Indeks:Polski - Gwara marynarska

Indeks: A Ą B C Ć D E Ę F G H I J K L Ł M N Ń O Ó P R S Ś T U W Y Z Ź Ż

A

• as – asystent
• ahoj – cześć
• asfalciarz – kucharz
• awanport

B

• bijak
• boja
• bos – bosman
• bosak
• brudas – mechanik
• bunkrować, bunkrować paliwo – "przyjmować" paliwo na własny użytek statku – odnosi się tylko wyłącznie do paliwa, a nie ładunków
• bunkier – paliwo dla statku
• bunkierka – najczęściej barka lub mała jednostka dowożąca paliwo
• biznes tanki – najczęściej skrytki w zbiornikach służące do przemytu

C

• cała naprzód! – rodzaj komendy
• cela – kabina
• chodzić – o statku: płynąć (np. chodzić na Afrykę, chodzić gęsto, chodzić jak po oranym)
• chwiejba
• czarna brygada – specjalna brygada celna

D

• darmozjad – lekarz okrętowy
• dobrowolny obóz pracy – statek
• drugi – drugi oficer (pokładowy) lub drugi mechanik (drugi z maszyny)
• dziób
• dzwon

G

• galernik – marynarz pływający na długich rejsach
• głowica
• gwiazdołap – nawigator
• gwiazdojeb – również nawigator, a właściwie członek załogi pokładowej

H

• hifować biznes – przemycać towar

I

• iść – o statku: płynąć (np. iść w morze, iść w balaście, iść wolno, iść do Indii, iść na Japony)

K

• karbowy - bosman
• karny – długi rejs
• katorga – długi rejs
• kiedy kapitan się goli, sztorm ucicha powoli – rymowanka wyrażająca uznanie dla kapitana
• klaruj do wyjścia! – rodzaj komendy
• klatka – kabina
• kotłownia - dział maszynowy (przedział maszynowy/maszyna)
• kowal – kucharz
• kundować – przychodzić na statek w obcym porcie, prosić o jedzenie, także włóczyć się
• kwintas – smutny marynarz

L

• laluś – nawigator
• lorneta

Ł

• łyskać

M

• midszip!, midszips! – rodzaj komendy: ster na środek
• mustrować – zaciągać się do załogi (np. mustrować na statek)

N

• na dziobie – lewa dziobowa! – rodzaj komendy (cuma lewa dziobowa)
• na rufie hol mocno! – rodzaj komendy: zamocować hol na rufie

P

• panama – kluza
• parasol – steward
• parzygnat – kucharz
• pierwszy – pierwszy oficer
• pierwszy po Bogu – kapitan
• piranie – celnicy
• pława
• pływające więzienie – statek
• podwójny z panamy mocno! – rodzaj komendy
• pokład – załoga pracująca na pokładzie
• położyć się na kurs – obrać właściwy kurs
• przetrawersować
• psy gończe – celnicy

R

• radio – radiooficer
• radiola – żona radiooficera
• rzygacz – statek szkolny

S

• samobójca – marynarz pływający na długich rejsach
• schodzić (np. schodzić z łowiska)
• siedzieć na biczu – czekać na zamustrowanie na statek (por. ang. beach – plaża)
• singel ap! (ang. single up) rodzaj komendy: zostawić jedną linę
• sklarować się – upić się (i paść)
• smoluch – mechanik
• spelować – literować (np. spelować nazwę statku)
• stary – kapitan
• ster lewo dziesięć! – rodzaj komendy
• ster lewo na burt! – rodzaj komendy
• szarańcza – celnicy
• szmaty – żagle
• szmelcownia - dział maszynowy/maszyna

T

• tak trzymać! – rodzaj komendy: trzymać kierunek
• trumna – statek
• trzęsiłapa – radiooficer

W

• wchodzić (np. wchodzić do portu, np. z biegu)
• westowy
• wygnanie – długi rejs
• wyjść (np. wyjść z portu)
• wyrobnik okrętowy – marynarz pływający na długich rejsach
• wyspa skazańców – statek
• wytrychowski – radiooficer

Z

• zęzol – mechanik
• złapać słońce – zmierzyć wysokość słońca za pomocą sekstansu
• znak szczytowy

Literatura

• Barbara Bartnicka, Stylizacja środowiskowa w: Język i my. 4, WSiP, Warszawa 1994, s. 143–149.
• Ewa Kołodziejek, Gwara marynarska – język środowiska czy język subkultury? w: Język a kultura, t. 10, Języki subkultur pod red. Janusza Anusiewicza i Bogdana Sicińskiego, Wrocław 1994, s. 171 i nast.
• Ewa Kołodziejek, Gwara środowiskowa marynarzy na tle subkultury marynarskiej, Szczecin 1994
• Ewa Kołodziejek, Zapożyczenia w gwarze marynarzy (typy i funkcje), „Poradnik Językowy”, nr 2/1990, s. 112–118.