Podobna pisownia Podobna pisownia: smierc
 
śmierć (1.2)
wymowa:
IPA[ɕmʲjɛrʲʨ̑], AS[śmʹi ̯erʹć], zjawiska fonetyczne: zmięk.i → j  ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) med. fizj. trwałe ustanie procesów życiowych lub aktywności; zob. też śmierć w Wikipedii
(1.2) mit. etn. szt. personifikacja śmierci (1.1), często przedstawiana jako szkielet z kosą
odmiana:
(1.1-2)
przykłady:
(1.1) Ona nadal nie może otrząsnąć się po śmierci męża.
(1.1) Każdego czeka śmierć.
(1.2) Śmierć w malarstwie średniowiecznym zwykle była przedstawiana jako szkielet z kosą.
składnia:
kolokacje:
(1.1) śmierć biologiczna / kliniczna / mózgowauniknąć śmierci • doprowadzić do śmierci • uratować / wybawić od śmierci • kara śmierciżuaw śmierci
synonimy:
(1.1) zejście, zgon, wieczny spoczynek, odejście na wieki; gw. (Małopolska) zośka
(1.2) kostucha, ponury żniwiarz
antonimy:
(1.1) życie
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. śmiertelnik m, śmiertelniczka ż, śmiertelność ż, uśmiercanie n, uśmiercenie n
zdrobn. śmiertka ż
czas. uśmiercać ndk., uśmiercić dk.
przym. śmiertelny
przysł. śmiertelnie
związki frazeologiczne:
anioł śmiercibiała śmierćblady jak śmierćBóg widzi, czas ucieka, śmierć się zbliża, wieczność czekabyć panem życia i śmiercichoćbyś miał złota skrzynie, śmierci się nie wywinieszchoćbyś uciekał przez góry, las – śmierć do ciebie zdąży na czasciebie to po śmierć posłaćczarna śmierćgodna śmierćgrupa śmierciigrać ze śmierciąjakie życie, taka śmierćkto by chciał we zdrowiu jako młody do śmierci żyć, potrzeba mu zawczasu umieć starym byćkwestia życia i śmiercimilsza jest śmierć odważna niż niewolne życiena śmierć i życieprędzej bym się śmierci spodziewałraz kozie śmierćspirala śmiercispojrzeć śmierci w oczystarość nie radość, śmierć nie weseleśmierć cywilnaśmierć i żona od Boga przeznaczonaśmierć na chorągwiśmierć powąchałataniec śmiercitrzy ćwierci do śmierciumrzeć śmiercią naturalnąw obliczu śmierciwalczyć ze śmierciąwyśpisz się po śmiercizakręt śmiercizamartwiać się na śmierćzapomnieć na śmierć
etymologia:
(1.1) prasł. *sъmьrtь[1]
(1.2) od (1.1)
uwagi:
zob. też śmierć w Wikicytatach
tłumaczenia:
źródła:
  1. Hasło „sъmьrtь” w: Rick Derksen, Etymological dictionary of the Slavic inherited lexicon, Brill, Leiden 2008, ISBN 978-90-04-15504-6.