totalitaryzm
totalitaryzm (język polski) edytuj
- wymowa:
- IPA: [ˌtɔtalʲiˈtarɨsm̥], AS: [totalʹitarysm̦], zjawiska fonetyczne: zmięk.• wygł.• akc. pob.
-
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
- (1.1) polit. system sprawowania władzy państwowej, polegający na dążeniu do pełnej kontroli wszelkich stosunków społecznych i całkowitego podporządkowania jednostki ludzkiej państwu; zob. też totalitaryzm w Wikipedii
- odmiana:
- (1.1)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik totalitaryzm totalitaryzmy dopełniacz totalitaryzmu totalitaryzmów celownik totalitaryzmowi totalitaryzmom biernik totalitaryzm totalitaryzmy narzędnik totalitaryzmem totalitaryzmami miejscownik totalitaryzmie[1] totalitaryzmach wołacz totalitaryzmie[1] totalitaryzmy
- przykłady:
- (1.1) Na tych terenach ścierały się ze sobą dwa największe totalitaryzmy XX wieku: III Rzesza Niemiecka i komunistyczny Związek Sowiecki[2].
- (1.1) Polska była wyspą względnej wolności wśród konsolidujących się totalitaryzmów[3].
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) czerwony / jawny / nowy / pełzający / sowiecki / faszystowski / komunistyczny / marksistowski / nazistowski totalitaryzm
- synonimy:
- (1.1) totalizm, dżuma XX wieku
- antonimy:
- (1.1) demokracja
- hiperonimy:
- (1.1) ustrój
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. totalniak mos, totalista mos, totalistka ż, totalitarysta mos, totalitarystka ż
- przym. totalitarny, totalitarystyczny, totalistyczny, totalny
- przysł. totalitarnie, totalitarystycznie
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- pol. totalitarny; por. ang. totalitarianism, franc. totalitarisme, niem. Totalitarismus[4][5]
- uwagi:
- zwykle w lp
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) totalitarianism
- arabski: (1.1) شمولية ż
- baskijski: (1.1) totalitarismo
- białoruski: (1.1) таталітарызм m
- bułgarski: (1.1) тоталитаризъм m
- czeski: (1.1) totalitarismus m
- duński: (1.1) totalitarisme w
- francuski: (1.1) totalitarisme m
- hiszpański: (1.1) totalitarismo m
- interlingua: (1.1) totalitarismo
- japoński: (1.1) 全体主義(ぜんたいしゅぎ)
- litewski: (1.1) totalitarizmas m
- niemiecki: (1.1) Totalitarismus m
- norweski (bokmål): (1.1) totalitarisme m
- nowogrecki: (1.1) ολοκληρωτισμός m
- portugalski: (1.1) totalitarismo m
- rosyjski: (1.1) тоталитаризм m
- szwedzki: (1.1) totalitarism w
- tajski: (1.1) ระบบรวบอำนาจเบ็ดเสร็จ
- ukraiński: (1.1) тоталітаризм m
- węgierski: (1.1) totalitarianizmus
- włoski: (1.1) totalitarismo m
- źródła:
- ↑ 1,0 1,1 Należy do grupy rzeczowników, w których końcówkę zapisywaną w Ms. i W. lp jako „-zmie” wymawia się alternatywnie jako „-zmie” albo „-źmie”.
- ↑ Ewa Kopacz, Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 lipca 2013 r. w sprawie uczczenia 70. rocznicy Zbrodni Wołyńskiej i oddania hołdu Jej ofiarom
- ↑ Radosław Sikorski, Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2013 r.
- ↑
Hasło „totalitaryzm” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
- ↑
Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
