szlifować
szlifować (język polski)
edytuj- znaczenia:
czasownik przechodni niedokonany
- (1.1) techn. nadawać gładkość, dokładne wymiary oraz połysk obrabianym przedmiotom z metalu, szkła, drewna przy pomocy narzędzi ściernych, ścierać, wygładzać, polerować[1][2]
- (1.2) przen. udoskonalać, pracować nad ulepszeniem czegoś[1]
- odmiana:
- (1.1-2) koniugacja IV
forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik szlifować czas teraźniejszy szlifuję szlifujesz szlifuje szlifujemy szlifujecie szlifują czas przeszły m szlifowałem szlifowałeś szlifował szlifowaliśmy szlifowaliście szlifowali ż szlifowałam szlifowałaś szlifowała szlifowałyśmy szlifowałyście szlifowały n szlifowałom szlifowałoś szlifowało tryb rozkazujący niech szlifuję szlifuj niech szlifuje szlifujmy szlifujcie niech szlifują pozostałe formy czas przyszły m będę szlifował,
będę szlifowaćbędziesz szlifował,
będziesz szlifowaćbędzie szlifował,
będzie szlifowaćbędziemy szlifowali,
będziemy szlifowaćbędziecie szlifowali,
będziecie szlifowaćbędą szlifowali,
będą szlifowaćż będę szlifowała,
będę szlifowaćbędziesz szlifowała,
będziesz szlifowaćbędzie szlifowała,
będzie szlifowaćbędziemy szlifowały,
będziemy szlifowaćbędziecie szlifowały,
będziecie szlifowaćbędą szlifowały,
będą szlifowaćn będę szlifowało,
będę szlifowaćbędziesz szlifowało,
będziesz szlifowaćbędzie szlifowało,
będzie szlifowaćczas zaprzeszły m szlifowałem był szlifowałeś był szlifował był szlifowaliśmy byli szlifowaliście byli szlifowali byli ż szlifowałam była szlifowałaś była szlifowała była szlifowałyśmy były szlifowałyście były szlifowały były n szlifowałom było szlifowałoś było szlifowało było forma bezosobowa czasu przeszłego szlifowano tryb przypuszczający m szlifowałbym,
byłbym szlifowałszlifowałbyś,
byłbyś szlifowałszlifowałby,
byłby szlifowałszlifowalibyśmy,
bylibyśmy szlifowaliszlifowalibyście,
bylibyście szlifowaliszlifowaliby,
byliby szlifowaliż szlifowałabym,
byłabym szlifowałaszlifowałabyś,
byłabyś szlifowałaszlifowałaby,
byłaby szlifowałaszlifowałybyśmy,
byłybyśmy szlifowałyszlifowałybyście,
byłybyście szlifowałyszlifowałyby,
byłyby szlifowałyn szlifowałobym,
byłobym szlifowałoszlifowałobyś,
byłobyś szlifowałoszlifowałoby,
byłoby szlifowałoimiesłów przymiotnikowy czynny m szlifujący, nieszlifujący ż szlifująca, nieszlifująca szlifujące, nieszlifujące n szlifujące, nieszlifujące imiesłów przymiotnikowy bierny m szlifowany, nieszlifowany szlifowani, nieszlifowani ż szlifowana, nieszlifowana szlifowane, nieszlifowane n szlifowane, nieszlifowane imiesłów przysłówkowy współczesny szlifując, nie szlifując rzeczownik odczasownikowy szlifowanie, nieszlifowanie
- przykłady:
- (1.1) Obok wysokich, zielonych kieliszków bez nóżek, do prostej wódki, były kieliszki szlifowane, z nóżkami, do araku i wódek słodkich.[3]
- (1.2) Kreślił, przestawiał słowa, zmieniał je, szlifował.[4]
- składnia:
- (1.1) szlifować + B.
- kolokacje:
- (1.1) szlifować szkło / kamień / diament / powierzchnię
- (1.2) szlifować charakter / styl / słowa
- synonimy:
- (1.1) polerować, wygładzać; gw. (Górny Śląsk) fajlować, szlajfować, szmyrglować
- (1.2) doskonalić, ulepszać
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. szlif mrz, szlifierstwo n, szlifiernia ż, szlifierz m, szlifierka ż, szlifowanie n, doszlifowanie n
- przym. szlifierski
- czas. doszlifować, zeszlifować, oszlifować, podszlifować, przeszlifować, przyszlifować
- związki frazeologiczne:
- szlifować bruki
- uwagi:
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) polish
- duński: (1.1) slibe
- hiszpański: (1.1) pulir, tallar; (1.2) pulir
- rosyjski: (1.1) шлифовать
- źródła:
- ↑ 1,0 1,1 Hasło „szlifować” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- ↑ 2,0 2,1 Słownik języka polskiego, tom 6, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Warszawa 1915, s. 635.
- ↑ Bolesław Prus, Anielka, rozdział VI
- ↑ Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Kiwony, rozdział VI
- ↑ Hasło „szlifować” w: Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII wieku, red. Włodzimierz Gruszczyński, Instytut Języka Polskiego PAN, Warszawa.
- ↑ Hasło „szlifa” w: Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1927, s. 550.