uspokajać

uspokajać (język polski)

wymowa:

IPA: [ˌuspɔˈkajäʨ̑], AS: [uspokai ̯äć], zjawiska fonetyczne: podw. art.• akc. pob. ​

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. uspokoić)

(1.1) przywracać spokój, utulać, łagodzić, usuwać obawy, zdenerwowanie

(1.2) skłaniać, nawoływać do ciszy, milczenia, hamować, uciszać

(1.3) opanowywać chaos, wprowadzać ład, porządek

(1.4) daw. nasycać, zaspokajać

(1.5) rzad. załatwiać zadowalająco, regulować, spłacać

czasownik zwrotny niedokonany uspokajać się (dk. uspokoić się)

(2.1) odzyskiwać spokój, stawać się spokojnym

(2.2) wypogadzać się; o pogodzie, zjawiskach atmosferycznych

odmiana:

(1.1-5) koniugacja I

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		uspokajać
czas teraźniejszy		uspokajam	uspokajasz	uspokaja	uspokajamy	uspokajacie	uspokajają
czas przeszły	m	uspokajałem	uspokajałeś	uspokajał	uspokajaliśmy	uspokajaliście	uspokajali
	ż	uspokajałam	uspokajałaś	uspokajała	uspokajałyśmy	uspokajałyście	uspokajały
	n	uspokajałom	uspokajałoś	uspokajało
tryb rozkazujący		niech uspokajam	uspokajaj	niech uspokaja	uspokajajmy	uspokajajcie	niech uspokajają
pozostałe formy czas przyszły m będę uspokajał, będę uspokajać będziesz uspokajał, będziesz uspokajać będzie uspokajał, będzie uspokajać będziemy uspokajali, będziemy uspokajać będziecie uspokajali, będziecie uspokajać będą uspokajali, będą uspokajać ż będę uspokajała, będę uspokajać będziesz uspokajała, będziesz uspokajać będzie uspokajała, będzie uspokajać będziemy uspokajały, będziemy uspokajać będziecie uspokajały, będziecie uspokajać będą uspokajały, będą uspokajać n będę uspokajało, będę uspokajać będziesz uspokajało, będziesz uspokajać będzie uspokajało, będzie uspokajać czas zaprzeszły m uspokajałem był uspokajałeś był uspokajał był uspokajaliśmy byli uspokajaliście byli uspokajali byli ż uspokajałam była uspokajałaś była uspokajała była uspokajałyśmy były uspokajałyście były uspokajały były n uspokajałom było uspokajałoś było uspokajało było forma bezosobowa czasu przeszłego uspokajano tryb przypuszczający m uspokajałbym, byłbym uspokajał uspokajałbyś, byłbyś uspokajał uspokajałby, byłby uspokajał uspokajalibyśmy, bylibyśmy uspokajali uspokajalibyście, bylibyście uspokajali uspokajaliby, byliby uspokajali ż uspokajałabym, byłabym uspokajała uspokajałabyś, byłabyś uspokajała uspokajałaby, byłaby uspokajała uspokajałybyśmy, byłybyśmy uspokajały uspokajałybyście, byłybyście uspokajały uspokajałyby, byłyby uspokajały n uspokajałobym, byłobym uspokajało uspokajałobyś, byłobyś uspokajało uspokajałoby, byłoby uspokajało imiesłów przymiotnikowy czynny m uspokajający, nieuspokajający ż uspokajająca, nieuspokajająca uspokajające, nieuspokajające n uspokajające, nieuspokajające imiesłów przymiotnikowy bierny m uspokajany, nieuspokajany uspokajani, nieuspokajani ż uspokajana, nieuspokajana uspokajane, nieuspokajane n uspokajane, nieuspokajane imiesłów przysłówkowy współczesny uspokajając, nie uspokajając rzeczownik odczasownikowy uspokajanie, nieuspokajanie

(2.1) koniugacja I

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		uspokajać się
czas teraźniejszy		uspokajam się	uspokajasz się	uspokaja się	uspokajamy się	uspokajacie się	uspokajają się
czas przeszły	m	uspokajałem się	uspokajałeś się	uspokajał się	uspokajaliśmy się	uspokajaliście się	uspokajali się
	ż	uspokajałam się	uspokajałaś się	uspokajała się	uspokajałyśmy się	uspokajałyście się	uspokajały się
	n	uspokajałom się	uspokajałoś się	uspokajało się
tryb rozkazujący		niech się uspokajam	uspokajaj się	niech się uspokaja	uspokajajmy się	uspokajajcie się	niech się uspokajają
pozostałe formy czas przyszły m będę się uspokajał, będę się uspokajać będziesz się uspokajał, będziesz się uspokajać będzie się uspokajał, będzie się uspokajać będziemy się uspokajali, będziemy się uspokajać będziecie się uspokajali, będziecie się uspokajać będą się uspokajali, będą się uspokajać ż będę się uspokajała, będę się uspokajać będziesz się uspokajała, będziesz się uspokajać będzie się uspokajała, będzie się uspokajać będziemy się uspokajały, będziemy się uspokajać będziecie się uspokajały, będziecie się uspokajać będą się uspokajały, będą się uspokajać n będę się uspokajało, będę się uspokajać będziesz się uspokajało, będziesz się uspokajać będzie się uspokajało, będzie się uspokajać czas zaprzeszły m uspokajałem się był uspokajałeś się był uspokajał się był uspokajaliśmy się byli uspokajaliście się byli uspokajali się byli ż uspokajałam się była uspokajałaś się była uspokajała się była uspokajałyśmy się były uspokajałyście się były uspokajały się były n uspokajałom się było uspokajałoś się było uspokajało się było forma bezosobowa czasu przeszłego uspokajano się tryb przypuszczający m uspokajałbym się, byłbym się uspokajał uspokajałbyś się, byłbyś się uspokajał uspokajałby się, byłby się uspokajał uspokajalibyśmy się, bylibyśmy się uspokajali uspokajalibyście się, bylibyście się uspokajali uspokajaliby się, byliby się uspokajali ż uspokajałabym się, byłabym się uspokajała uspokajałabyś się, byłabyś się uspokajała uspokajałaby się, byłaby się uspokajała uspokajałybyśmy się, byłybyśmy się uspokajały uspokajałybyście się, byłybyście się uspokajały uspokajałyby się, byłyby się uspokajały n uspokajałobym się, byłobym się uspokajało uspokajałobyś się, byłobyś się uspokajało uspokajałoby się, byłoby się uspokajało imiesłów przymiotnikowy czynny m uspokajający się, nieuspokajający się ż uspokajająca się, nieuspokajająca się uspokajające się, nieuspokajające się n uspokajające się, nieuspokajające się imiesłów przysłówkowy współczesny uspokajając się, nie uspokajając się rzeczownik odczasownikowy uspokajanie się, nieuspokajanie się

przykłady:

(1.1) Utwory Chopina bardzo mnie uspokajają.

(1.2) Nauczycielka krzyczała na klasę. Uspokajała młodzież już od dłuższego czasu, jednak nie dawało to żadnych rezultatów.

(2.1) Powoli jednak zdawała się powracać do siebie i uspokajać się nieco, a ujmując mnie w swe ramiona, przycisnęła mnie do serca.

(2.2) – Patrz! Pogoda się uspokaja. – Rzeczywiście! Widać, że deszcz przestaje padać; jeszcze godzina i będzie sucho.

składnia:

(1.1) uspokajać + B.

kolokacje:

synonimy:

(1.1) łagodzić, lać oliwę na wzburzone morze

(1.2) uciszać, wyciszać

(1.3) opanowywać, radzić sobie z czymś, naprawiać, porządkować, uporządkować, pot. ogarniać

(1.4) nasycać, zaspokajać

(1.5) regulować, spłacać, naprawiać

(2.1) doznać spokoju, ostudzić emocje

(2.2) rozpogadzać się, wypogadzać się

antonimy:

(1.1) denerwować, gniewać, złościć, dolewać oliwy do ognia, pot. wyprowadzać z równowagi, wkurzać, wnerwiać, wulg. wkurwiać

(1.2) zgłaśniać, odciszać

(1.3) psuć, wprowadzać chaos, rozstrajać

(1.5) rozregulowywać, odregulowywać, psuć, zadłużać

(2.1) denerwować się, gniewać się, złościć się, pot. wkurzać się, wnerwiać się, wulg. wkurwiać się

(2.2) zepsuć się

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. pokój mrz, spokojny, spokój m, spokojność ż, spokojnik m, spokojnica ż, uspokojenie n, uspokajanie n, uspokajacz m, uspokoiciel m, uspokoicielka ż, zaspokojenie n, zaspokajanie n, zaspokajacz m

czas. spokoić ndk., uspokoić dk., zaspokoić dk., zaspokajać ndk.

przym. spokojny, spokojniutki, spokojniuteńki, spokojniuchny, spokojniusieńki, uspokajający, uspokojony, zaspokajalny, spokojno

przysł. spokojnie, spokojno, spokojniutko, spokojniuteńko, spokojniuchno, spokojniusieńko, uspokajająco

wykrz. spokojnie, spox, spoko, spoczko

partyk. spoko, spoczko

ims. uspokajający, uspokojony

związki frazeologiczne:

etymologia:

pol. u- + spokój + -ać

uwagi:

Częstym błędem jest używanie formy „uspakajać” – forma dawna

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) calm down; (1.2) quiet, silence; (2.1) calm down, cool down, settle
• arabski: (1.1) اطمأن (2.1) سكن
• bułgarski: (1.1) успокоявам; (2.1) успокоявам се
• chiński standardowy: (1.1) 放心 (fàngxīn); (2.1) 放心 (fàngxīn)
• esperanto: (1.1) trankviligi; (2.1) trankviliĝi
• francuski: (1.1) tranquilliser, calmer
• hiszpański: (1.1) tranquilizar, calmar; (2.1) tranquilizarse, calmarse
• interlingua: (1.1) appaciar
• japoński: (2.1) 安心する
• litewski: (1.2) maldyti; (1.4) maldyti
• niemiecki: (1.1) befrieden, beruhigen
• nowogrecki: (1.1) καθησυχάζω
• rosyjski: (1.1) успокаивать; (2.1) успокаиваться
• szwedzki: (1.1) lugna
• ukraiński: (1.1) заспокоювати; (2.1) заспокоюватися
• włoski: (1.1) tranquillizzare; (2.1) tranquillizzarsi, calmarsi

źródła: