כּשר (jidysz)

edytuj
transliteracja:
YIVO: kshr; polska: kszr
transkrypcja:
YIVO: kosher; polska: koszer
wymowa:
IPA/ˈkɔʃɛʀ/; IPA[ˈkɔʃəʀ]
znaczenia:

przymiotnik

(1.1) żyd. rel. koszerny[1][2]
(1.2) porządny, uczciwy, nienaganny (moralnie), prawy, czysty, godny, należyty[1][2]
(1.3) legalny, zgodny z prawem, uzasadniony, prawowity; o dziecku: ślubny[1][2]

przysłówek

(2.1) żyd. rel. koszernie[1][2]
(2.2) porządnie, uczciwie, nienagannie, czysto, godnie, należycie[1][2]
(2.3) legalnie, zgodnie z prawem, prawowicie[1][2]
odmiana:
przykłady:
(1.2) ס׳איז עפּעס ניט כּשר, וואָס ער איז אַזוי רויִק.‏ → Jest coś nieczystego / niepokojącego / podejrzanego w tym, że on jest taki spokojny[2].
(2.2) ער האָט עס כּשר פֿאַרדינט!‏ → Uczciwie na to zarobił!, Uczciwie sobie na to zapracował![2]
składnia:
kolokacje:
(1.1) כּשר מאַכןprzygotowywać (mięso) zgodnie z zasadami koszerności, czynić koszernym[1]
(1.1) כּשר מאַכןo rabinie oceniającym wnętrzności ubitego zwierzęcia: uznawać za koszerne[1]
(1.1) אַ כּשרע כּליkoszerne naczynie[2]
(1.2) אַ כּשרע נשמהczysta dusza[2]
(1.3) אַ כּשרער מסחרlegalny handel[1]
(1.3) אַ כּשר קינדślubne dziecko[1]
(2.2) כּשר פֿאַרדינטuczciwie zarobiony / zapracowany, zasłużony[1]
synonimy:
(1.2) טויגעוודיק, ריין, ערלעך
(1.3) געזעצלעך, לעגיטים, דערלויבט
antonimy:
(1.1) טרייף
(1.2) טרייף
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. כּשרות
czas. כּשרן
przysł. כּשורה
związki frazeologiczne:
ס׳וועט זײַן כּשר!‏ → Wszystko będzie dobrze![2]
etymologia:
hebr. כשר (kaszer)
uwagi:
źródła:
  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10   Дмитрий Владимирович Тищенко, Идиш-русский словарь, Арт Економі, Kijów 2012 (2019), ISBN 978-617-7289-86-8.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10   Hasło „kóšer(er)” w: Аляксандар Астравух, Ідыш-беларускі слоўнік, Медисонт, Mińsk 2008, ISBN 978-985-6530-86-2, s. 463.