צלם (jidysz) edytuj

 
דער צלם (1.1)
 
די טויז פֿון צלם (1.2)
transliteracja:
YIVO: tslm; polska: clm
transkrypcja:
YIVO: lp tseylem, lm tslomim; polska: lp cejlem, lm clomim
wymowa:
IPA/ˈʦɛjlɛm/, lm /ˈʦlɔmim/; IPA[ˈt͡sɛɪ̯ləm], lm /ˈt͡slɔmɪm/
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) krzyż, krzyżyk, krucyfiks
(1.2) karc. trefl, żołądź
(1.3) obraz, wyobrażenie, postać, podobizna, wizerunek[1][2][3]
odmiana:
(1.1) lp צלם; lm צלמים
przykłady:
składnia:
kolokacje:
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. צלמניק
zdrobn. צלמל
czas. צלמען
związki frazeologiczne:
(1.1) ניט קענען קיין צלם פֿון קיין אַלףbyć analfabetą / nieukiem
(1.1) צלם־טרעגערkrzyżowiec, uczestnik krucjaty
(1.1) צלם־קאָפּkombinator, spryciarz, cwaniak, chytrus, przechera; żyd. niewierzący, niedowiarek, heretyk[4][5][6]
etymologia:
(1.1,3) hebr. צלם (celem) → podobizna; por. hebr. צלב (claw) → krzyż
(1.2) kalka z niem. Kreuz
uwagi:
Niektóre słowniki podają oboczną liczbę mnogą w postaci צלמס (cejlems)[7][8] lub צלמער (cejlemer)[2][3].
źródła:
  1.   Hasło „צלם” w: Alexander Harkavy, Yiddish-English dictionary, Hebrew Publishing Company, Nowy Jork 1910, s. 291.
  2. 2,0 2,1   Hasło „ציילעם” w: Борис Вайнблат, Идиш-русский словарь, 2008, s. 572.
  3. 3,0 3,1   Hasło „tseylem” w: Raphael A. Finkel, Searchable Yiddish-English dictionary.
  4.   Hasło „צֵלם־קאָפ” w: Alexander Harkavy, Yiddish-English-Hebrew dictionary, opublikowane przez autora, Nowy Jork 1925, s. 429.
  5.   Yitskhok Niborski, Bernard Vaisbrot, Dictionnaire yiddish-français, Bibliothèque Medem, Paryż 2002, ISBN 2951137273, s. 520.
  6.   Hasło „ציילעם־קאָפּ” w: Борис Вайнблат, Идиш-русский словарь, 2008, s. 572.
  7.   Hasło „ציילעמ” w: С. Рохкинд, Г. Шкляр, Еврейско-русский словарь, Академия наук БССР, Mińsk 1940–1941, s. 443.
  8.   Hasło „צלם” w: Александр М. Солдатов, Большой идиш-русский словарь, 2003–2009.