rzezać
rzezać (język polski)
edytuj- znaczenia:
czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)
- (1.1) przest. (współcz. gw. (Śląsk Cieszyński i Górny Śląsk)[2][3]) ciąć na części, rżnąć
- (1.2) przest. rzeźbić, cięciem wydobywać kształt
- (1.3) daw. bić, zabijać
- (1.4) daw. dokonywać obrzezania
czasownik zwrotny niedokonany rzezać się (dk. brak)
- (2.1) daw. zabijać się, mordować się nawzajem
- odmiana:
- (1.1-4) koniugacja Ilub koniugacja IX
forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik rzezać czas teraźniejszy rzezam rzezasz rzeza rzezamy rzezacie rzezają czas przeszły m rzezałem rzezałeś rzezał rzezaliśmy rzezaliście rzezali ż rzezałam rzezałaś rzezała rzezałyśmy rzezałyście rzezały n rzezałom rzezałoś rzezało tryb rozkazujący niech rzezam rzezaj niech rzeza rzezajmy rzezajcie niech rzezają pozostałe formy czas przyszły m będę rzezał,
będę rzezaćbędziesz rzezał,
będziesz rzezaćbędzie rzezał,
będzie rzezaćbędziemy rzezali,
będziemy rzezaćbędziecie rzezali,
będziecie rzezaćbędą rzezali,
będą rzezaćż będę rzezała,
będę rzezaćbędziesz rzezała,
będziesz rzezaćbędzie rzezała,
będzie rzezaćbędziemy rzezały,
będziemy rzezaćbędziecie rzezały,
będziecie rzezaćbędą rzezały,
będą rzezaćn będę rzezało,
będę rzezaćbędziesz rzezało,
będziesz rzezaćbędzie rzezało,
będzie rzezaćczas zaprzeszły m rzezałem był rzezałeś był rzezał był rzezaliśmy byli rzezaliście byli rzezali byli ż rzezałam była rzezałaś była rzezała była rzezałyśmy były rzezałyście były rzezały były n rzezałom było rzezałoś było rzezało było forma bezosobowa czasu przeszłego rzezano tryb przypuszczający m rzezałbym,
byłbym rzezałrzezałbyś,
byłbyś rzezałrzezałby,
byłby rzezałrzezalibyśmy,
bylibyśmy rzezalirzezalibyście,
bylibyście rzezalirzezaliby,
byliby rzezaliż rzezałabym,
byłabym rzezałarzezałabyś,
byłabyś rzezałarzezałaby,
byłaby rzezałarzezałybyśmy,
byłybyśmy rzezałyrzezałybyście,
byłybyście rzezałyrzezałyby,
byłyby rzezałyn rzezałobym,
byłobym rzezałorzezałobyś,
byłobyś rzezałorzezałoby,
byłoby rzezałoimiesłów przymiotnikowy czynny m rzezający, nierzezający ż rzezająca, nierzezająca rzezające, nierzezające n rzezające, nierzezające imiesłów przymiotnikowy bierny m rzezany, nierzezany rzezani, nierzezani ż rzezana, nierzezana rzezane, nierzezane n rzezane, nierzezane imiesłów przysłówkowy współczesny rzezając, nie rzezając rzeczownik odczasownikowy rzezanie, nierzezanie forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik rzezać czas teraźniejszy rzeżę rzeżesz rzeże rzeżemy rzeżecie rzeżą czas przeszły m rzezałem rzezałeś rzezał rzezaliśmy rzezaliście rzezali ż rzezałam rzezałaś rzezała rzezałyśmy rzezałyście rzezały n rzezałom rzezałoś rzezało tryb rozkazujący niech rzeżę rzeż niech rzeże rzeżmy rzeżcie niech rzeżą pozostałe formy czas przyszły m będę rzezał,
będę rzezaćbędziesz rzezał,
będziesz rzezaćbędzie rzezał,
będzie rzezaćbędziemy rzezali,
będziemy rzezaćbędziecie rzezali,
będziecie rzezaćbędą rzezali,
będą rzezaćż będę rzezała,
będę rzezaćbędziesz rzezała,
będziesz rzezaćbędzie rzezała,
będzie rzezaćbędziemy rzezały,
będziemy rzezaćbędziecie rzezały,
będziecie rzezaćbędą rzezały,
będą rzezaćn będę rzezało,
będę rzezaćbędziesz rzezało,
będziesz rzezaćbędzie rzezało,
będzie rzezaćczas zaprzeszły m rzezałem był rzezałeś był rzezał był rzezaliśmy byli rzezaliście byli rzezali byli ż rzezałam była rzezałaś była rzezała była rzezałyśmy były rzezałyście były rzezały były n rzezałom było rzezałoś było rzezało było forma bezosobowa czasu przeszłego rzezano tryb przypuszczający m rzezałbym,
byłbym rzezałrzezałbyś,
byłbyś rzezałrzezałby,
byłby rzezałrzezalibyśmy,
bylibyśmy rzezalirzezalibyście,
bylibyście rzezalirzezaliby,
byliby rzezaliż rzezałabym,
byłabym rzezałarzezałabyś,
byłabyś rzezałarzezałaby,
byłaby rzezałarzezałybyśmy,
byłybyśmy rzezałyrzezałybyście,
byłybyście rzezałyrzezałyby,
byłyby rzezałyn rzezałobym,
byłobym rzezałorzezałobyś,
byłobyś rzezałorzezałoby,
byłoby rzezałoimiesłów przymiotnikowy czynny m rzeżący, nierzeżący ż rzeżąca, nierzeżąca rzeżące, nierzeżące n rzeżące, nierzeżące imiesłów przymiotnikowy bierny m rzezany, nierzezany rzezani, nierzezani ż rzezana, nierzezana rzezane, nierzezane n rzezane, nierzezane imiesłów przysłówkowy współczesny rzeżąc, nie rzeżąc rzeczownik odczasownikowy rzezanie, nierzezanie - (2.1) lub
forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik rzezać się czas teraźniejszy rzezam się rzezasz się rzeza się rzezamy się rzezacie się rzezają się czas przeszły m rzezałem się rzezałeś się rzezał się rzezaliśmy się rzezaliście się rzezali się ż rzezałam się rzezałaś się rzezała się rzezałyśmy się rzezałyście się rzezały się n rzezałom się rzezałoś się rzezało się tryb rozkazujący niech się rzezam rzezaj się niech się rzeza rzezajmy się rzezajcie się niech się rzezają pozostałe formy czas przyszły m będę się rzezał,
będę się rzezaćbędziesz się rzezał,
będziesz się rzezaćbędzie się rzezał,
będzie się rzezaćbędziemy się rzezali,
będziemy się rzezaćbędziecie się rzezali,
będziecie się rzezaćbędą się rzezali,
będą się rzezaćż będę się rzezała,
będę się rzezaćbędziesz się rzezała,
będziesz się rzezaćbędzie się rzezała,
będzie się rzezaćbędziemy się rzezały,
będziemy się rzezaćbędziecie się rzezały,
będziecie się rzezaćbędą się rzezały,
będą się rzezaćn będę się rzezało,
będę się rzezaćbędziesz się rzezało,
będziesz się rzezaćbędzie się rzezało,
będzie się rzezaćczas zaprzeszły m rzezałem się był rzezałeś się był rzezał się był rzezaliśmy się byli rzezaliście się byli rzezali się byli ż rzezałam się była rzezałaś się była rzezała się była rzezałyśmy się były rzezałyście się były rzezały się były n rzezałom się było rzezałoś się było rzezało się było forma bezosobowa czasu przeszłego rzezano się tryb przypuszczający m rzezałbym się,
byłbym się rzezałrzezałbyś się,
byłbyś się rzezałrzezałby się,
byłby się rzezałrzezalibyśmy się,
bylibyśmy się rzezalirzezalibyście się,
bylibyście się rzezalirzezaliby się,
byliby się rzezaliż rzezałabym się,
byłabym się rzezałarzezałabyś się,
byłabyś się rzezałarzezałaby się,
byłaby się rzezałarzezałybyśmy się,
byłybyśmy się rzezałyrzezałybyście się,
byłybyście się rzezałyrzezałyby się,
byłyby się rzezałyn rzezałobym się,
byłobym się rzezałorzezałobyś się,
byłobyś się rzezałorzezałoby się,
byłoby się rzezałoimiesłów przymiotnikowy czynny m rzezający się, nierzezający się ż rzezająca się, nierzezająca się rzezające się, nierzezające się n rzezające się, nierzezające się imiesłów przymiotnikowy bierny m rzezany, nierzezany rzezani, nierzezani ż rzezana, nierzezana rzezane, nierzezane n rzezane, nierzezane imiesłów przysłówkowy współczesny rzezając się, nie rzezając się rzeczownik odczasownikowy rzezanie się, nierzezanie się forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik rzezać się czas teraźniejszy rzeżę się rzeżesz się rzeże się rzeżemy się rzeżecie się rzeżą się czas przeszły m rzezałem się rzezałeś się rzezał się rzezaliśmy się rzezaliście się rzezali się ż rzezałam się rzezałaś się rzezała się rzezałyśmy się rzezałyście się rzezały się n rzezałom się rzezałoś się rzezało się tryb rozkazujący niech się rzeżę rzeż się niech się rzeże rzeżmy się rzeżcie się niech się rzeżą pozostałe formy czas przyszły m będę się rzezał,
będę się rzezaćbędziesz się rzezał,
będziesz się rzezaćbędzie się rzezał,
będzie się rzezaćbędziemy się rzezali,
będziemy się rzezaćbędziecie się rzezali,
będziecie się rzezaćbędą się rzezali,
będą się rzezaćż będę się rzezała,
będę się rzezaćbędziesz się rzezała,
będziesz się rzezaćbędzie się rzezała,
będzie się rzezaćbędziemy się rzezały,
będziemy się rzezaćbędziecie się rzezały,
będziecie się rzezaćbędą się rzezały,
będą się rzezaćn będę się rzezało,
będę się rzezaćbędziesz się rzezało,
będziesz się rzezaćbędzie się rzezało,
będzie się rzezaćczas zaprzeszły m rzezałem się był rzezałeś się był rzezał się był rzezaliśmy się byli rzezaliście się byli rzezali się byli ż rzezałam się była rzezałaś się była rzezała się była rzezałyśmy się były rzezałyście się były rzezały się były n rzezałom się było rzezałoś się było rzezało się było forma bezosobowa czasu przeszłego rzezano się tryb przypuszczający m rzezałbym się,
byłbym się rzezałrzezałbyś się,
byłbyś się rzezałrzezałby się,
byłby się rzezałrzezalibyśmy się,
bylibyśmy się rzezalirzezalibyście się,
bylibyście się rzezalirzezaliby się,
byliby się rzezaliż rzezałabym się,
byłabym się rzezałarzezałabyś się,
byłabyś się rzezałarzezałaby się,
byłaby się rzezałarzezałybyśmy się,
byłybyśmy się rzezałyrzezałybyście się,
byłybyście się rzezałyrzezałyby się,
byłyby się rzezałyn rzezałobym się,
byłobym się rzezałorzezałobyś się,
byłobyś się rzezałorzezałoby się,
byłoby się rzezałoimiesłów przymiotnikowy czynny m rzeżący się, nierzeżący się ż rzeżąca się, nierzeżąca się rzeżące się, nierzeżące się n rzeżące się, nierzeżące się imiesłów przymiotnikowy bierny m rzezany, nierzezany rzezani, nierzezani ż rzezana, nierzezana rzezane, nierzezane n rzezane, nierzezane imiesłów przysłówkowy współczesny rzeżąc się, nie rzeżąc się rzeczownik odczasownikowy rzezanie się, nierzezanie się
- przykłady:
- (1.2) Koło ogrodu wysoki płot z zielonych sztachet, a każda sztacheta u góry w uproszczony kształt serca rzezana. Ile sztachet, tyle serc zielonych. Ładne to było[4].
- składnia:
- (1.1) rzezać + B.
- synonimy:
- (1.1) współcz. ciąć, krajać, kroić, odcinać, piłować, przerzynać; gw. (Górny Śląsk) rżnóńć
- (1.2) współcz. ryć, rżnąć, strugać, wycinać, żłobić
- (1.3) współcz. eksterminować, mordować, ukatrupiać, utrupiać, uśmiercać, wybijać, zabijać; kłaść kogoś trupem, odbierać komuś życie, pozbawić kogoś życia; eufem. wyprawiać / wysyłać kogoś na tamten świat
- (1.4) współcz. obrzezywać
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. rzez mrz, rzeź ż, rzeźnia ż, rzeźnik mos, rzezaniec mos, rzezak mrz/mos, rzezacz mos, rzezactwo n, rzezanie n, obrzezek mrz, obrzezaniec mos, obrzezanie n, obrzezywanie n, porzezanie n, wyrzezanie n, zarzezanie n
- czas. obrzezać dk., obrzezywać ndk., porzezać dk., wyrzezać dk., zarzezać dk.
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- tłumaczenia:
- (1.4) dla języków nierozróżniających aspektów zobacz listę tłumaczeń w haśle: obrzezać
- źródła:
- ↑ Hasło „rzezać” w: Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny, red. Jerzy Podracki, Horyzont, Warszawa 2001, ISBN 83-7311-161-1, s. 1164.
- ↑ Słowniczek trudniejszych wyrazów gwarowych, w: Alina Kopoczek, Śpiewnik Macierzy Ziemi Cieszyńskiej, Cieszyn 1988, str. 375-380.
- ↑ Joanna Furgalińska, Ślónsko godka. Ilustrowany słownik dla Hanysów i Goroli, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, ISBN 978-83-01-16438-6, s. 66.
- ↑ Gustaw Morcinek, Miód w sercu i inne nowele, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1971, s. 166.