Aneks:Język łaciński - Koniugacja III

Spis treści aneksu | Język łaciński | hasła w języku łacińskim

Wedle informacji z tej strony do koniugacji III należą czasowniki, których inf. praes. act. ma zakończenie -ĕre.

Odmiana czasownika lego, legere, legi, lectum:

Tryb oznajmujący – indicativus

edytuj
  1. Czasy praesens, imperfectum i futurum I tworzy się od tematu praesentis.
  2. Czasy perfectum, plusquamperfectum i futurum II activi tworzy się od tematu perfecti.
  3. Czasy perfectum, plusquamperfectum i futurum II passivi tworzy się poprzez połączenie participium perfecti passivi (ppp, tworzone z tematu supini) i odpowiednio odmienionego czasownika sum, esse, fui (patrz odmiana) – dla perfectum w praesens, dla plusquamperfectum w imperfectum, dla futurum II w futurum I.

Uwaga: W ind. praes. act. i pass. między tematem a końcówką dodajemy spójki (patrz: Aneks:Język łaciński - czasowniki#Koniugacja_III_(-ĕre)).

strona czynna
activum
strona bierna
passivum
liczba pojedyncza
singularis
liczba mnoga
pluralis
liczba pojedyncza
singularis
liczba mnoga
pluralis
czas teraźniejszy
praesens
1. per. -o
lego
-mus
legimus
-or
legor
-mur
legimur
2. per. -s
legis
-tis
legitis
-ris
legeris
-mini
legimini
3. per. -t
legit
-nt
legunt
-tur
legitur
-ntur
leguntur
czas przeszły niedokonany
imperfectum
1. per. -ebam
legebam
-ebamus
legebamus
-ebar
legebar
-ebamur
legebamur
2. per. -ebas
legebas
-ebatis
legebatis
-ebaris
legebaris
-ebamini
legebamini
3. per. -ebat
legebat
-ebant
legebant
-ebatur
legebatur
-ebantur
legebantur
czas przyszły I
futurum I
1. per. -am
legam
-emus
legemus
-ar
legar
-emur
legemur
2. per. -es
leges
-etis
legetis
-eris
legeris
-emini
legemini
3. per. -et
leget
-ent
legent
-etur
legetur
-entur
legentur
czas przeszły dokonany
perfectum
1. per. -i
legi
-imus
legimus
-us, -a, -um sum
lectus, -a, -um sum
-i, -ae, -a sumus
lecti, -ae, -a sumus
2 per. -isti
legisti
-istis
legistis
-us, -a, -um es
lectus, -a, -um es
-i, -ae, -a estis
lecti, -ae, -a estis
3. per. -it
legit
-erunt
legerunt
-us, -a, -um est
lectus, -a, -um est
-i, -ae, -a sunt
lecti, -ae, -a sunt
czas zaprzeszły
plusquamperfectum
1. per. -eram
legeram
-eramus
legeramus
-us, -a, -um eram
lectus, -a, -um eram
-i, -ae, -a eramus
lecti, -ae, -a eramus
2. per. -eras
legeras
-eratis
legeratis
-us, -a, -um eras
lectus, -a, -um eras
-i, -ae, -a eratis
lecti, -ae, -a eratis
3. per. -erat
legerat
-erant
legerant
-us, -a, -um erat
lectus, -a, -um erat
-i, -ae, -a erant
lecti, -ae, -a erant
czas przyszły II
futurum II
1. per. -ero
legero
-erimus
legerimus
-us, -a, -um ero
lectus, -a, -um ero
-i, -ae, -a erimus
lecti, -ae, -a erimus
2. per. -eris
legeris
-eritis
legeritis
-us, -a, -um eris
lectus, -a, -um eris
-i, -ae, -a eritis
lecti, -ae, -a eritis
3. per. -erit
legerit
-erint
legerint
-us, -a, -um erit
lectus, -a, -um erit
-i, -ae, -a erunt
lecti, -ae, -a erunt

Tryb rozkazujący – imperativus

edytuj
strona czynna
activum
strona bierna
passivum
liczba pojedyncza
singularis
liczba mnoga
pluralis
liczba pojedyncza
singularis
liczba mnoga
pluralis
czas teraźniejszy
praesens
2. per. -e
lege
-ite
legite
-ere
legere
-imini
legimini
czas przyszły
futurum
2. per. -ito
legito
-itote
legitote
-itor
legitor
3. per. -ito
legito
-unto
legunto
-itor
legitor
-untor
leguntor

Tryb łączący (przypuszczający) – coniunctivus

edytuj

Coniunctivus praesentis tworzymy, dodając przed końcówką cechę -a-, coniunctivus imperfecti przez cechę -re-, coniunctivus perfecti activi przez cechę -eri-, a coniunctivus plusquamperfecti activi przez cechę -isse-. Coniunctivus perfecti i plusquamperfecti passivi tworzymy z dodania do participium perfecti passivi (ppp) odmienionego czasownika sum, esse, fui (być, odmiana) w coniunctiwie praesentis (dla perfectum) i coniunctiwie imperfecti (dla plusquamperfectum).

strona czynna
activum
strona bierna
passivum
liczba pojedyncza
singularis
liczba mnoga
pluralis
liczba pojedyncza
singularis
liczba mnoga
pluralis
czas teraźniejszy
praesens
1. per. -m
legam
-mus
legamus
-r
legar
-mur
legamur
2. per. -s
legas
-tis
legatis
-ris
legaris
-mini
legamini
3. per. -t
legat
-nt
legant
-tur
legatur
-ntur
legantur
czas przeszły niedokonany
imperfectum
1. per. -m
legerem
-mus
legeremus
-r
legerer
-mur
legeremur
2. per. -s
legeres
-tis
legeretis
-ris
legereris
-mini
legeremini
3. per. -t
legeret
-nt
legerent
-tur
legeretur
-ntur
legerentur
czas przeszły dokonany
perfectum
1. per. -m
legerim
-mus
legerimus
-us, -a, -um sim
lectus, -a, -um sim
-i, -ae, -a simus
lecti, -ae, -a simus
2. per. -s
legeris
-tis
legeritis
-us, -a, -um sis
lectus, -a, -um sis
-i, -ae, -a sitis
lecti, -ae, -a sitis
3. per. -t
legerit
-nt
legerint
-us, -a, -um sit
lectus, -a, -um sit
-i, -ae, -a sint
lecti, -ae, -a sint
czas zaprzeszły
plusquamperfectum
1. per. -m
legissem
-mus
legissemus
-us, -a, -um essem
lectus, -a, -um essem
-i, -ae, -a essemus
lecti, -ae, -a essemus
2. per. -s
legisses
-tis
legissetis
-us, -a, -um esses
lectus, -a, -um esses
-i, -ae, -a essetis
lecti, -ae, -a essetis
3. per. -t
legisset
-nt
legissent
-us, -a, -um esset
lectus, -a, -um esset
-i, -ae, -a essent
lecti, -ae, -a essent

Bezokolicznik – infinitivus

edytuj
strona czynna
activum
strona bierna
passivum
czas teraźniejszy
praesens
-ere
legere
-i
legi
czas przeszły dokonany
perfectum
-isse
legisse
-us, -a, -um esse (NCI)
lectus, -a, -um esse
-um, -am, -um esse (ACI)
lectum, -am, -um esse
czas przyszły
futurum
-urus, -ura, -urum esse
lecturus, -ura, -urum esse

Imiesłów – participium

edytuj

Participium perfecti passivi (ppp) i participium futuri activi (pfa) odmieniają się według I i II deklinacji. Participium praesentis activi (ppa) odmienia się według III deklinacji.

strona czynna
activum
strona bierna
passivum
czas teraźniejszy
praesens
-ens, -entis
legens, legentis
czas przeszły dokonany
perfectum
-us, -a, -um
lectus, -a, -um
czas przyszły
futurum
-urus, -ura, -urum
lecturus, -ura, -urum
patrz gerundivum

Przymiotnik odczasownikowy – gerundivum

edytuj

Gerundivum tworzymy poprzez dodanie cechy -end- do tematu praesentis III i IV koniugacji oraz końcówek rodzajowych -us, -a, -um.

imiesłów bierny czasu przyszłego
participium futuri passivi (pfp), gerundivum
forma -end-us, -end-a, -end-um
legendus, -a, -um

Rzeczownik odczasownikowy – gerundium

edytuj

Gerundium tworzymy poprzez dodanie cechy -end- do tematu praesentis III i IV koniugacji oraz końcówek II deklinacji singularis (z wyjątkiem Voc.). Nom. sg. zastępuje się przez inf. praes. act.

rzeczownik odczasownikowy
gerundium
mianownik
nominativus
-ere
legere
dopełniacz
genetivus
-end-i
legendi
celownik
dativus
-end-o
legendo
biernik
accusativus
-ere
legere
-end-um
(ad) legendum
(narzędnik)
ablativus
-end-o
legendo