kołatać

(Przekierowano z kołatać się)

kołatać (język polski) edytuj

wymowa:
?/i
znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. kołatnąć, zakołatać)

(1.1) książk. uderzać za pomocą kołatki w drzwi
(1.2) wydawać głuchy odgłos poprzez uderzanie
(1.3) książk. zabiegać w jakiejś sprawie u osoby lub instytucji
(1.4) książk. przen. niepewnie istnieć, zaledwie dawać o sobie znać

czasownik zwrotny niedokonany kołatać się (dk. zakołatać się)

(2.1) przest. poruszać się w tę i we w tę
(2.2) książk. przemieszczać się, jadąc z ogromną trudnością
(2.3) książk. przestawać to tu to tam, miotać się
(2.4) książk. przen. niepewnie istnieć, zaledwie dawać o sobie znać
odmiana:
(1.1-4) koniugacja IX lub koniugacja I, kołaczę / kołacę / kołatam[1][2], lub lub
(2.1-4) lub lub
przykłady:
(1.1) Wczoraj do furty klasztornej kołatała przygarbiona staruszka, prosząc o widzenie z gwardianem.
(1.1) Każdy bowiem, kto prosi, otrzymuje; kto szuka, znajduje; a kołaczącemu otworzą[3].
(1.2) Młodsi ministranci głośno kołaczą drewnianymi kołatkami w Wielki Piątek podczas procesji.
(1.3) Ich inspicjentka kołatała już w tej sprawie w magistracie, ale nic nie wskórała.
(2.1) Cmentarny kwestarz trzymał puszkę z kilkoma kołatającymi się monetami.
(2.2) Dyliżans zaczął kołatać się powoli drogą wzdłuż potoku.
(2.3) Pod koniec życia kołatał się nieszczęśnik od przytułku do przytułku po całej Galicji.
(2.4) Tak to kołatały się w jego sercu resztki nadziei.
składnia:
(1.1) kołatać do + D.
(1.2) kołatać + N.
(1.3) kołatać o + B. • kołatać do + D.
kolokacje:
(1.1) kołatać do bramy / do drzwi / do furty / do oknadelikatnie / natrętnie / uporczywie kołatać
(1.2) kołatać chodakami / drewniakamidrzwi kołaczą o futrynę
(1.3) kołatać o pomoc / o wsparcie / o cud
(1.4) nadzieja kołacze • niepokoje kołaczą
(2.4) pomysł / pytanie / nadzieja kołacze się • kołatać się w głowie / w umyśle
synonimy:
(2.2) kolebać się, telepać się
(2.3) włóczyć się
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. kołatanie n, kołatka ż
związki frazeologiczne:
etymologia:
prasł. *kolatatiłomotać, uderzać[4]
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1.   Hasło „kołatać” w: Wielki słownik ortograficzny, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2.   Hasło „kołatać” w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online.
  3. Ewangelia wg św. Łukasza 11,10, Biblia Tysiąclecia Online, Poznań 2003 (tłum. Walenty Prokulski)
  4.   Hasło „kołatać” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.