טאָרן (jidysz)

edytuj
transliteracja:
YIVO: torn; polska: torn
wymowa:
IPA: /ˈtɔʀn/; IPA: [ˈtɔʀn̩]
znaczenia:

czasownik modalny

(1.1) móc, mieć pozwolenie / prawo, wolno (komuś), można
odmiana:
(1.1) lp איך טאָר, דו טאָרסט, ער/זי/עס טאָרlm מיר טאָרן, איר טאָרט, זיי טאָרן ‖ fp האָבן + געטאָרט
przykłady:
(1.1) ער טאָר ניט אַוועקגיין.On nie może / nie ma prawa odejść., Nie wolno mu odejść.
(1.1) דו טאָרסט עס ניט טאָן.Nie możesz / Nie wolno ci tego robić[1].
(1.1) מע טאָר ניט אַרײַנגיין.Nie można / Nie wolno wchodzić., Zakaz wstępu[2].
(1.1) אַזוי באַגיין זיך טאָר מען ניט.Nie godzi się tak zachowywać / postępować[1].
(1.1) טאָר מען דאָס?Czy można?
składnia:
kolokacje:
(1.1) bezok. + מע טאָר ניטnie można / nie wolno / zabrania się / nie należy / nie powinno się / nie godzi się / wstyd + bezok.[3]
(1.1) bezok. + מע טאָר → można / wolno + bezok.[1]
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
śwn. turren, por. niem. durren[4]
uwagi:
najczęściej używane w formie przeczącej: טאָרן ניטnie móc, nie mieć prawa, nie wolno; w zdaniach twierdzących stosuje się czasownik: מעגן (megn)
źródła:
  1. 1 2 3 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „טאָרן” w: Борис Вайнблат, Идиш-русский словарь, 2008, s. 334.
  2. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „טאָרן” w: Uriel Weinreich, Modern English-Yiddish, Yiddish-English dictionary, YIVO Institute for Jewish Research, Nowy Jork 1968, s. 601.
  3. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Дмитрий Владимирович Тищенко, Идиш-русский словарь, Арт Економі, Kijów 2012 (2019), ISBN 978-617-7289-86-8.
  4. Jacob Grimm und Wilhelm Grimm, Deutsches Wörterbuch