mysz (język polski) edytuj

 
mysz (1.2)
 
mysz (1.3)
wymowa:
?/i, IPA[mɨʃ], AS[myš]
?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) zool. nazwa kilkunastu gatunków gryzoni z rodziny myszowatych; zob. też myszowate w Wikipedii
(1.2) zool. pot. małe zwierzę z jednego z gatunków z rodziny myszowatych
(1.3) inform. urządzenie komputerowe umożliwiające poruszanie kursorem na ekranie monitora; zob. też mysz komputerowa w Wikipedii
(1.4) daw. przen. wet. choroba koni[1]
odmiana:
(1.1-3)
przykłady:
(1.1) Mój kot boi się myszy.
(1.3) Kupiłam sobie optyczną mysz bezprzewodową.
składnia:
kolokacje:
(1.1) mysz domowamysz polnamysz kolczastamysz polnamysz zaroślowamysz zielnamysz pigmejskamysz kolczastamysz kreteńskamysz berberyjskamysz paskowanamysz smugowamysz skalna
(1.2) złapać mysz w pułapkęśrodek przeciwko myszom • myszołówłapka / pułapka / trutka na myszy • Nowa Myszmyszowórmyszoskoczek
(1.3) ruszać / operować / kliknąć / klikać / zaznaczyć myszą • mysz przewodowa / bezprzewodowa / optyczna / mechanicznaklawisz / przewód myszy
synonimy:
(1.3) myszka
antonimy:
hiperonimy:
(1.1) gryzoń
(1.3) urządzenie peryferyjne
hiponimy:
(1.1) badylarka
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. Myszków mrz, Myszyniec mrz, myszowate nmos, myszeidos m, myszeida ż, myszarnia ż, mysiurek mrz, myszkowanie n, pomyszkowanie n
zdrobn. myszka ż, mysia ż, myszeczka ż, myszeńka ż
czas. myszkować ndk., pomyszkować dk.
przym. mysi, myszaty, myszowaty, myszy, myszowy
związki frazeologiczne:
bawić się jak kot z myszą / igrać jak kot z mysząbiedny jak mysz kościelna / chudobny jak mysz kościelna / ubogi jak mysz kościelnasiedzieć cicho jak mysz pod miotłąspocić się jak mysz / spocić się jak mysz w połogu / spocić się jak ruda myszlatająca myszmysz pancernamysz workowatagdy kota nie ma, myszy harcujągóra urodziła myszbezpieczne myszy biegają, gdy kota doma nie mają (sic!)kiedy się myszka naje, to jej się pszenica gorzka być zdajemyszy, myszy, która słyszy; która głucha niech nie słuchamyszy tam nie bywają, gdzie o zbożu nie znająniech mnie myszy zjedząwpadła mysz do paści, wpadł do sieci zającgdy kota myszy nie czują, śmiało sobie tańcujągdzie czuje kota, tam mysz nie chrobotażeby myszy kota nie znały, to by się nikogo nie bałyjeszcze się na to i myszy nie goniąmysz w pudle, noga w szczudle, Rusin w radzie, koza w sadzie, wszystko nic nie warteżeby myszy kota nie znały, toby się niczego nie bały
zobacz też: przysłowia o myszach
etymologia:
(1.1-2) prasł. *myšь[3]
(1.3) od (1.1), kalka językowa z ang. mouse[4]
uwagi:
  • zob. też mysz w Wikipedii
  • zob. też mysz w Wikicytatach
  • częste, niepoprawne formy liczby pojedynczej: M.mysza”, B.myszę” i W.myszo
(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Ssaki
(1.3) por. trackball • touchpad
tłumaczenia:
źródła:
  1. Kazimierz Nitsch, Z badań nad językiem polskim (z literatury chorwackiej), „Poradnik Językowy” nr 4/1908, s. 53.
  2. Wołacz w: koalar, Formy potencjalne.
  3.   Hasło „mysz” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
  4. Mirosław Bańko, Alicja Witalisz, O proporcji kalk i zapożyczeń właściwych w polszczyźnie, w: Kalkierungs- und Entlehnungssprachen in der Slavia, red. Kai Witzlack-Makarevich, Frank & Timme GmbH, 2018, s. 129.