Aneks:Język ukraiński - deklinacja I
Deklinacja I - odmiana rzeczowników rodzaju żeńskiego i męskiego, zakończonych w mianowniku liczby pojedynczej na -а, -я, np. ріка, баба, груша, пісня, надія.
Pod względem wzorów odmiany, rzeczowniki te można podzielić na trzy grupy:
- Wzór 1 – grupa twarda: rzeczowniki z zakończeniem na -а po spółgłosce twardej, np. книжка, ріка, баба
- Wzór 2 – grupa miękka: rzeczowniki z zakończeniem na -я, np. пісня, надія
- Wzór 3 – grupa mieszana: rzeczowniki z zakończeniem na -а po spółgłosce szumiącej (ш, щ, ж, дж, ч), np. груша, межа, теща
Liczba pojedyncza
Przypadek | Wzór 1 – grupa twarda | Wzór 2 – grupa miękka | Wzór 3 – grupa mieszana |
Н. | -а книжка |
-я надія |
-а груша |
Р. | -и книжки |
-і/-ї надії |
-і груші |
Д. | -і книжці |
-і/-ї надії |
-і груші |
З. | -у книжку |
-ю надію |
-у грушу |
О. | -ою книжкою |
-ею/-єю надією |
-ею грушею |
М. | -і книжці |
-і/-ї надії |
-і груші |
К. | -о книжко! |
-е/-є надіє! |
-е груше! |
Liczba mnoga
Przypadek | Wzór 1 – grupa twarda | Wzór 2 – grupa miękka | Wzór 3 – grupa mieszana |
Н. | -и книжки |
-і/-ї надії |
-і груші |
Р. | - книжок |
-/-ь надій |
- груш |
Д. | -ам книжкам |
-ям надіям |
-ам грушам |
З. | -и книжки |
-і/-ї надії |
-і груші |
О. | -ами книжками |
-ями надіями |
-ами грушами |
М. | -ах книжках |
-ях надіях |
-ах грушах |
К. | -и книжки! |
-і/-ї надії! |
-і груші! |
Uwagi
- w celowniku i miejscowniku liczby pojedynczej spółgłoski: г, к, х zamieniają się na spółgłoski (odpowiednio): з, ц, с. Np.: нога - нозі, дочка - дочці, муха - мусі.
- w dopełniaczu liczby mnogiej do tematu czasami wstawia się dodatkowe о lub е. Np.: книжка – книжок, пісня – пісень, сестра - сестер.
- w dopełniaczu liczby mnogiej, jeżeli występujące w temacie о lub е znajdzie się w zamkniętej sylabie, zamienia się je na і. Np.: голова - голів, нога – ніг. Wyjątki: сорока - сорок, ворона - ворон, чеснота - чеснот, проба – проб i inne.
- w dopełniaczu liczby mnogiej niektóre rzeczowniki mają końcówkę -ей lub -ів, np. миша - мишей, староста - старостів, суддя – суддів. Końcówkę -ей mają rzeczowniki żywotne rodzaju żeńskiego, natomiast końcówkę -ів rzeczowniki żywotne rodzaju męskiego.
- biernik liczby mnogiej jest identyczny jak dopełniacz – w przypadku rzeczowników oznaczających istoty żywe, lub identyczny jak mianownik – w przypadku rzeczowników oznaczających przedmioty nieożywione.