sarmatyzm
sarmatyzm (język polski) edytuj
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
- (1.1) hist. barokowa formacja kulturowa dominująca w I Rzeczypospolitej od końca XVI w. do drugiej połowy XVIII w., cechująca się tradycjonalizmem, religijnością i poglądem o szczególnym miejscu Polski w Europie i jej doskonałości; zob. też sarmatyzm w Wikipedii
- odmiana:
- (1.1)
przypadek liczba pojedyncza mianownik sarmatyzm dopełniacz sarmatyzmu celownik sarmatyzmowi biernik sarmatyzm narzędnik sarmatyzmem miejscownik sarmatyzmie[1] wołacz sarmatyzmie[1]
- przykłady:
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. Sarmata m, Sarmatka ż, sarmata m, sarmatka ż, sarmackość ż
- przym. sarmacki
- przysł. sarmacko
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- (1.1) Sarmatyzm opierał się na micie, jakoby szlachta polska miała pochodzić od Sarmatów – starożytnego ludu zamieszkującego początkowo między Dolną Wołgą a Donem. Po Sarmatach szlachta miała odziedziczyć umiłowanie wolności, gościnność, dobroduszność, męstwo oraz odwagę.
- Słowo sarmatyzm zostało po raz pierwszy użyte w czasopiśmie Monitor w 1765 roku i służyło do określenia awanturnictwa i zaściankowości szlachty, która była gotowa odciąć się od reszty społeczeństwa, by chronić swoje przywileje i wolności[2].
- uwagi:
- tłumaczenia:
- źródła:
- ↑ 1,0 1,1 Należy do grupy rzeczowników, w których końcówkę zapisywaną w Ms. i W. lp jako „-zmie” wymawia się alternatywnie jako „-zmie” albo „-źmie”.
- ↑ Encyklopedia szkolna WSiP Historia, pod. red. Andrzej Friszke, Eugeniusz Cezary Król, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne S.A., Warszawa 2004, ISBN 83-02-09233-9, s. 822-823.