Wikisłownik:Potrzebne hasła/polski

polski

Zobacz też:

• Brakujące sekcje polskie na istniejących stronach
• Najpotrzebniejsze polskie hasła na podstawie istniejących łączy
• Polskie hasła bez nagrania wymowy

• bieliana - kupa drzewa spławiana Wołgą - zob. Artykuł o tym
• Drakula
• drz - tak jak rz
• dublować, dublowanie
• dursać
• dyskret
• dz - tak jak rz
• dzi
• dwudziestokąt
• dż - tak jak rz
• dź - tak jak rz
• egzotyzm
• eksplicit
• ekstruder
• emporium#pl - część handlowa miasta, zwykle związana z portem
• escape room
• europeizm
• facylitacja - "https://sjp.pwn.pl/slowniki/facylitacja.html"
• femcel - (bo incela mamy), normicki, nowe znaczenia: peklowanie, bolec, i pełno nieznanych mi terminów seksualnych w https://krytykapolityczna.pl/swiat/patrycja-wieczorkiewicz-czy-istnieja-incelki/
• fertygacja - https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/fertygacja;3900585.html
• forfiter
• formant - słowotwórczy
• fojerowa składnia - układ syntaktyczny zdania, charakteryzujący się inwersją i nietypowym układem słów, typowy dla Fojera
• frankenstein
• fuczka lub fuczki - bieszczadzkie placki z kiszonej kapusty
• gdzieniebądź
• gra w dziada
• grecyzm
• groszek opałowy
• gryzioł
• gwacnąć (np. [się] na łóżko; w znaczeniu "paść, klapnąć na coś", termin gwarowy)
• harcowisko - jako termin militarny
• hellenizm
• hybrydyzacja
• iberyzm
• ideacja
• immediowane - w zdaniu "Dzieło biskupa bamberskiego doczekało się 14 października 1140 roku owocu w postaci biskupstwa pomorskiego z siedzibą w Wolinie, erygowanego przez papieża Innocentego II bullą Ex commissa nobis. Należy zaznaczyć, że od początku było ono immediowane."
• inhibicja - wstrzymanie, zahamowanie lub opóźnienie jakiegoś procesu lub działanie zwalniające lub zatrzymujące reakcję chemiczną
• internetowiec - osoba uzależniona od internetu (istnieje strona w języku kaszubskim, która wyjaśnia znaczenie tego słowa)
• interesariusz w:interesariusz
• intertekstualny
• introit
• jako taki
• jako tako
• jakże by inaczej
• jedenastokąt
• kalendarz liturgiczny
• kanon mszalny
• karambit
• karbonit - z uwzględnieniem www.ossus.pl/biblioteka/Karbonit
• kardiowerter
• Karkemisz
• kącicierń
• klownada - popisy klowna
• kobieta pracująca - Frazeologizm (ktoś jest) kobieta pracująca (żadnej pracy się nie boi) we współczesnej polszczyźnie ze źródłem oraz przydatne cytaty w plwiki
• kobzelek
• kolektarz
• koleśnica
• kolofon
• koci grzbiet
• kocopoły
• kompensata — to nie to samo co rekompensata
• komprymować - skracać, redukować, kompresować (słownik j. polskiego PWN)
• koncepista, fiumuar (Gombrowicz)
• kontrybutor, kontrybuować
• korabnictwo - wytwarzanie i naprawa siatek
• korwinizm - zbiór poglądów zwolenników Janusza Korwina-Mikke, charakteryzuje się sceptyzmem wobec nauki oraz szczepionek, rusofilstwem i skrajnym antyfeminizmem
• kozioł hiszpański
• krab manlrowy
• krew gęstsza od wody
• Kronida (syn Kronosa, np. Zeus)
• kurtyzować lub kurtyzowanie lub kurtyzacja - przycinanie psu lub koniowi ogona zazwyczaj przy nasadzie
• kaodaizm
• lantanowiec, lantanowce
• latywać - w słowniku Doroszewskiego online
• leptokurtyczny
• linić, nalinić się
• literalnie jest tylko literalny
• lizadło
• Lucja
• lukunda - zob. Nici Iukundy – legenda o córce Krystyna Gozdawy
• łubudu - jest w https://en.wiktionary.org/wiki/thud, pwn podaje łubu-du

• machać szabelką, wymachiwać szabelką
• Maksimusy - uczn. kanapy w holu w szkole gdzie mogą siedzieć uczniowie na przerwach lub czekając na lekcje
• marszrutyzacja - znaleziono w czasopiśmie: Planowanie optymalnej siatki połączeń transportu publicznego wpisuje się w problem decyzyjny i optymalizacyjny zwany problemem marszrutyzacji oraz Problem marszrutyzacji polega na wyznaczeniu optymalnych tras przewozowych i jest rozwinięciem problemu komiwojażera
• memiczność, memiczny -(slang młodzieżowy) Występuje w zdaniach opisujących postacie występujące w "memach internetowych" np."Pan Prezydent Andrzej Duda jest bardzo memiczny."
• memotwórczy slang. Sprzyjający powstawaniu memów
• menarche
• metodyka
• metroseksualista, metroseksualizm
• mezokurtyczny
• micwa - https://sjp.pwn.pl/sjp/micwa;2567791, mamy już w innych językach, a redaktorzy plwiki mają wątpliwości co do liczby mnogiej
• miłosierny Samarytanin
• minnesinger
• mocium panie
• mojra “mojre” [hebr. mora] – strach, szacunek; jest mieć mojra niegdzie. https://sztetl.org.pl/pl/slownik/przestepczosc
• mudita - przeciwieństwo Schadenfreude, radość z czyjegoś szczęścia
• nadgorliwość jest gorsza od faszyzmu (istnieje angielska wersja artykułu dla tego zwrotu)
• najpierwszy
• naser mater - przekleństwo (etymologia ciekawa a propos)
• naszpikować
• naszpikowany
• naturszczyk
• nawlekać - nawlekać igłę i nitkę
• nazalizacja
• nieznaczący
• no ba
• Norwid - imię nadawane w Polsce
• nutrikosmetyk
• nuże
• obleczenie -> ubranie/odzienie/wdzianko literacko/reg. śl/ reg wlk./ reg. kaszubski
• oblekanie -> proces technologiczny nakładania tkaniny powłokowej na przedmiot np. guziki (oblekane guziki) czy piankę
• obnosić się - afiszować się - ang. flaunt
• obyć się
• ochroniarka
• oliwa nierychliwa, ale sprawiedliwa
• omylny, omylnie
• omyłkowy, omyłkowo
• opaździerzyć -> obejść problem, zrobić coś z niczego
• oplątwa
• opłata klimatyczna, opłata uzdrowiskowa
• opoka
• optimum Pareto
• orientalizm
• osiemnastokąt
• osoborok
• oszpecić, oszpecać, oszpecenie
• paczyzm
• pakamerek
• paparyda
• paździerzyć, paździoch
• peszel -> branżowe, jest ślad tu EMT, plwiki dobrze opisuje
• Piaski - miasto w Polsce
• pielesze - https://sjp.pwn.pl/sjp/pielesze;2499823.html
• pierwocina, zwykle lm pierwociny
• pierwsze słyszę / pierwsze słyszeć
• piętnastokąt
• pinxit, pinx. - zob. też pinxit w Wikipedii
• platerka - naczynie
• platykurtyczny
• pleniglacjał
• pluta - jak w czasem luty ostro kuty, czasem w luty same pluty
• płodobus, homofobus - nie wiem, czy nie za wcześnie (2021-07): "Zakaz jazdy dla homofobusów i płodobusów. Rada Warszawy..." itp. Aktualizacja 2021-08: już nawet antyhomofobusy są w prasie.
• pneumatyk
• podharcerzyć
• podołek
• podpowłoka
• podźwignąć
• pokonany
• poły
• ponapierdalać (się)
• poplon
• portelaż z fran. portaledge- namiot ścianowy,
• pozaskończony
• praprababcia
• praprababka
• prapradziadek
• prapraprababka
• praprapradziad
• praprapradziadek
• praprawnuczka
• praprawnuk
• prefiksoid
• probant
• pronować, supinować
• proszę ja ciebie
• protojerej, szczególnie odmiana
• prośny
• przedawkować
• przedsiębieżny
• przemiły, przedobry, przemądry
• przewlec-> przewlec pościel (zmienić obleczenie pościeli)
• przęślica, przęślik
• przyoblec -ubrać kogoś w coś lub włożyć coś na coś
• przystoi - czasownik, który "ma w zasadzie tylko formy 3-osobowe, ale za to we wszystkich czasach, trybach i liczbach" ([1], [2], [3])
• przycebulić
• przyczynek
• przydać (coś komuś): gdyż mamy imputo - (1.1) przyznać, przydać, przypisywać coś komuś, czemuś
• przykup - w grach karcianych, karty o które toczy się licytacja
• przyluźny https://sjp.pwn.pl/so/przyluzny;4500212.html
• przytentegować
• pudlingowanie (zob. hasło w:pl:Pudlingowanie w Wikipedii)
• rebant/refbant
• refokalizacja (ang. refocalization)
• rekontekstualizacja (ang. recontextualization)
• rekurs
• retransmisja
• retroseksualista, retroseksualizm
• rewalizacja
• archit. rewaloryzacja, rewitalizacja - restauracja (?)
• robotowy - chirurgia głównie: https://www.onkonet.pl/dp_chirurgia_robotowa_zb.php
• rolomat
• rotulus
• rozbawiony
• rozbrat
• rozchodzić się jak ciepłe bułeczki
• rozkaźnik
• rozmyślić się
• rozparzeniec
• rozsupływacz
• rozpytać
• rozwijać skrzydła
• ryfka – okucie pochwy szabli, zaopatrzone w kółka (brajcarki) służące do jej zawieszenia na rapciach
• sampierz - archaizm
• sculpsit, sculp., sc. - zob. też sculpsit w Wikipedii
• sebuwać -> zdjąć buty reg. śl., reg. wlk.
• sefardyjczyk, sefardyjka, sefardyjski
• sekwestr
• sematyczny
• seppuku
• setnie - świetnie, patrz możliwa etymologia tu https://pl.wiktionary.org/wiki/Dyskusja:setny
• siajerek -> potoczna nazwa magazynu lub też szopy, zazwyczaj taki siajerek znajduje się na zewnątrz, nazwa częściej spotykana na wsi aniżeli w dużym mieście, inaczej zwany magazynkiem
• siepać
• Sind(h), Sind(h)yjka, patrz też reszta jako ogólny temat: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dyskusja:Sindhowie
• skopać
• skostnieć
• skramczeć - mówić w płaczliwy sposób, narzekać
• skrofuloza, skrofuły
• smard - link do Doroszewskiego
• sonosfera
• sól attycka
• splątek - jakaś faza rozwoju paproci
• stokaż
• sufiksoid
• sukmaniarz - obraźliwe określenie na księdza
• superwizja, superwizor, superwizant
• sylwiczny - w tytule Lema 'Rozważania sylwiczne'. - (Tu komentarz Zezena - Lem stosował wiele neologizmów, będąc "dywagacjonistą-dygresjonerem", więc niepewnym, czy warto je wszystkie, "dygresjoner" itp., tu zamieszczać. Patrz też ta propozycja: "wżdycki grędziel przekazując, owsinek przebuldoźył" poniżej.)
• szanować piłkę
• szata godowa
• szata świetna nie zdobi złego, a podła nie oszpeci dobrego
• szesnastokąt
• szkofia - przy czapce
• szmula
• szorcik
• szpetota, szpetnie, szpecić.
• sztorcować
• sztyblety
• szyft
• szare komórki
• ścigacz
• ścigałka
• śmieszek
• tak tańczy, jak mu zagrają
• tam i siam
• tamburyniarz
• tenis ziemny
• ten teges
• toćka w toćkę, toczka w toczkę
• trómfnóć,- [z czeskiego - odpowiedź, która kończy spór(po niej nie ma już żadnego argumentu), w skacie karta przebijająca wszystkie pozostałe]
• truchtać
• tryskadełko - rzekomo fontanna
• trzask-prask
• -tura - sufiks obecny w takich słowach jak politura, malatura, klawiatura, zapewne łacińskiej proweniencji
• turanizacja
• turanizm
• turbacja - jak podaje Słownik Języka Polskiego PWN z 1996 roku, słowo to oznacza "zmartwienie, niepokój, troskę; kłopot, trud"
• turkotać: "obracać się", "kręcić": młynki, wózki... ([4])
• tużurek, anglez
• ukorzyć, ukorzyć się, ukorzenie
• umpa
• uszczknąć
• walidacja
• wąpierz --> wampir
• wąż kusiciel
• wątek autobiograficzny
• wiech. (https://sjp.pwn.pl/doroszewski/odsiadka;5464568.html)
• wikifikacja (Anna Maj, opisując społecznościowe, oddolne sposoby tworzenia wiedzy, operuje terminem „wikifikacja”. Jej zdaniem wikifikacja oznacza dialogiczność w procesie tworzenia wiedzy, nieustanne otwarcie na jej negocjowalność, stałą i natychmiastową interkonektywność, otwarcie na innego użytkownika i jego autorytet.)
• wikijorz
• witajka
• wnioskobiorca
• wolnowar
• wpaść w czarną rozpacz
• wrzeciądz
• wrotek (robak)
• wyindywidualizować
• wyoblacz
• Wyspa Piotra I‏‎ - ponad 70 linków, ale nie pokazuje się na listach bo jest z dużej litery
• wystraszyć, wystraszyć się
• wznowić
• wżdycki -> reg. śl. zawsze, ale też literacko np. Dzienniki Gwiazdowe Lema "wżdycki Girłay III, grędziel Turtukurowi przekazując, owsinek przebuldoźył"
• w związku z tym
• zakwalifikować
• zabajony
• zachałuzie
• zahartować
• zapylać - czasownik od zapylanie
• zatracać, zatracić
• zawiadowca
• zawiadywać
• zawód dym
• z. d. lub z.d. lub zd. - z domu (nazwisko panieńskie)
• zderzacz hadronów
• ziew
• zmylić
• zwięźla
• perfumiarskie: gourmand, szypr, fougère, oud, hesperydy
• brakujące orzecznikowe formy zaprzeczone: nieciekaw, niegodzien, niegotów, niełaskaw, niemiłościw, niepełen, niepewien, niesyt, nieświadom, niewesół, niewinien
• z lewa
• z prawa
• z dawien dawna
• z cicha pęk
• żywnościówka - lista liczby klientów do wyżywienia

Określenia z polskich opisów herbów (w:Blazonowanie):

• hippokamp
• krzywaśń – figura zbliżona do odwróconej litery „S” (rzeka);
• krzyż kawalerski – krzyż o ramionach tej samej długości, rozszerzonych ku końcom (krzyż patee);
• łękawica – figura w kształcie litery „W”;
• nałęczka – opaska na głowę z chusty;
• odmęt – głęboka, wzburzona woda;
• orłek – orzeł bez ogona;
• osmorog – krzyż rozdarty;
• paprzyca – koło młyńskie?
• połulew – górna połowa lwa wspiętego, analogicznie połujeleń, połuniedźwiedź, itd;
• pomłość – wić słomiana, zawiązana w kształcie litery „O”;
• szaszor – orzeł bez głowy;
• wilczekosy – ostrza kos ułożone symetrycznie w pionie, w kształt zbliżonym do litery „O”;
• wspięty – zwierzę stojące na tylnych łapach, jedna w wykroku;
• zawiasa – ucho od garnka, w kształcie litery „U”;
• zapiątek - weekend;
• zbraunować - zgasić kogoś