walić
walić (język polski)
edytuj- znaczenia:
czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. walnąć)
- (1.1) pot. wydobywać nagły, głośny, donośny dźwięk z instrumentu
- (1.2) pot. strzelać z broni
- (1.3) pot. o uderzeniach pioruna uderzać
- (1.4) pot. rzucać coś gwałtownie, byle jak lub byle gdzie
- (1.5) pot. mówić coś wprost, dosadnie
- (1.6) pot. robić coś niedelikatnie, zdecydowanie
- (1.7) pot. zepsuć się (o przedmiocie)
- (1.8) pot. zabić
- (1.9) pot. ukraść
- (1.10) pot. przewracać coś
- (1.11) pot. wydobywać się skądś w dużych ilościach, gwałtownie
- (1.12) pot. przemieszczać się szybko i zdecydowanie, zwłaszcza tłumnie
- (1.13) pot. odbywać stosunek płciowy jako strona aktywna
- (1.14) pot. grub. wydzielać nieprzyjemny zapach[1]
- (1.15) pot. pić alkohol[1]
czasownik przechodni niedokonany (dk. walnąć)
czasownik zwrotny niedokonany walić się (dk. walnąć się)
czasownik zwrotny niedokonany walić się (dk. brak)
- odmiana:
- (1.1–15, 2.1) koniugacja VIa
forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik walić czas teraźniejszy walę walisz wali walimy walicie walą czas przeszły m waliłem waliłeś walił waliliśmy waliliście walili ż waliłam waliłaś waliła waliłyśmy waliłyście waliły n waliłom waliłoś waliło tryb rozkazujący niech walę wal niech wali walmy walcie niech walą pozostałe formy czas przyszły m będę walił,
będę walićbędziesz walił,
będziesz walićbędzie walił,
będzie walićbędziemy walili,
będziemy walićbędziecie walili,
będziecie walićbędą walili,
będą walićż będę waliła,
będę walićbędziesz waliła,
będziesz walićbędzie waliła,
będzie walićbędziemy waliły,
będziemy walićbędziecie waliły,
będziecie walićbędą waliły,
będą walićn będę waliło,
będę walićbędziesz waliło,
będziesz walićbędzie waliło,
będzie walićczas zaprzeszły m waliłem był waliłeś był walił był waliliśmy byli waliliście byli walili byli ż waliłam była waliłaś była waliła była waliłyśmy były waliłyście były waliły były n waliłom było waliłoś było waliło było forma bezosobowa czasu przeszłego walono tryb przypuszczający m waliłbym,
byłbym waliłwaliłbyś,
byłbyś waliłwaliłby,
byłby waliłwalilibyśmy,
bylibyśmy waliliwalilibyście,
bylibyście waliliwaliliby,
byliby waliliż waliłabym,
byłabym waliławaliłabyś,
byłabyś waliławaliłaby,
byłaby waliławaliłybyśmy,
byłybyśmy waliływaliłybyście,
byłybyście waliływaliłyby,
byłyby waliłyn waliłobym,
byłobym waliłowaliłobyś,
byłobyś waliłowaliłoby,
byłoby waliłoimiesłów przymiotnikowy czynny m walący, niewalący ż waląca, niewaląca walące, niewalące n walące, niewalące imiesłów przymiotnikowy bierny m walony, niewalony waleni, niewaleni ż walona, niewalona walone, niewalone n walone, niewalone imiesłów przysłówkowy współczesny waląc, nie waląc rzeczownik odczasownikowy walenie, niewalenie - (3.1-3, 4.1) koniugacja VIa
forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik walić się czas teraźniejszy walę się walisz się wali się walimy się walicie się walą się czas przeszły m waliłem się waliłeś się walił się waliliśmy się waliliście się walili się ż waliłam się waliłaś się waliła się waliłyśmy się waliłyście się waliły się n waliłom się waliłoś się waliło się tryb rozkazujący niech się walę wal się niech się wali walmy się walcie się niech się walą pozostałe formy czas przyszły m będę się walił,
będę się walićbędziesz się walił,
będziesz się walićbędzie się walił,
będzie się walićbędziemy się walili,
będziemy się walićbędziecie się walili,
będziecie się walićbędą się walili,
będą się walićż będę się waliła,
będę się walićbędziesz się waliła,
będziesz się walićbędzie się waliła,
będzie się walićbędziemy się waliły,
będziemy się walićbędziecie się waliły,
będziecie się walićbędą się waliły,
będą się walićn będę się waliło,
będę się walićbędziesz się waliło,
będziesz się walićbędzie się waliło,
będzie się walićczas zaprzeszły m waliłem się był waliłeś się był walił się był waliliśmy się byli waliliście się byli walili się byli ż waliłam się była waliłaś się była waliła się była waliłyśmy się były waliłyście się były waliły się były n waliłom się było waliłoś się było waliło się było forma bezosobowa czasu przeszłego walono się tryb przypuszczający m waliłbym się,
byłbym się waliłwaliłbyś się,
byłbyś się waliłwaliłby się,
byłby się waliłwalilibyśmy się,
bylibyśmy się waliliwalilibyście się,
bylibyście się waliliwaliliby się,
byliby się waliliż waliłabym się,
byłabym się waliławaliłabyś się,
byłabyś się waliławaliłaby się,
byłaby się waliławaliłybyśmy się,
byłybyśmy się waliływaliłybyście się,
byłybyście się waliływaliłyby się,
byłyby się waliłyn waliłobym się,
byłobym się waliłowaliłobyś się,
byłobyś się waliłowaliłoby się,
byłoby się waliłoimiesłów przymiotnikowy czynny m walący się, niewalący się ż waląca się, niewaląca się walące się, niewalące się n walące się, niewalące się imiesłów przymiotnikowy bierny m walony, niewalony waleni, niewaleni ż walona, niewalona walone, niewalone n walone, niewalone imiesłów przysłówkowy współczesny waląc się, nie waląc się rzeczownik odczasownikowy walenie się, niewalenie się
- przykłady:
- (1.3) Całą wczorajszą noc waliły pioruny.
- (1.5) Nie cackaj się. Wal prosto z mostu.
- (1.11) Jak się dobrze pali, to dym powinien walić drzwiami i oknami.
- (1.12) Lepiej wyjdźmy po cichu. Nie musimy walić środkiem sali.
- (1.13) Chciałbym ją mieć dla siebie i walić ją co wieczór.
- (1.14) Nie lubię z nim gadać, strasznie mu wali z gęby.
- (1.15) Wczoraj waliliśmy wódę do późna w nocy.
- (3.3) Widziałem, jak od uderzenia pioruna drzewo wali się na ziemię.
- (4.1) Ten stary dom się wali już.
- (4.2) Wal się, cioto! Nie będziesz obrażał mojej matki.
- składnia:
- synonimy:
- (1.3) strzelać, uderzać, rąbać
- (1.7) psuć się
- (1.8) zabijać, mordować, ubijać
- (1.9) kraść
- (1.10) wywracać, obalać
- (1.11) bić
- (1.13) rżnąć, bzykać, dymać
- (2.1) uderzać, rąbać, wbijać
- (3.1) bić się, tłuc się
- (3.2) bić się, tłuc się
- (3.3) fikać, obalać się
- (4.2) spierdalać, wypierdalać
- antonimy:
- (1.1) dotykać
- (1.6) mówić delikatnie, mówić ogródkami, owijać w bawełnę
- (1.7) naprawiać, reperować
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- walić drzwiami i oknami • walić prosto z mostu • walić głową w mur / walić głową o mur • walić głupa • walić prosto w dym • walić w dach • walić jak w kaczy kuper • walić ściemę • walić z grubej rury • walić na chatę • wulg. walić gruchę • wulg. walić konia • wulg. wali mnie to • walić wiadro
- etymologia:
- tłumaczenia:
- angielski: (1.2) fire, shoot; (2.1) punch
- duński: (2.1) slå, banke
- jidysz: (2.1) האַקן (hakn), געבן (gebn)
- źródła:
- ↑ 1,0 1,1 Hasło „walić” w: Maciej Czeszewski, Słownik polszczyzny potocznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, ISBN 83-01-14631-1, ISBN 978-83-01-14631-3, s. 327-328.