Aneks:Język łaciński - Koniugacja III
Spis treści aneksu | Język łaciński | hasła w języku łacińskim
Wedle informacji z tej strony do koniugacji III należą czasowniki, których inf. praes. act. ma zakończenie -ĕre.
Odmiana czasownika lego, legere, legi, lectum:
Tryb oznajmujący – indicativus
edytuj- Czasy praesens, imperfectum i futurum I tworzy się od tematu praesentis.
- Czasy perfectum, plusquamperfectum i futurum II activi tworzy się od tematu perfecti.
- Czasy perfectum, plusquamperfectum i futurum II passivi tworzy się poprzez połączenie participium perfecti passivi (ppp, tworzone z tematu supini) i odpowiednio odmienionego czasownika sum, esse, fui (patrz odmiana) – dla perfectum w praesens, dla plusquamperfectum w imperfectum, dla futurum II w futurum I.
Uwaga: W ind. praes. act. i pass. między tematem a końcówką dodajemy spójki (patrz: Aneks:Język łaciński - czasowniki#Koniugacja_III_(-ĕre)).
strona czynna activum |
strona bierna passivum | ||||
---|---|---|---|---|---|
liczba pojedyncza singularis |
liczba mnoga pluralis |
liczba pojedyncza singularis |
liczba mnoga pluralis | ||
czas teraźniejszy praesens |
1. per. | -o lego |
-mus legimus |
-or legor |
-mur legimur |
2. per. | -s legis |
-tis legitis |
-ris legeris |
-mini legimini | |
3. per. | -t legit |
-nt legunt |
-tur legitur |
-ntur leguntur | |
czas przeszły niedokonany imperfectum |
1. per. | -ebam legebam |
-ebamus legebamus |
-ebar legebar |
-ebamur legebamur |
2. per. | -ebas legebas |
-ebatis legebatis |
-ebaris legebaris |
-ebamini legebamini | |
3. per. | -ebat legebat |
-ebant legebant |
-ebatur legebatur |
-ebantur legebantur | |
czas przyszły I futurum I |
1. per. | -am legam |
-emus legemus |
-ar legar |
-emur legemur |
2. per. | -es leges |
-etis legetis |
-eris legeris |
-emini legemini | |
3. per. | -et leget |
-ent legent |
-etur legetur |
-entur legentur | |
czas przeszły dokonany perfectum |
1. per. | -i legi |
-imus legimus |
-us, -a, -um sum lectus, -a, -um sum |
-i, -ae, -a sumus lecti, -ae, -a sumus |
2 per. | -isti legisti |
-istis legistis |
-us, -a, -um es lectus, -a, -um es |
-i, -ae, -a estis lecti, -ae, -a estis | |
3. per. | -it legit |
-erunt legerunt |
-us, -a, -um est lectus, -a, -um est |
-i, -ae, -a sunt lecti, -ae, -a sunt | |
czas zaprzeszły plusquamperfectum |
1. per. | -eram legeram |
-eramus legeramus |
-us, -a, -um eram lectus, -a, -um eram |
-i, -ae, -a eramus lecti, -ae, -a eramus |
2. per. | -eras legeras |
-eratis legeratis |
-us, -a, -um eras lectus, -a, -um eras |
-i, -ae, -a eratis lecti, -ae, -a eratis | |
3. per. | -erat legerat |
-erant legerant |
-us, -a, -um erat lectus, -a, -um erat |
-i, -ae, -a erant lecti, -ae, -a erant | |
czas przyszły II futurum II |
1. per. | -ero legero |
-erimus legerimus |
-us, -a, -um ero lectus, -a, -um ero |
-i, -ae, -a erimus lecti, -ae, -a erimus |
2. per. | -eris legeris |
-eritis legeritis |
-us, -a, -um eris lectus, -a, -um eris |
-i, -ae, -a eritis lecti, -ae, -a eritis | |
3. per. | -erit legerit |
-erint legerint |
-us, -a, -um erit lectus, -a, -um erit |
-i, -ae, -a erunt lecti, -ae, -a erunt |
Tryb rozkazujący – imperativus
edytujstrona czynna activum |
strona bierna passivum | ||||
---|---|---|---|---|---|
liczba pojedyncza singularis |
liczba mnoga pluralis |
liczba pojedyncza singularis |
liczba mnoga pluralis | ||
czas teraźniejszy praesens |
2. per. | -e lege |
-ite legite |
-ere legere |
-imini legimini |
czas przyszły futurum |
2. per. | -ito legito |
-itote legitote |
-itor legitor |
|
3. per. | -ito legito |
-unto legunto |
-itor legitor |
-untor leguntor |
Tryb łączący (przypuszczający) – coniunctivus
edytujConiunctivus praesentis tworzymy, dodając przed końcówką cechę -a-, coniunctivus imperfecti przez cechę -re-, coniunctivus perfecti activi przez cechę -eri-, a coniunctivus plusquamperfecti activi przez cechę -isse-. Coniunctivus perfecti i plusquamperfecti passivi tworzymy z dodania do participium perfecti passivi (ppp) odmienionego czasownika sum, esse, fui (być, odmiana) w coniunctiwie praesentis (dla perfectum) i coniunctiwie imperfecti (dla plusquamperfectum).
strona czynna activum |
strona bierna passivum | ||||
---|---|---|---|---|---|
liczba pojedyncza singularis |
liczba mnoga pluralis |
liczba pojedyncza singularis |
liczba mnoga pluralis | ||
czas teraźniejszy praesens |
1. per. | -m legam |
-mus legamus |
-r legar |
-mur legamur |
2. per. | -s legas |
-tis legatis |
-ris legaris |
-mini legamini | |
3. per. | -t legat |
-nt legant |
-tur legatur |
-ntur legantur | |
czas przeszły niedokonany imperfectum |
1. per. | -m legerem |
-mus legeremus |
-r legerer |
-mur legeremur |
2. per. | -s legeres |
-tis legeretis |
-ris legereris |
-mini legeremini | |
3. per. | -t legeret |
-nt legerent |
-tur legeretur |
-ntur legerentur | |
czas przeszły dokonany perfectum |
1. per. | -m legerim |
-mus legerimus |
-us, -a, -um sim lectus, -a, -um sim |
-i, -ae, -a simus lecti, -ae, -a simus |
2. per. | -s legeris |
-tis legeritis |
-us, -a, -um sis lectus, -a, -um sis |
-i, -ae, -a sitis lecti, -ae, -a sitis | |
3. per. | -t legerit |
-nt legerint |
-us, -a, -um sit lectus, -a, -um sit |
-i, -ae, -a sint lecti, -ae, -a sint | |
czas zaprzeszły plusquamperfectum |
1. per. | -m legissem |
-mus legissemus |
-us, -a, -um essem lectus, -a, -um essem |
-i, -ae, -a essemus lecti, -ae, -a essemus |
2. per. | -s legisses |
-tis legissetis |
-us, -a, -um esses lectus, -a, -um esses |
-i, -ae, -a essetis lecti, -ae, -a essetis | |
3. per. | -t legisset |
-nt legissent |
-us, -a, -um esset lectus, -a, -um esset |
-i, -ae, -a essent lecti, -ae, -a essent |
Bezokolicznik – infinitivus
edytujstrona czynna activum |
strona bierna passivum | |
---|---|---|
czas teraźniejszy praesens |
-ere legere |
-i legi |
czas przeszły dokonany perfectum |
-isse legisse |
-us, -a, -um esse (NCI) lectus, -a, -um esse |
-um, -am, -um esse (ACI) lectum, -am, -um esse | ||
czas przyszły futurum |
-urus, -ura, -urum esse lecturus, -ura, -urum esse |
Imiesłów – participium
edytujParticipium perfecti passivi (ppp) i participium futuri activi (pfa) odmieniają się według I i II deklinacji. Participium praesentis activi (ppa) odmienia się według III deklinacji.
strona czynna activum |
strona bierna passivum | ||||
---|---|---|---|---|---|
czas teraźniejszy praesens |
-ens, -entis legens, legentis |
||||
czas przeszły dokonany perfectum |
-us, -a, -um lectus, -a, -um | ||||
czas przyszły futurum |
-urus, -ura, -urum lecturus, -ura, -urum |
patrz gerundivum |
Przymiotnik odczasownikowy – gerundivum
edytujGerundivum tworzymy poprzez dodanie cechy -end- do tematu praesentis III i IV koniugacji oraz końcówek rodzajowych -us, -a, -um.
imiesłów bierny czasu przyszłego participium futuri passivi (pfp), gerundivum | |
---|---|
forma | -end-us, -end-a, -end-um legendus, -a, -um |
Rzeczownik odczasownikowy – gerundium
edytujGerundium tworzymy poprzez dodanie cechy -end- do tematu praesentis III i IV koniugacji oraz końcówek II deklinacji singularis (z wyjątkiem Voc.). Nom. sg. zastępuje się przez inf. praes. act.
rzeczownik odczasownikowy gerundium | |
---|---|
mianownik nominativus |
-ere legere |
dopełniacz genetivus |
-end-i legendi |
celownik dativus |
-end-o legendo |
biernik accusativus |
-ere legere |
-end-um (ad) legendum | |
(narzędnik) ablativus |
-end-o legendo |