wieść
wieść (język polski)
edytuj- wymowa:
- IPA: [vʲjɛ̇ɕʨ̑], AS: [vʹi ̯ėść], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.• i → j
- homofon: wieźć
-
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
czasownik przechodni niedokonany
- odmiana:
- (1.1-2)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik wieść wieści dopełniacz wieści wieści celownik wieści wieściom biernik wieść wieści narzędnik wieścią wieściami miejscownik wieści wieściach wołacz wieści wieści - (2.1) koniugacja XI
forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik wieść czas teraźniejszy wiodę wiedziesz wiedzie wiedziemy wiedziecie wiodą czas przeszły m wiodłem wiodłeś wiódł wiedliśmy wiedliście wiedli ż wiodłam wiodłaś wiodła wiodłyśmy wiodłyście wiodły n wiodłom wiodłoś wiodło tryb rozkazujący niech wiodę wiedź niech wiedzie wiedźmy wiedźcie niech wiodą pozostałe formy czas przyszły m będę wiódł,
będę wieśćbędziesz wiódł,
będziesz wieśćbędzie wiódł,
będzie wieśćbędziemy wiedli,
będziemy wieśćbędziecie wiedli,
będziecie wieśćbędą wiedli,
będą wieśćż będę wiodła,
będę wieśćbędziesz wiodła,
będziesz wieśćbędzie wiodła,
będzie wieśćbędziemy wiodły,
będziemy wieśćbędziecie wiodły,
będziecie wieśćbędą wiodły,
będą wieśćn będę wiodło,
będę wieśćbędziesz wiodło,
będziesz wieśćbędzie wiodło,
będzie wieśćczas zaprzeszły m wiodłem był wiodłeś był wiódł był wiedliśmy byli wiedliście byli wiedli byli ż wiodłam była wiodłaś była wiodła była wiodłyśmy były wiodłyście były wiodły były n wiodłom było wiodłoś było wiodło było forma bezosobowa czasu przeszłego wiedziono tryb przypuszczający m wiódłbym,
byłbym wiódłwiódłbyś,
byłbyś wiódłwiódłby,
byłby wiódłwiedlibyśmy,
bylibyśmy wiedliwiedlibyście,
bylibyście wiedliwiedliby,
byliby wiedliż wiodłabym,
byłabym wiodławiodłabyś,
byłabyś wiodławiodłaby,
byłaby wiodławiodłybyśmy,
byłybyśmy wiodływiodłybyście,
byłybyście wiodływiodłyby,
byłyby wiodłyn wiodłobym,
byłobym wiodłowiodłobyś,
byłobyś wiodłowiodłoby,
byłoby wiodłoimiesłów przymiotnikowy czynny m wiodący, niewiodący ż wiodąca, niewiodąca wiodące, niewiodące n wiodące, niewiodące imiesłów przymiotnikowy bierny m wiedziony, niewiedziony wiedzeni, niewiedzeni ż wiedziona, niewiedziona wiedzione, niewiedzione n wiedzione, niewiedzione imiesłów przysłówkowy współczesny wiodąc, nie wiodąc rzeczownik odczasownikowy wiedzenie, niewiedzenie
- przykłady:
- (1.1) Z zachodniego frontu dochodziły niepokojące wieści o kolejnych porażkach.
- (1.1) Wieść gminna niesie, że sypnęła dziś groszem, więc mam w zanadrzu komplet nowin, do dzielenia się.
- (2.1) Chłopak wiódł kozę na postronku.
- (2.1) Droga wiodła przez niewielki zagajnik do wioski w dolinie.
- (2.1) Na koniec osiadł na wsi i wiódł spokojne życie, zajmując się garncarstwem.
- (2.1) Ja jestem Dawid, jam jest pasterz – / Błagalną wiodę pieśń, / byś się zmiłować chciał nad Piastem, / byś żniwo zwolił zwieść[2].
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) radosna wieść • dobre / złe wieści • wieści docierają / dochodzą / nadchodzą • wieść niesie
- (2.1) wieść spokojny / dostatni / nędzny / niebezpieczny żywot
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- (2.1) czas. wodzić ndk., dowieść dk., odwieść dk., przywieść dk., uwieść dk., wywieść dk., zwieść dk., zawieść dk.
- związki frazeologiczne:
- (1.1) hiobowa wieść
- (2.1) i niedźwiedzie afekt wiedzie
- etymologia:
- uwagi:
- Niepoprawne są formy „(ja) wiedę” i „(oni/one) wiedą” oraz wszystkie formy czasu przeszłego oparte na formie „(on) wiedł”[3][4].
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) news, tiding; (2.1) lead
- esperanto: (1.1) famo, novaĵo; (1.2) legendo; (2.1) konduki
- hindi: (1.1) ख़ुशख़बरी ż (xuśaxabrī)
- jidysz: (1.1) שמועה ż (szmue)
- karaimski: (1.1) билюв
- rosyjski: (1.1) весть ż; (2.1) вести
- ukraiński: (1.1) вість ż; (2.1) вести
- wilamowski: (1.1) mjēr ż, mier ż, mjer ż
- źródła:
- ↑ Hasło „wieść II” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- ↑ Karol Wojtyła, Pieśń poranna (psalm)
- ↑ Hasło „II wieść” w: Słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Witold Doroszewski, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980, ISBN 83-01-03811-X, s. 866.
- ↑ Hasło „II wieść” w: Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Andrzej Markowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, ISBN 978-83-01-14198-1, s. 1300.