Aneks:Esperanto - Korelatywy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Linia 1:
= Korelatywy =
W zasadzie korelatywy nie są osobną częścią mowy (wszystkie są zaimkami), mimo to tworzą pewną grupę słów powiązanych ze sobą.
{|class="wikitable"
Linia 10:
|-----
| Osoby '''-U'''*
| '''KIU[[kiu#kiu (esperanto)|kiu]]''' - kto?
| '''TIU[[tiu]]''' - tamten
| '''IU[[iu]]''' - ktoś
| '''ĈIU[[ĉiu]]''' - wszyscy
| '''NENIU[[neniu]]''' - nikt
|-----
| Przedmiotu '''-O'''*
| '''KIO[[kio]]''' - co?
| '''TIO[[tio#tio (esperanto)|tio]]''' - tamto
| '''IO[[io#io (esperanto)|io]]''' - coś
| '''ĈIO[[ĉio]]''' - wszystko
| '''NENIO[[nenio]]''' - nic, żaden przedmiot
|-----
| Miejsca '''-E'''
| '''KIE[[kie]]''' - gdzie?
| '''TIE[[tie#tie (esperanto)|tie]]''' - tam
| '''IE[[ie]]''' - gdzieś
| '''ĈIE[[ĉie]]''' - wszędzie
| '''NENIE[[nenie]]''' - nigdzie
|-----
| Kierunku '''-EN'''
| '''KIEN[[kien]]''' - dokąd?
| '''TIEN[[tien]]''' - w tamtą stronestronę / tam
| '''IEN[[ien]]''' - dokądś
| '''ĈIEN[[ĉien]]''' - w każdą stronę
| '''NENIEN[[nenien]]''' - w żadną stronę
|-----
| Czasu '''-AM'''
| '''KIAM[[kiam]]''' - kiedy?
| '''TIAM[[tiam]]''' - wtedy
| '''IAM[[iam]]''' - kiedyś
| '''ĈIAM[[ĉiam]]''' - zawsze
| '''NENIAM[[neniam]]''' - nigdy
|-----
| Sposobu '''-EL'''
| '''KIEL[[kiel]]''' - jak?
| '''TIEL[[tiel]]''' - tak (w ten sposób)
| '''IEL[[iel]]''' - jakoś
| '''ĈIEL[[ĉiel]]''' - w/na każdy sposób
| '''NENIEL[[neniel]]''' - ni jaknijak, w/na żaden sposób
|-----
| Ilości '''-OM'''
| '''KIOM[[kiom]]''' - ile?
| '''TIOM[[tiom]]''' - tyle
| '''IOM[[iom]]''' - ileś
| '''ĈIOM[[ĉiom]]''' - wszystko
| '''NENIOM[[neniom]]''' - nic
|-----
| Przyczyny '''-AL'''
| '''KIAL[[kial]]''' - dlaczego?
| '''TIAL[[tial]]''' - dlatego
| '''IAL[[ial]]''' - z jakiegoś powodu (dlaczegoś)
| '''ĈIAL[[ĉial]]''' - z każdego powodu
| '''NENIAL[[nenial]]''' - bez powodu (z żadnego powodu)
|-----
| Posiadania '''-ES'''
| '''KIES[[kies]]''' - czyj?
| '''TIES[[ties]]''' - tego
| '''IES[[ies]]''' - czyjś
| '''ĈIES[[ĉies]]''' - wszystkich, każdego
| '''NENIES[[nenies]]''' - nikogo
|-----
| Cechy '''-A'''*
| '''KIA[[kia]]''' - jaki,a,e
| '''TIA[[tia#tia (esperanto)|tia]]''' - taki
| '''IA[[ia#ia (esperanto)|ia]]''' - jakiś
| '''ĈIA[[ĉia]]''' - każdy
| '''NENIA[[nenia#nenia (esperanto)|nenia]]''' - żaden
|}
<nowiki>*</nowiki>odmienia się przez liczby i przypadki
 
Do niektórych korelatyw można dodać małe słówka modyfikujące ich znaczenie. np.:
* '''[[ĉi]]''' - partykuła wskazująca bliskość (dodawana np. do korelatywów z '''T-''')
:* '''TIOtio''' - tamto, '''ĈIĉi TIOtio''' - to
:* '''TIEtie''' - tam, '''ĈIĉi TIEtie''' - tu
:* '''TIUtiu''' - tamten, '''ĈIĉi TIUtiu''' - ten
:*itd.
* '''[[ajn]]''' - zastępuje przyrostek -kolwiek np:
:* '''io ajn''' - cokolwiek
:* '''iu ajn''' - ktokolwiek