Wikisłownik:Strony do usunięcia/po raz pierwszy

po raz pierwszy

Data rozpoczęcia: 19:02, 2 lut 2023 (CET)

Data zakończenia: 19:02, 9 lut 2023

Głosowanie zakończone

Jak dla mnie wygląda na zwykłą kolokację. Może coś się dziać po raz pierwszy, po raz drugi, czy po raz dwutysięczny, ale trochę nie sposób tworzyć haseł dla tych wszystkich razów.

Wzmianka dla autora hasła: @Abraham.

Zgłasza: Hythonia (dyskusja) 19:02, 2 lut 2023 (CET).

Za usunięciem

1. Hythonia (dyskusja) 19:02, 2 lut 2023 (CET)
2. Do opisania w polu składni hasła raz. Maitake (dyskusja) 23:26, 2 lut 2023 (CET)
3. Peter Bowman (dyskusja) 11:41, 3 lut 2023 (CET)
4. Drogosław _{(d. PiotrekD)}^DYSKUSJA 12:56, 3 lut 2023 (CET)
5. Meander 04:44, 5 lut 2023 (CET)
6. Sankoff64 (dyskusja) 21:03, 7 lut 2023 (CET)

Dyskusja

proponuję przenieść tę stronę na po raz pierwszy i ostatni; zaoszczędzimy trochę pracy. --Richiski (dyskusja) 21:15, 2 lut 2023 (CET)

Niby można przenieść; z drugiej strony po raz pierwszy i ostatni ma zgoła inne znaczenie, więc trzeba byłoby zmienić definicję, znaleźć nowe cytaty, zmienić tłumaczenia i ciachnąć audio, więc jak wiele z tej pracy faktycznie byłoby zaoszczędzone? Hythonia (dyskusja) 22:18, 2 lut 2023 (CET)

• Może okazja do króciutkiej analizy frazeologicznej, co zawsze jest ciekawym zajęciem:

Fraza "po raz któryś" (podobnie jak np. "za którymś razem"), gdzie zmienna któryś reprezentuje liczebniki porządkowe, a także takie wyrazy jak kolejny czy ostatni, jest konstrukcją gramatyczną, w której wszystkie wyrazy są wolne, niezwiązane leksykalnie (tzn. występują w swoich zwykłych znaczeniach), i oznacza sposób wyliczania wystąpień czegoś, np. w zdaniu: "Po raz pierwszy awansowałem, gdy miałem 25 lat, a po raz drugi - mając 30 lat.". Fraza "po raz pierwszy" jest konkretyzacją ogólnej konstrukcji gramatycznej, ale to nie to jest powodem, że nie jest ona frazeologizmem. Ma ona bowiem, poza zwykłym znaczeniem wyliczania, jeszcze inne, specjalne znaczenie, które jest właściwie znaczeniem dominującym. Słowo pierwszy jest mianowicie jedynym, specjalnym liczebnikiem, który nie ma poprzednika i to nadaje frazie "po raz pierwszy" nowego znaczenia: że wystąpiło coś, co nie występowało nigdy wcześniej, że zaszła jakaś zmiana. Np. zdanie: "Po raz pierwszy zacząłem grać na pianinie w wieku siedmiu lat." oznacza, że w wieku siedmiu lat nauczyłem się grać na pianinie i już więcej nie zaczynałem grać, bo już umiałem; więc żadnego dalszego wyliczania już nawet nie może być. Poprzez to specjalne znaczenie słowo pierwszy wiąże się leksykalnie z całą frazą i fraza staje się kolokacją. Ale nie frazeologizmem, gdyż pozostałe wyrazy we frazie są wolne, a znaczenie całej frazy wyprowadza się w pełni ze znaczeń jej wyrazów składowych. Co innego z taką frazą jak "w którymś rzędzie" (gdzie zmienna któryś reprezentuje małe liczebniki porządkowe, a także takie wyrazy jak dalszy), która ma znaczenie przenośne, nie wynikające bezpośrednio ze znaczeń wyrazów składowych, a więc jest frazeologizmem.

--Meander 04:45, 5 lut 2023 (CET)