siedzę. O jedzeniu i żarciu w paremiologii polskiej dawnej i współczesnej, „Poznańskie Studia Polonistyczne”, „Seria Językoznawcza”, vol. 23 (43), nr 1/2016, s. 100.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Elżbieta Skorupska-Raczyńska, Nie trwam o jedzę, kiedy dobrze siedzę. O jedzeniu i żarciu w paremiologii polskiej dawnej i współczesnej, „Poznańskie Studia Polonistyczne”, „Seria Językoznawcza”, vol. 23 (43), nr 1/2016, s. 99.
  6. ↑ 6,0 6,1 Elżbieta Skorupska-Raczyńska, Nie trwam o jedzę, kiedy dobrze siedzę. O jedzeniu i żarciu w paremiologii polskiej dawnej i współczesnej, „Poznańskie Studia Polonistyczne”, „Seria Językoznawcza”, vol. 23 (43), nr 1/2016, s. 97.
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/w/index.php?title=jeść&oldid=8487495”