Wikisłownik

Aneks:Gramatyka tok pisin: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
poprawki, tech.
 
Linia 2:
 
== Rzeczowniki ==
TokW pisinodróżnieniu nie wyróżnia jakod [[język angielski|języka angielskiego]] tok pisin nie posiada stanuprzedimka nieokreślonego i określonego, istnieje zatem jedna forma. Dla zaznaczenia liczby mnogiej stosuje się ''ol'' lub konkretny liczebnik + sufiks ''-pela'' np.:▼
 
▲Tok pisin nie wyróżnia jak język angielski stanu nieokreślonego i określonego, istnieje zatem jedna forma. Dla zaznaczenia liczby mnogiej stosuje się ''ol'' lub konkretny liczebnik + sufiks ''-pela'' np.:
* ''ston'' – kamień
* ''ol ston'' – kamienie
* ''tripela ston'' – trzy kamienie.
 
== Zaimki ==
 
Zaimki osobowe
{| class="wikitable"
! [[osoba|osoby]] !! [[liczba pojedyncza|Sg.]] !! [[liczba podwójna|Du.]] !! [[liczba potrójna|Tri.]] !! [[liczba mnoga|Pl.]]
|- align="center"
! 1. [[exclusivus|ekskluzywna]]
| mi || mitupela || mitripela|| mipela
|- align="center"
! 1. zaimek inkluzywny[[inclusivus|inkluzywna]]
| - || yumitupela|| yumitripela|| yumipela
|- align="center"
Linia 24 ⟶ 22:
|- align="center"
! 3.
| em|| tupela || tripela || ol
|}
 
Dopuszczalna jest forma [[liczba poczwórna|poczwórna]] ekskluzywna 1. osoby - ''mifopela''.
 
== Przymiotniki ==
W tok pisin cechą przymiotnika jest sufiks ''-pela'' (istnieje jednak grupa niewymagająca ''pela''), np.:
<br /> ''bikpela sip'' –- duży statek
<br /> ''blakpela dok'' –- czarny pies.
 
Istnieje jednak grupa nie wymagająca ''pela'':
<br />''swit prut'' - smaczny owoc
 
== Czasowniki ==
Czasowniki w tok pisin nie ulegają [[koniugacja|koniugacji]], jedynie aby wyrazić przechodniość[[czasownik przechodni|przechodność]] czasownika, dodaje się [[sufiks]] -im.
 
Przykład: Mi rait –- Ja piszę<br />Mi raitim buk –- Ja piszę książkę; raitim = rait + im
 
Aby wyrazić osobę używa się zaimków:
Linia 49 ⟶ 44:
<br />itd.
 
Jeśli podmiotem jest 3. osoba jakiejkolwiekdowolnej liczby, między nim a głównym czasownikiem wstawiamy ''i''.
wstawiamy ''i''. Ostatnio dało się zaobserwować tendencję do łaczęnia ''i'' z em (>emi) lub ze stap i gat (>istap, igat).
 
Czas czy tryb wyraża się poprzez odpowiednie słowa-znaczniki:
<br />teraźniejszy –- nie ma<br />
przyszły –- ''bai'' ( ''i'' występuje po ''bai'')<br />
przeszły –- ''bin''<br />
czasy ciągłe –- ''stap, i go i go, wok long''<br />
czasy dokonane –- ''pinis''<br />
warunkowość –- ''sapos''.<br />
 
W języku tok pisin nie ma strony biernej. Do wyrażenia przedmiotowości względem anonimowego czynnika używa się zaimka 3. osoby liczby mnogiej - ''ol'', zatem ''ol lukluk em'', może być tłumaczone jako ''on jest obserwowany'', lub ''oni patrzą na niego''.
== Spójniki ==
''na'' – i<br />
''o'' – albo, lub, czy
 
== PrzyimkiSpójniki ==
''longna'' –- w,i<br do/>
<br />''wantaimo'' - zalbo, lub, czy
 
== Przyimki ==
Przynależność czy pochodzenie wyraża się się przyimek ''bilong''.
W języku Tok Pisin istnieją tylko dwa przyimki podstawowe:
Przed nim, zawsze, stoi przedmiot pochodzenia lub przynależności, a po nim podmiot.
* ''long'' - w, do. W mowie potocznej, wymawiany jako ''lo''.
Na przykład:
* ''bilong'' - wyraża przynależność. W mowie potocznej, wymawiany jako ''blo'' lub ''bilo''. Przed nim, zawsze, stoi [[przedmiot]] pochodzenia lub przynależności, a po nim podmiot. Na przykład: ''haus bilong mi'' - mój dom, ''ka bilong Tom'' - samochód Toma, ''kanu bilong yu'' - twoje kanu.
<br />''haus bilong mi'' – mój dom
Pozostałe (oprócz ''wantaim'' - z) są tworzone za pomocą dwóch powyższych.
<br />''ka bilong Tom'' – samochód Toma
<br />''kanu bilong yu'' – twoje kanu
 
== Zobacz też ==
* [[w:Gramatyka tok pisin|Gramatyka tok pisin]] – kopia na [[w:Wikipedia|Wikipedii]]
 
[[Kategoria:Gramatyka języka tok pisin]]
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/wiki/Aneks:Gramatyka_tok_pisin”