pospolity (język polski) edytuj

wymowa:
?/i, IPA[ˌpɔspɔˈlʲitɨ], AS[pospolʹity], zjawiska fonetyczne: zmięk.akc. pob.
znaczenia:

przymiotnik

(1.1) wszędzie lub powszechnie spotykany, często się zdarzający, powszechnie znany
(1.2) jeden z wielu, zwyczajny
(1.3) cechujący się odrobiną wulgarności, ordynarności[1]
(1.4) książk. będący częścią ogółu, stanowiący ogół[1]
(1.5) przest. krajowy, rządowy, państwowy, skarbowy, narodowy, publiczny[2]
(1.6) gw. (Warmia) wspólny[3]
odmiana:
przykłady:
(1.1) Jednym z najpospolitszych ptaków w Polsce jest wróbel zwyczajny.
składnia:
kolokacje:
(1.1) bazylia / bylica / centuria / głowienka / gwiazdnica / portulaka / poziomka pospolita • chrzan / cis / czosnaczek / gorczycznik / krwawnik / podbiał / podagrycznik / tasznik / tymianek pospolity • pospolite imię / nazwisko / zjawisko / zwierzę • pospolita roślinapospolite ruszenie • pospolity chwast / przedmiotrzeczownik pospolity (apelatyw)
(1.2) pospolity kłamca / oszust / zdrajca / leniuch • pospolite rysy twarzy
(1.3) pospolite słowo / zachowanie • pospolity język
(1.4) pospolite dobro
synonimy:
(1.1-4) przest. pospólny[2]
(1.1-2) powszechny, powszedni, zwykły, zwyczajny, normalny
(1.2) przeciętny, szablonowy, tuzinkowy, banalny, prosty, potoczny, utarty, oklepany, konwencjonalny, płaski
(1.3) trywialny, prostacki, ordynarny, wulgarny, niewybredny, niewykwintny
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
przym. pospolitacki[2]
rzecz. pospólstwo, pospolitość, pospolitak[2], pospolitowanie
czas. pospolicieć, przest. pospolicić[2], pospolitować
przysł. pospołu, pospolicie, st.pol. pospolitnie[2], st.pol. pospolito[2]
związki frazeologiczne:
(1.1) pospolite nakrycie[2]
(1.4) pospolite ruszenie
etymologia:
uwagi:
Słownik poprawnej polszczyzny Witolda Doroszewskiego z 1980 r. podaje jedynie stopniowanie z „-szy” i „naj-”, pomijając popularną teraz formę z „bardziej” i „najbardziej”.
tłumaczenia:
(1.6) zobacz listę tłumaczeń w haśle: wspólny
źródła:
  1. 1,0 1,1 Hasło „pospolity” w: Słownik języka polskiego, red. Mieczysław Szymczak, t. II, PWN, Warszawa 1982-3, ISBN 83-01-00281-6, s. 840.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7   Hasło „pospolity” w: Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. IV: P-Prożyszcze, Warszawa 1900–1927, s. 753-754.
  3. Wanda Pomianowska, Uwagi o „gadce” warmijskiej, „Poradnik Językowy” nr 3/1950, s. 15.