chrzest
chrzest (język polski)
edytuj- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
- (1.1) rel. obrzęd przyjęcia kogoś do Kościoła, połączony z obmyciem wodą lub zanurzeniem w wodzie; zob. też chrzest w Wikipedii
- (1.2) mar. żegl. uroczyste nadanie nazwy statkowi
- (1.3) pot. w związkach wyrazowych: inicjacja, pierwszy udział w czymś
- odmiana:
- (1.1-3)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik chrzest chrzty dopełniacz chrztu chrztów celownik chrztowi chrztom biernik chrzest chrzty narzędnik chrztem chrztami miejscownik chrzcie chrztach wołacz chrzcie chrzty
- przykłady:
- (1.1) Podczas chrztu nadaje się chrzczonemu imię.
- (1.2) Podczas chrztu tradycyjnie rozbija się o burtę butelkę szampana.
- (1.3) Bitwa pod Monte Cassino była dla Polaków chrztem bojowym.
- kolokacje:
- (1.1) udzielać chrztu (= chrzcić) • podawać / trzymać do chrztu
- (1.2) chrzest jachtu / łodzi / statku
- (1.3) przejść chrzest • chrzest bojowy, chrzest równikowy
- synonimy:
- (1.1) chrzciny
- antonimy:
- hiperonimy:
- (1.1) sakrament
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. chrześcijanka ż, chrześcijanin mos, ochrzczenie n, chrzczenie n, chrzciciel m, chrzestny m, chrzestna ż, chrzciciel m, chrześniak m, chrześniaczka ż, chrześnica ż, chrzcielnica ż, przechrzta m, chrzciny lm nmos, chrześcijaństwo n
- czas. chrzcić ndk., ochrzcić dk., przechrzcić dk.
- przym. chrzestny, chrzcielny, chrześcijański
- związki frazeologiczne:
- przejść chrzest bojowy
- etymologia:
- st.pol. krzest < czes. křest → chrzest, co jest albo znaczeniowym przekształceniem prasł. *krьstъ → krzyż, krucyfiks, albo też derywatem od czasownika prasł. *krьstiti → robić znak krzyża, znaczyć krzyżem, chrzcić, opartego na tymże prasł. *krьstъ → krzyż; ostatecznym źródłem jest imię Chrystusa (por. swn. Christ / swn. Krist)[1][2]
- uwagi:
- tłumaczenia:
- afrykanerski: (1.1) doop
- albański: (1.1) pagëzim m
- amharski: (1.1) ጥምቀት
- angielski: (1.1) baptism, christening; (1.2) naming
- arabski: (1.1) معمودية, عماد ż (maʿmūdiyya)
- arumuński: (1.1) pãtigiuni ż
- azerski: (1.1) vəftiz, baptizm
- baskijski: (1.1) bataio
- białoruski: (1.1) хрост m (chrost), хрышчэнне n (chryščennie)
- birmański: (1.1) နှစ်ခြင်းဘာသာ (nhait hkyinn bharsar)
- bośniacki: (1.1) krštenje n
- bretoński: (1.1) badez m
- bułgarski: (1.1) кръщение n; (1.3) кръщение n
- cebuano: (1.1) bunyag
- chiński standardowy: (1.1) pismo tradycyjne 洗禮 / pismo uproszczone 洗礼 (xǐlǐ)
- chorwacki: (1.1) krštenje n; (1.2) krštenje n
- czeski: (1.1) křest m
- cziczewa: (1.1) obatizo
- dolnołużycki: (1.1) dupjenje n
- duński: (1.1) dåb w; (1.3) dåb w
- esperanto: (1.1) bapto; (1.2) bapto de ŝipo, ŝipobapto; (1.3) przen. bapto
- estoński: (1.1) ristimine
- farerski: (1.1) dópur m
- fiński: (1.1) kaste, kastaminen
- francuski: (1.1) baptême m; (1.2) baptême m; (1.3) baptême m
- friulski: (1.1) batisim m
- fryzyjski: (1.1) doop
- galicyjski: (1.1) bautismo m
- gocki: (1.1) 𐌳𐌰𐌿𐍀𐌴𐌹𐌽𐍃 ż (daupeins)
- gruziński: (1.1) მონათვლა (monat’vla)
- gudźarati: (1.1) જળસંસ્કાર (jaḷasanskār)
- haitański: (1.1) batèm
- hausa: (1.1) bastizma
- hebrajski: (1.1) טבילה
- hindi: (1.1) बपतिस्मा
- hiszpański: (1.1) bautismo m
- hmong: (1.1) kev cai raus dej
- ido: (1.1) bapto
- igbo: (1.1) mmiri Chukwu
- indonezyjski: (1.1) baptisan, pembaptisan
- interlingua: (1.1) baptismo
- islandzki: (1.1) skírn ż
- japoński: (1.1) 洗礼 (せんれい, senrei)
- joruba: (1.1) itẹbọmi
- kannada: (1.1) ಕ್ರೈಸ್ತ ಸ್ನಾನ (Kraista snāna)
- kantoński: (1.1) tradycyjny 洗禮 / uproszczony 洗礼 (sai2 lai5)
- kaszubski: (1.1) chrzest m
- kataloński: (1.1) baptisme m
- kazachski: (1.1) шоқыну (şoqınw)
- khmerski: (1.1) បិធីលាងបាប
- kirgiski: (1.1) чөмүлтүлүү (çömültülüü)
- koreański: (1.1) 세례 (serye)
- kornijski: (1.1) bysyth m
- korsykański: (1.1) battèsimu m
- kurmandżi: (1.1) waftîz
- litewski: (1.1) krikštas m
- liwski: (1.1) riškist
- luksemburski: (1.1) Daf ż
- łaciński: (1.1) baptismus m, baptismum n
- łotewski: (1.1) kristības m
- macedoński: (1.1) крштевање n (krštevanje), крстење n (krstenje)
- malajalam: (1.1) ജ്ഞാനസ്നാനം (jñānasnānaṁ)
- malajski: (1.1) pembaptisan
- maltański: (1.1) magħmudija
- maoryski: (1.1) iriiringa
- marathi: (1.1) बाप्तिस्मा (bāptismā)
- minnan: (1.1) tradycyjny 洗禮 / uproszczony 洗礼 (sé-lé, sóe-lé)
- mongolski: (1.1) загалмайт (zagalmait)
- niderlandzki: (1.1) doop m
- niemiecki: (1.1) Taufe ż
- normandzki: (1.1) bâptême m
- norweski (bokmål): (1.1) dåp m
- norweski (nynorsk): (1.1) dåp m
- nowogrecki: (1.1) sakrament βάπτισμα n (váptisma), obrzęd βαφτίσια lm n (vaftísia)
- ormiański: (1.1) մկրտություն (mkrtut’yun)
- papiamento: (1.1) boutismo
- perski: (1.1) غسل تعمید (ğosl-e ta'mid)
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)
- połabski: (1.1) dǫpo, dǫpnaićă
- portugalski: (1.1) baptismo m, brazylijski batismo m
- rosyjski: (1.1) крещение n; (1.2) крещение n; (1.3) крещение n
- rumuński: (1.1) botez n
- samoański: (1.1) papatisoga
- sardyński: (1.1) battìsimu m
- serbski: (1.1) баптизам m (baptizam)
- shona: (1.1) rubhabhatidzo
- słowacki: (1.1) krst m
- słoweński: (1.1) krst m
- starogrecki: (1.1) βαπτισμός m (baptismós)
- staro-wysoko-niemiecki: (1.1) doufī ż
- suahili: (1.1) ubatizo
- sundajski: (1.1) kaayaan ngabaptis
- sycylijski: (1.?) battìu m, vattìu m
- syngaleski: (1.1) බව්තීස්ම (bavtīsm)
- szkocki gaelicki: (1.1) baisteadh m
- szwedzki: (1.1) dop n
- tadżycki: (1.1) таъмид (ta'mid)
- tagalski: (1.1) bautismo, binyag
- tajski: (1.1) การล้างบาป (kār-l̂āng-bāp)
- tamilski: (1.1) ஞானஸ்நானம் (ñāṉasnāṉam)
- telugu: (1.1) బాప్తీస్మం (bāptīsmaṁ)
- turecki: (1.1) vaftiz
- ukraiński: (1.1) хрещення n
- urdu: (1.1) استباغ
- uzbecki: (1.1) cho'qintirish
- volapük: (1.1) cilibluned
- walijski: (1.1) bedydd m
- wenecki: (1.1) batéxemo m
- węgierski: (1.1) keresztség
- wietnamski: (1.1) lể rữa tội
- wilamowski: (1.?) tauf ż, taojf ż
- włoski: (1.1) battesimo m
- xhosa: (1.1) ubhaptizo
- zulu: (1.1) umbhabhadiso
- źródła:
- ↑ Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1.
- ↑ Hasło „chrzest” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.