פֿויגל (jidysz) edytuj

 
(1.1) פֿייגל
transliteracja:
YIVO: foygl; polska: fojgl
wymowa:
IPA/ˈfɔjgl/; IPA[ˈfɔə̯ɡl̩]
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) ptak
(1.2) przen. ptaszek, gagatek, spryciarz, cwaniak, typek[1][2]
(1.3) rubel, moneta rublowa[1][2]
(1.4) okrągła, spiralnie zwinięta chałka w kształcie ptaka, jedzona na Rosz Haszana (żydowski Nowy Rok)[1][2]
odmiana:
(1.1-3) lp פֿויגל; lm פֿייגל lub פֿויגלען
(1.4) lp פֿויגל; blm
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
(1.3) רובל, קערבל
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. zdrobn. פֿייגעלע
przym. פֿויגלש
związki frazeologiczne:
בלײַענער פֿויגלniezdara, ślamazara
etymologia:
(1.1-2) śwn. vogel, por. niem. Vogel[3]
(1.4) „Chała przeznaczona na poszczególne święta miewała też rozmaite kształty, np.: na Nowy Rok – spiralną formę, symbolizującą całość cyklu rocznego i nadzieję na spokojny rok, bądź kształt ptaka, przez nawiązanie do biblijnej Księgi Izajasza 31,5, symbolizującego Bożą opiekę […].”[4]
uwagi:
źródła:
  1. 1,0 1,1 1,2   Yitskhok Niborski, Bernard Vaisbrot, Dictionnaire yiddish-français, Bibliothèque Medem, Paryż 2002, ISBN 2951137273, s. 486.
  2. 2,0 2,1 2,2   Дмитрий Владимирович Тищенко, Идиш-русский словарь, Арт Економі, Kijów 2012 (2019), ISBN 978-617-7289-86-8.
  3.   Hasło „Vogel” w: Digitales Wörterbuch der deutschen Sprache, Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften.
  4. Hasło „chała” w: Polski słownik judaistyczny. Dzieje, kultura, religia, ludzie, red. Zofia Borzymińska, Rafał Żebrowski, t. 1, Prószyński i S-ka, Warszawa 2003, ISBN 83-7255-126-X, s. 269.