wykałaczka
wykałaczka (język polski)
edytuj- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) cienki, zaostrzony patyczek (daw. także piórko[1]) służący do usuwania spomiędzy zębów resztek jedzenia; zob. też wykałaczka w Wikipedii
- (1.2) gastr. kulin. cienki, zaostrzony patyczek służący do wtykania w małe porcje jedzenia, koreczki, aby ułatwić ich branie z talerza
- (1.3) w hafciarstwie: cienko zakończona pałeczka służąca do rozpychania przeciętych dziurek do haftu[1]
- odmiana:
- (1.1-3)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik wykałaczka wykałaczki dopełniacz wykałaczki wykałaczek celownik wykałaczce wykałaczkom biernik wykałaczkę wykałaczki narzędnik wykałaczką wykałaczkami miejscownik wykałaczce wykałaczkach wołacz wykałaczko wykałaczki
- przykłady:
- (1.1) Ślady wskazują, że już neandertalczycy używali wykałaczek.
- (1.1) Strasznie irytują mnie resztki jedzenia, które znalazły się gdzieś między zębami i nie mogą wyjść, dlatego zawsze noszę ze sobą przynajmniej jedną wykałaczkę.
- (1.2) Na jeden półmisek koreczków zeszła ponad połowa paczki wykałaczek.
- (1.2) Istnieją specjalne, plastikowe wykałaczki do robienia koreczków, jednak ja wolę używać tych drewnianych, do zębów.
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) drewniana / srebrna wykałaczka
- (1.2) drewniana / plastikowa / srebrna / stalowa wykałaczka
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. wykałaczyk m, wykałanie n, daw. wykałacz m
- przym. wykałaczkowy
- czas. wykałać, wykalać się
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- (1.1-2) pol. wykałać < st.pol. wykłówać, st.pol. wykłuwać, st.pol. wykalać → wydostać poprzez kłucie
- uwagi:
- (1.1-2) por. patyczek
- (1.1) por. nić dentystyczna • szczotka do zębów
- (1.2) por. szpikulec
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) toothpick, pick
- arabski: (1.1) عود تخليل أسنان
- baskijski: (1.1) zotz, txotx; (1.2) zotz, txotx
- białoruski: (1.1) зубачыстка ż
- duński: (1.1) tandstikker w; (1.2) pind w
- hiszpański: (1.1) palillo m, mondadientes m; (1.2) palillo m
- interlingua: (1.1) mundadentes
- japoński: (1.1) 爪楊枝, 楊枝, 楊子, zrobione z drewna Lindera umbellata: 黒文字; (1.2) zrobione z drewna Lindera umbellata: 黒文字 (tylko do słodyczy podczas ceremonii picia herbaty)
- jidysz: (1.1) צאָנשטעכער m (consztecher)
- kaszubski: (1.1) wëdłëbnik m
- łaciński: (1.1) dentiscalpium n; lentiscus ż, lentiscum ż (tylko z drzewa mastykowego), spina ż, spicna ż, spica ż, spinus ż; frondea cuspis ż (z gałązki)
- niemiecki: (1.1) Zahnstocher m
- nowogrecki: (1.1) οδοντογλυφίδα ż; (1.2) οδοντογλυφίδα ż
- portugalski: (1.1) palito m
- rosyjski: (1.1) зубочистка ż; (1.2) шпажка ż
- słoweński: (1.1) zobotrebec m
- starogrecki: (1.1) καλαμίς ż, κάλαμος m, κάρφος n
- szwabski: (1.1) Zãhschdochr m
- szwedzki: (1.1) tandpetare w
- włoski: (1.1) stuzzicadenti m
- źródła:
- ↑ 1,0 1,1 Hasło „wykałaczka” w: Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. VII: T-Y, Warszawa 1900–1927, s. 885.