Indeks:Polski - Gwara marynarska

A edytuj

  • as – asystent[1]
  • ahoj – cześć
  • asfalciarz – kucharz
  • awanport[2]

B edytuj

  • bijak[2]
  • boja[2]
  • bos – bosman[1]
  • bosak[2]
  • brudas – mechanik
  • bunkrować, bunkrować paliwo – "przyjmować" paliwo na własny użytek statku – odnosi się tylko wyłącznie do paliwa, a nie ładunków
  • bunkier – paliwo dla statku
  • bunkierka – najczęściej barka lub mała jednostka dowożąca paliwo
  • biznes tanki – najczęściej skrytki w zbiornikach służące do przemytu

C edytuj

  • cała naprzód!rodzaj komendy
  • cela – kabina
  • chodzić – o statku: płynąć (np. chodzić na Afrykę, chodzić gęsto, chodzić jak po oranym)
  • chwiejba[2]
  • czarna brygada – specjalna brygada celna

D edytuj

  • darmozjad – lekarz okrętowy
  • dobrowolny obóz pracy – statek
  • drugi – drugi oficer (pokładowy) lub drugi mechanik (drugi z maszyny)
  • dziób[2]
  • dzwon[2]

G edytuj

  • galernik – marynarz pływający na długich rejsach
  • głowica[2]
  • gwiazdołap – nawigator
  • gwiazdojeb – również nawigator, a właściwie członek załogi pokładowej

H edytuj

  • hifować biznes – przemycać towar

I edytuj

  • iść – o statku: płynąć (np. iść w morze[1], iść w balaście, iść wolno, iść do Indii, iść na Japony)

K edytuj

  • karbowy - bosman
  • karny – długi rejs
  • katorga – długi rejs
  • kiedy kapitan się goli, sztorm ucicha powoli – rymowanka wyrażająca uznanie dla kapitana
  • klaruj do wyjścia!rodzaj komendy
  • klatka – kabina
  • kotłownia - dział maszynowy (przedział maszynowy/maszyna)
  • kowal – kucharz
  • kundować – przychodzić na statek w obcym porcie, prosić o jedzenie, także włóczyć się
  • kwintas – smutny marynarz

L edytuj

  • laluś – nawigator
  • lorneta[2]

Ł edytuj

M edytuj

  • midszip!, midszips!rodzaj komendy: ster na środek
  • mustrować – zaciągać się do załogi (np. mustrować na statek)

N edytuj

  • na dziobie – lewa dziobowa!rodzaj komendy (cuma lewa dziobowa)
  • na rufie hol mocno!rodzaj komendy: zamocować hol na rufie

P edytuj

  • panamakluza
  • parasol – steward
  • parzygnat – kucharz
  • pierwszy – pierwszy oficer
  • pierwszy po Bogu – kapitan
  • piranie – celnicy
  • pława[2]
  • pływające więzienie – statek
  • podwójny z panamy mocno!rodzaj komendy
  • pokład – załoga pracująca na pokładzie[1]
  • położyć się na kurs – obrać właściwy kurs[1]
  • przetrawersować[2]
  • psy gończe – celnicy

R edytuj

  • radio – radiooficer[1]
  • radiola – żona radiooficera
  • rzygacz – statek szkolny

S edytuj

  • samobójca – marynarz pływający na długich rejsach
  • schodzić (np. schodzić z łowiska)
  • siedzieć na biczu – czekać na zamustrowanie na statek (por. ang. beach – plaża)
  • singel ap! (ang. single up) rodzaj komendy: zostawić jedną linę
  • sklarować się – upić się (i paść)
  • smoluch – mechanik
  • spelować – literować (np. spelować nazwę statku)
  • stary – kapitan
  • ster lewo dziesięć!rodzaj komendy
  • ster lewo na burt!rodzaj komendy
  • szarańcza – celnicy
  • szmaty – żagle
  • szmelcownia - dział maszynowy/maszyna

T edytuj

  • tak trzymać!rodzaj komendy: trzymać kierunek
  • trumna – statek
  • trzęsiłapa – radiooficer

W edytuj

  • wchodzić (np. wchodzić do portu, np. z biegu[1])
  • westowy[2]
  • wygnanie – długi rejs
  • wyjść (np. wyjść z portu)
  • wyrobnik okrętowy – marynarz pływający na długich rejsach
  • wyspa skazańców – statek
  • wytrychowski – radiooficer

Z edytuj

  • zęzol – mechanik
  • złapać słońce – zmierzyć wysokość słońca za pomocą sekstansu[1]
  • znak szczytowy[2]

Przypisy edytuj

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Stanisław Grabias, Środowiskowe i zawodowe odmiany języka – socjolekty, w: Współczesny język polski pod red. Jerzego Bartmińskiego, Wrocław 1993, s. 241–242.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 Barbara Bartnicka, Język i my. 4, WSiP, Warszawa 1994, s. 145.

Literatura edytuj

  • Barbara Bartnicka, Stylizacja środowiskowa w: Język i my. 4, WSiP, Warszawa 1994, s. 143–149.
  • Ewa Kołodziejek, Gwara marynarska – język środowiska czy język subkultury? w: Język a kultura, t. 10, Języki subkultur pod red. Janusza Anusiewicza i Bogdana Sicińskiego, Wrocław 1994, s. 171 i nast.
  • Ewa Kołodziejek, Gwara środowiskowa marynarzy na tle subkultury marynarskiej, Szczecin 1994
  • Ewa Kołodziejek, Zapożyczenia w gwarze marynarzy (typy i funkcje), „Poradnik Językowy”, nr 2/1990, s. 112–118.