zacny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→zacny (język polski): przykład z Krzyżaków |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 3:
{{znaczenia}}
''przymiotnik jakościowy''
: (1.1) {{przest}} [[godny]] [[szacunek|szacunku]] [[i]] [[zaufanie|zaufania]]<ref name="sjponline">{{SJPonline|id=2541996|hasło=zacny}}</ref>, [[szlachetny]]<ref name="wsjp">{{WSJPonline|id=7386|hasło=zacny}}</ref>, [[rzetelny]], [[uczciwy]], [[prawy]]<ref name="sjp2007">{{SJP-PWN2007}}</ref>, [[szacowny]], [[szanowny]], [[czcigodny]]<ref name="staropolski">Antoni Krasnowolski, Władysław Niedźwiedzki: ''[[s:M. Arcta Słownik Staropolski/Zacny|Słownik staropolski]]'', wyd. M. Arcta, 1920</ref>
: (1.2) {{przest}} [[właściwy]] [[ktoś|komuś]] [[taki|takiemu]]<ref name="sjponline"/><ref name="wsjp"/><ref name="sjp2007"/>
: (1.3) {{przest}} [[znaczący]]<ref name="wsjp"/>, [[znaczny]]<ref name="staropolski" />
: (1.4) {{przest}} [[cenny]], [[przedni]], [[znakomity]]<ref name="staropolski" />
{{odmiana}}
: (
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[znać|Znamy]] [[zacny]] [[książę]] [[wielki]]e [[cnota|cnoty]] [[twój|twoje]], [[ludzkość]] [[i]] [[miłość]] [[ku]] [[poddany]]m [[swój|swoim]], [[tak]], [[iż]] [[my|nas]] [[bezpieczny]]ch [[czynić|czynią]]<ref>Lucyan Siemieński: ''[https://books.google.pl/books?id=er2odgEBoocC&pg=PA99&dq=zacny+ksi%C4%85%C5%BCe&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwi3oIWnxdHxAhUUQEEAHTx1DN4Q6AF6BAgFEAI#v=onepage&q=zacny%20ksi%C4%85%C5%BCe&f=false Dzieła Lucyana Siemieńskiego]'', tom 8, str. 99, 1882</ref>.''
: (1.1) ''[[ten|Ten]] [[tak]] [[zacny]] [[przykład]] [[nie]][[tylko]] [[nas]] [[do]] [[święty|świętego]] [[przywodzić|przywodzi]] [[zaś]] [[dziwowanie|dziwowania]] [[się]]<ref>Charles Drelincourt: ''[https://books.google.pl/books?id=BigVAAAAQAAJ&pg=PA498-IA7&dq=%22zacny+przyk%C5%82ad%22&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwiwpNaxwdHxAhVN14UKHb0CA54Q6AF6BAgCEAI#v=onepage&q=%22zacny%20przyk%C5%82ad%22&f=false Pociecha dusz wiernych przeciwko trwogom smierci, przetłumaczona]'', str. 498, 1731</ref>''
: (1.2) ''[[wrodzony|Wrodzona]] [[być|jest]] [[zacny|zacnemu]] [[dom]]owi [[J.M.]] [[ludzkość]]<ref>''[https://books.google.pl/books?id=7eFaAAAAcAAJ&pg=PT4&dq=zacn%C4%85&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwifgMzRw9HxAhUVoFwKHVk_AoI4ChDoAXoECAsQAg#v=onepage&q=zacnemu&f=false Rozmaitości, pismo dodatkowe przy Gazecie Lwowskiej]'', str. 420, 1856</ref>.''
: (1.2) ''[[nie|Nie]] [[mieć|ma]] [[ustać]] [[potomstwo]] [[w]] [[dom]]u [[jego]] [[sławny]]m, [[ani|Ani]] [[zacny]] [[tron|thron]] [[jego]]<ref>Jan Kochanowski: ''[https://books.google.pl/books?id=oK5XfVUtEzMC&pg=PA166&dq=zacny+thron+jego&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwi1rNiaxtHxAhVJhlwKHcU_Bv4Q6AF6BAgEEAI#v=onepage&q&f=false Dzieła Jana Kochanowskiego wierszem i prozą: z popiersiem autora]'', str. 166, 1825</ref>''
: (1.3) ''[[ty|Ciebie]] [[bać się|się]] [[przedtem]] [[cesarz]]u [[miły]] [[człowiek|ludzie]] [[bać się|bali]], [[ty|ciebie]] [[strachać się|się]] [[król]]owie [[zacny|zacni]] [[strachać się|strachali]], [[ty|ciebie]] [[zacny|zacne]] [[miasto|miasta]] [[czcić|czciły]], [[ty|ciebie]] [[obawiać się|się]] [[wszyscy]] [[obawiać się|obawiali]], [[gdzie]] [[być|są]] [[te]] [[wszystkie]] [[rzecz]]y<ref>Jozef Wereszczynski: ''[https://books.google.pl/books?id=Xi0mES0lW3wC&pg=PA81&dq=zacne+miasta&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwjYjpnCyNHxAhUQQEEAHRiPDsAQ6AF6BAgGEAI#v=onepage&q=zacne%20miasta&f=false Pisma tresci moralnej]'', wyd. Kazimierza Jozefa Turowskiego, str. 81, 1860</ref>?''
: (1.4) ''[[otrzymać|Otrzymasz]] [[tedy]] [[sceptrum#la|Sceptrum]] [[to]], [[i]] [[inszy|insze]] [[zacny|zacne]] [[klejnot|kleynoty]] [[królestwo|Królestwa]] [[to|tego]] [[mój|móy]] [[miły]] [[syn]]u''<ref>''[https://books.google.pl/books?id=u4BKAAAAcAAJ&pg=PA160&dq=zacna+zbroja&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwiHu46Hx9HxAhUQXsAKHZPrBxs4ChDoAXoECAoQAg#v=onepage&q=zacna%20zbroja&f=false Mowy wyborne z roznych polskich krasomowcow i dzieiopisow Wyie̜te, ku sławie i pozytkowi Polakow z przydatkiem listow wydane]'', str. 160, 1759</ref>
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
: (1.1) [[prawy]], [[szlachetny]]
{{antonimy}}
: (1.1) [[niecny]]
Linia 27 ⟶ 31:
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
: {{etym|czes|vzácný}} → [[cenny]], [[możny]], [[wysoko]] [[urodzić|urodzony]]; [[niespotykany]], [[rzadki]] < {{etym|prasł|*vъz-ętьnъ}} → [[wziąć|wzięty]], [[wybrać|wybrany]]<ref
{{uwagi}}
{{tłumaczenia}}
| |||