wymowa:
?/i
znaczenia:

czasownik przechodni dokonany (ndk. urządzać)

(1.1) wyposażyć coś w odpowiednie urządzenia, zorganizować wystrój
(1.2) zorganizować jakieś wydarzenie
(1.3) stworzyć komuś odpowiednie warunki
(1.4) ułożyć według planu, uregulować, ustanowić[1]
(1.5) iron. pot. postawić kogoś w niewygodnym położeniu, źle się przysłużyć komuś

czasownik zwrotny dokonany urządzić się (ndk. urządzać się)

(2.1) zagospodarować się, zainstalować się gdzieś
(2.2) daw. przest. ustalić coś z kimś[1]
(2.3) iron. pot. żart. narobić sobie kłopotu
odmiana:
(1.1-5) koniugacja VIa
(2.1-3) koniugacja VIa
przykłady:
(1.1) Nowożeńcy urządzili swoje mieszkanie: pomalowali ściany, wstawili meble i kwiaty oraz położyli dywany.
(1.2) Mój znajomy urządzi prywatkę w przyszły weekend.
(1.3) Ten leniuch zawsze się dobrze urządza: dzisiaj wszyscy myśleli, że ciężko pracuje, a on tylko parzył kawę dla szefa.
(1.3) Spokojnie. My go urządzimy w tej Warszawie.
(1.4) (…) ja do rady młoda. / Co Pan urządzisz, na to całym sercem zgoda![2]
(1.5) Ale mnie urządziłeś! Teraz muszę wszystko wpisywać jeszcze raz!
(2.1) Jestem zadowolony z tego, jak się tu urządziliśmy.
(2.2) (…) Kostuś, przyjąwszy natychmiast rządcę i urządziwszy się z nim o regularne przysyłanie pieniędzy, (…) wziął całą gotówkę (…).[3]
(2.3) Ale się tym urządziłem.
składnia:
(1.1-5) urządzić + B.nie urządzić + D.
kolokacje:
(1.1) urządzić mieszkanie / pokój /… • urządzić ładnie / brzydko / funkcjonalnie / …
(1.2) urządzić przyjęcie / prywatkę / wesele / …
synonimy:
(1.1) zaprojektować, wyposażyć
(1.2) zorganizować
(1.4) ustanowić, uregulować
(2.1) zagospodarować się, zainstalować się
(2.2) ustalić
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. urządzenie n, urząd mrz, urządzanie n
czas. urządzać ndk.
przym. urzędniczy
związki frazeologiczne:
etymologia:
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1,0 1,1   Hasło „urządzić” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. Adam Mickiewicz: Pan Tadeusz
  3. Wacław Szymanowski: Szkice warszawskie : lichwiarze, str. 173