Wikisłownik

przezornie

Ta strona nie ma wersji oznaczonej – możliwe, że nie została przejrzana pod kątem jakości.
wymowa:
IPA: [pʃɛˈzɔrɲɛ], AS: [pšezorńe], zjawiska fonetyczne: utr. dźw.• zmięk. ⓘ
podział przy przenoszeniu wyrazu: prze•zor•nie[1]
znaczenia:

przysłówek

(1.1) w sposób przezorny[2][3]
odmiana:
(1.1) przezornie; st. wyższy przezorniej; st. najwyższy najprzezorniej[2][3]
przykłady:
(1.1) [...] albo mię otoczyły górne światła one, / które mocą niebieską przezornie stworzone, [...][4].
(1.1) Ale rezonujmy rozsądnie i sprawiedliwie, myślmy tak o nich, jak należy, mądrze i przezornie, [...][5].
(1.1) Ojalika zatrzymała się za wrakiem unieruchomionej na zawsze ciężarówki, ograbionej przezornie ze wszystkiego, co przenośne, nawet szyb[6]:117.
(1.1) Meyer przezornie wyłączył się[6]:334.
(1.1) [...] być może, wskutek złej wykładni — / od siebie dodałbym przezornie [...][7]
(1.1) Cztery pary oczu patrzyły na niego nieufnie i z niepokojem, a czworo ust przezornie milczało[8]:269.
(1.1) Janusz spojrzał na przyjaciół bystrzej i przezornie odsunął się na drugi koniec pnia[8]:270.
(1.1) Koledzy, uwzględniając stan jego umysłu, przezornie odsunęli go od wszelkich działań[8]:287.
(1.1) Kalias pochylił się gwałtownie, jakby chciał mu wyrwać ten kęs, więc Bubo przezornie uskoczył w bok i w bezpiecznej odległości pogrążył się w rozkoszy jedzenia[9]:41.
(1.1) Bubo zaskomlał, ale Kalias nie oglądając się ruszył dalej, przezornie szerokim półkolem omijając pracujących przy rozbiórce chaty[9]:43.
(1.1) Jak tylko usłyszał w kuchni podejrzany hałas, cofał się przezornie na podwórze[10].
(1.1) Namyślałem się przezornie i długo, jakby ów milionowy majątek dla nas utrzymać[11].
(1.1) Odłożyła worek — wbiła przezornie igłę w wór, żeby się nie wysmyknęła — [...][12]
(1.1) To rzekłszy, zsiadł z konia i Helenie zsiąść pomógł; następnie jął zdejmować terlice i wydobywać zapasy żywności, w które się był przezornie w Rozłogach zaopatrzył[13].
(1.1) Przezornie, bacząc na szczęśliwą porę, / Rzucajmy iskry w serca[,] do burz skore[14]…
(1.1) Słoń powolnym ruchem zwrócił głowę w kierunku Tomka trzymającego w ręku apetyczny owoc. Wyciągnął trąbę, lecz Tomek, niepewny bezpieczeństwa, przezornie schował się za stojącego przy nim Smugę[15].
(1.1) Zakupioną niedawno trzyletnią corsę sołtys przezornie ubezpieczył od wszelkiego rodzaju wypadków, w tym kradzieży[16].
(1.1) Przezornie sprawdziłem godzinę odjazdu pociągu z Raciborza, godzinę, o której zatrzymuje się w Rybniku, i o której przyjeżdża do Warszawy. Wszystko się zgadzało[17].
składnia:
kolokacje:
(1.1) cofnąć się / odsunąć się / schować się / milczeć / zapytać / ukryć B. (kogo/co) przezornie[3]
synonimy:
(1.1) zapobiegliwie, przewidująco, ostrożnie, rozważnie
antonimy:
hiperonimy:
(1.1) ostrożnie
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. przezorny mos, przezorność ż, przezorna ż
przym. przezorny
związki frazeologiczne:
etymologia:
pol. przezorny + -ie[3]
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „przezornie” w: Wielki słownik ortograficzny, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. 1 2 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „przezornie” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  3. 1 2 3 4 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „przezornie” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
  4. ↑ V [5] Wspomnij, proszę, żeś mię z gliny ulepił i w proch mię obrócisz. (Job [Hiob] 10[,9]). [w:] Hugon, Herman. Pobożne pragnienia. Lacki, Aleksander Teodor (tłum. oryg.); Mrowcewicz, Krzysztof (red. współcz.). ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego (oryg.); Warszawa (współcz.): "Prō Cultūra Litterāria" (współcz.), 1673 (współcz. 1997), s. 42, linia 37–38.
  5. ↑ Konarski, Stanisław. O skutecznym rad sposobie. Nowak-Dłużewski, Juliusz (red. współcz.). Warszawa (współcz.): Państwowy Instytut Wydawniczy (współcz.), 1760–1763 (współcz. 1955), s. 267, seria: Pisma wybrane.
  6. 1 2 Dukaj, Jacek Józef. W kraju niewiernych. Warszawa: superNOWA, 2000, seria: Polska fantastyka. ISBN 978-83-7054-141-5. OCLC 654295121. Dostępna na: Google Books; Korpus Języka Polskiego PWN.
  7. ↑ Szpotański, Janusz. Zebrane utwory poetyckie. Wyd. 1 polskie. London: Puls, 1990, s. 271. ISBN 978-0-907587-55-2. LCCN 91213092. OCLC 1407502347. Dostępna na Google Books. [w:] Korpus Języka Polskiego PWN.
  8. 1 2 3 Chmielewska, Joanna. Lesio: powieść, nie da siẹ ukryć, humorystyczna. Warszawa: Kobra, 2009, seria: Biblioteka satyry. ISBN 978-83-61455-18-9. OCLC 1402808955. [w:] Korpus Języka Polskiego PWN.
  9. 1 2 Rudnicka, Halina. Uczniowie Spartakusa: lektura dla klasy V [5 szkoły podstawowej]. Wrocław: Siedmioróg, 2003, seria: Kanon Lektur. ISBN 978-83-7162-468-1. OCLC 852141613. [w:] Korpus Języka Polskiego PWN dla: zaskomleć (lub zaskomlić).
  10. ↑ Puc, Bursztyn[,] i goście: rozdział siódmy. [w:] Grabowski, Jan Antoni. Opowiadania, t. 2, s. 116, OCLC 833332853.
  11. ↑ Rybka, Stanisław. Zerwane Pęta. Karty z pamiętnika p[od]porucznika Stanisława Rybki, Wspomnienia z dni rewolucji niemieckiej i powstania polskiego w Poznaniu. ~ 1918–[19]19 r. ~. Poznań: Tomaszewski, 1919, s. 38.
  12. ↑ Zegadłowicz, Emil. Uśmiech: kronika z zamierzchłej przeszłości. Wyd. 2. Kraków: Księgarnia Nowoczesna, 1936, s. 351, seria: Żywot Mikołaja Srebrempisanego. OCLC 682510331. Dostępna na Google Books.
  13. ↑ Rozdział III. [3.]. [w:] Sienkiewicz, Henryk Adam Aleksander Pius. Ogniem i mieczem. T. II. [2 z 4]. Warszawa—Kraków: Gebethner i Wolff, 1901, s. 46.
  14. ↑ Akt drugi. Scena druga. [w:] Romanowski, Mieczysław Jan Juliusz (herbu Bożawola). Popiel i Piast: tragedya w 5. aktach. Lwów: Towarzystwo nauczycieli szkół wyższych, 1905, s. 29.
  15. ↑ Szklarski, Alfred; Marek, Józef; Zięba, Wiesław. Tomek w krainie kangurów. Wyd. 14. Warszawa: Muza, 1995. ISBN 978-83-7079-368-5. OCLC 750987179.
  16. ↑ (af). Oszczędność nie zawsze popłaca. Gazeta Krakowska, 26 lipca 2003. Kraków: „Polskapresse” Oddział „Prasa Krakowska”. ISSN 1898-3138. OCLC 233458264.
  17. ↑ Żyła, Łukasz. Wsiąść do pociągu byle jakiego. „Tygodnik Rybnicki”, 2 grudnia 2008. Racibórz: Nowiny. ISSN 1896-8163. OCLC 839219366.
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/wiki/przezornie”